Page 7 - Klinika nr 22 (27)/2017

debata środowiskowa

Studia, praktyka

w klinice i… co dalej?

Małgorzata Czajka* Zawód: asystent sędziego

Młodzi adepci prawa działający w poradniach prawnych to w większości studenci IV i V roku, sto-
jący przed dylematem dotyczącym wyboru dalszej ścieżki kształcenia. Część z nich w przyszłości
chciałaby wykonywać zawód sędziego. Najszybszą (i można powiedzieć – podstawową) ścieżką
prowadzącą do uzyskania wymaganych kompetencji jest ukończenie aplikacji sędziowskiej w Kra-
jowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Istnieje jednak alternatywna droga, która może się wy-
dawać atrakcyjna osobom, dla których szczególnie istotne jest praktyczne przygotowanie do za-
wodu (są nimi niewątpliwie studenci poradni prawnych) oraz możliwość poznania sądownictwa
„od kuchni” – zawód asystenta sędziego.
Należy podkreślić, że osoby, które działały w klinikach prawa, są wyposażone w wachlarz umie-
jętności oraz doświadczenie, które z pewnością ułatwią pracę w charakterze asystenta. Poradnie
prawne uczą bowiem samodzielności w poszukiwaniu rozwiązań dla powstających w praktyce
problemów, a jednocześnie kształtują niezwykle istotną umiejętność współdziałania z innymi
osobami. Asystenci pod okiem sędziów, podobnie jak studenci poradni pod okiem koordynato-
rów, pracują przy różnorodnych sprawach, tworząc projekty pism procesowych. Na marginesie
warto dodać, że stanowisko asystenta sędziego może być doskonałym preludium nie tylko do wy-
konywania zawodu sędziego, ale także innych profesji prawniczych.
Artykuł ma na celu nakreślenie pozycji ustrojowej asystenta sędziego w polskim systemie prawa
z uwzględnieniem obowiązującego stanu prawnego oraz problemów praktycznych.

Geneza instytucji Dobry asystent to skarb?
Asystenci sędziów to grupa zawodowa odpowiedzialna za wykony- Obecnie w przestrzeni publicznej toczy się dyskusja na temat
wanie czynności wspomagających realizację zadań i funkcji stawia- roli asystentów w usprawnieniu postępowania . Zdania sędziów
4
nych przed sądami i sędziami, którzy powołani są do wymierza- są w tej materii podzielone (przy czym nie budzi wątpliwości za-
nia sprawiedliwości. Zawód asystenta sędziego istnieje w polskim sadność istnienia tej instytucji, a raczej jej obecny kształt). We-
sądownictwie powszechnym od ponad piętnastu lat. Został on dług niektórych dzięki pomocy asystentów sędziowie są odciążeni
wprowadzony do naszego porządku prawnego przepisami ustawy od nadmiaru obowiązków, jakość ich pracy ulega znacznej popra-
z 27.7.2001 r. − Prawo o ustroju sądów powszechnych . Pojawienie wie, a oni sami zyskują niezbędny komfort pracy. Zdaniem innych
1
się tej instytucji zmierzało do poprawy efektywności sądownictwa należy negatywnie oceniać obecne uregulowania dotyczące statu-
i było wyrazem tendencji wynikającej ze starań Polski o członko- su asystentów. W tym kontekście trzeba zaznaczyć, że asystent
stwo w Unii Europejskiej . W uzasadnieniu projektu powołanej sporządza projekty uzasadnień, orzeczeń czy zarządzeń, które do-
2
wyżej ustawy wskazano, że asystenci sędziów mają być grupą „wy- piero po podpisaniu ich przez sędziego wywołują skutki prawne.
soko wykwalifikowanych pracowników z wykształceniem prawni- Podkreślenia wymaga fakt, że asystent sędziego nie podpisuje
czym, powołanych do czynności pomocniczych w sprawowaniu się pod żadną z wykonywanych przez siebie czynności. Brak
wymiaru sprawiedliwości” . kompetencji do podejmowania w pełni samodzielnych decyzji
3
sprawia – zdaniem osób krytycznie oceniających obowiązujące re-
gulacje – że omawiana instytucja w obecnym kształcie nie spełnia
* Autorka jest absolwentką prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. W roku akade- swoich funkcji, a asystenci nie mają realnego wpływu na przeciw-
mickim 2015/2016 udzielała porad prawnych z zakresu prawa karnego w Stu- działanie przewlekłości postępowań.
denckiej Poradni Prawnej UJ.
1 Tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 2062 ze zm., dalej jako: PrUSP.
2 A. Pietryka, M. Szwast, Asystenci sędziów i pracownicy sądów jako ważne ogniwo
procesu orzeczniczego w sądach, Raport Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka,
Warszawa 2013, s. 1−2. 4 Patrz np. http://www.rp.pl/Sedziowie-i-sady/301299967-Sedzia-nie-jest-od-
3 Druk sejmowy nr 1656, Sejm III kadencji, http://orka.sejm.gov.pl bicia-rekordow.html, dostęp: 18.2.2017 r.

www.edukacjaprawnicza.pl 3(168) rok akademicki 2016/2017 3

KLINIKA-22(27)-2016.indd 3 24.05.2017 11:05