Page 4 - Klinika nr 15 (19)/2013

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA KLINICZNEGO

Umiejętności prawnicze

nabywane w klinikach prawa

Anna Pawlak* Współcześnie coraz większe wymagania stawia się przed edukacją uniwersytecką, która
powinna nie tylko przyczyniać się do pogłębienia wiedzy na dany temat, ale także spra-
wiać, że osoba ucząca się podnosi kompetencje, przyjmuje odpowiednie postawy i roz-
wija różnorodne zdolności niezbędne w życiu zawodowym, społecznym, a także prywat-
1
nym . Wyższe wymagania stawia się przed edukacją prawniczą, gdyż już na poziomie
akademickim student powinien w pewnym stopniu nabyć podstawowe umiejętności
niezbędne w wykonywaniu przyszłego zawodu. Kształcenie prawników musi bowiem
uwzględniać trendy w otoczeniu, być nieustannie doskonalone. „Każdy prawnik, wypeł-
niając misję (…), musi przestrzegać wysokich standardów wykonywanej pracy, dlatego
2
już podczas edukacji winno się zwracać uwagę na profesjonalizm i pragmatyzm (…)” .
Jedną z możliwości rozwoju szerokiego spektrum umiejętności prawniczych wśród stu-
dentów prawa jest ruch kliniczny, oparty na zdobywaniu wiedzy poprzez praktykę.

Katalog umiejętności prawniczych do niego klienci. Wraz ze wzrastającą złożonością problemów w coraz
W literaturze przedmiotu spotkać można wiele opracowań poświę­ bardziej skomplikowanej, dynamicznie się zmieniającej i rozrasta ją­
conych umiejętnościom prawniczym, których posiadanie jest nie­ cej rzeczywistości prawnej – ich rozwiązywanie staje się trudniejsze.
zbędne do rzetelnego wykonywania zawodu Autorzy pochodzący Zgodnie z raportem MacCrate’a na umiejętność rozwiązywania
3
z różnych krajów proponują w dużym stopniu podobne katalogi problemów składają się poniższe pomniejsze umiejętności:
4
zdolności i kompetencji niezbędnych prawnikowi . Jednak spo­ 1) iden tyfkacja oraz diagnoza problemu; 2) sformułowanie alterna­
śród wielu klasyfkacji wybrano jeden maksymalnie uniwersalny tywnych propozycji rozwiązań i strategii; 3) sformułowanie planu
katalog niezbędnych zdolności prawnika, który został obrany jako działania; 4) zastosowanie planu; 5) utrzymywanie ciągłej gotowości
5
punkt wyjścia dalszych badań. Za F. Zollem przyjęto, że charakter do korekt planu w przypadku uzyskania nowych informacji lub sfor­
uniwersalny ma raport MacCrate’a , będący owocem prac spe­ mułowania nowych pomysłów . Prawnicy muszą posiąść umiejętność
6
8
cjalnej komisji powołanej w 1989 r. przez Amerykańskie Stowa­ pełnego zdiagnozowania problemu przy uwzględnieniu całokształ­
rzyszenie Prawników, zajmującej się niwelowaniem różnic między tu sytuacji klienta i jego rzeczywistych celów. Osoba pragnąca zo­
przygotowaniem akademickim a wymogami profesji prawniczej. stać prawnikiem, jak piszą F. Zoll i G. Namysłowska-Gabrysiak, ➜
Jak piszą A. Bücker i W.A. Woodruf – raport MacCrate’a jest naj­
7
prawdopodobniej najbardziej ambitnym podejściem skatalogowa­ * Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego.
nia umiejętności i wartości prawniczych. Praktyczny obraz tych 1 Zob. rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2.11.2011 r.
uniwersalnych umiejętności będzie zależał od danego systemu, w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, Dz.U. Nr 253,
poz. 1520.
dlatego z uwzględnieniem specyfki polskiego porządku prawnego 2 S.L. Stadniczeńko, Znaczenie komunikacji społecznej dla jurysprudencji. Wybrane
– umiejętności prawnicze opisane w 1992 r. w amerykańskim ra­ zagadnienia, Opole 2008, s. 192–193.
porcie stanowią podstawę dalszych rozważań w opracowaniu. 3 Zob.: J. Weinstein, L. Morton, Stuck in a Rut: The Role of Creative Thinking in
Problem Solving and Legal Education, Clinical Law Review 2003, vol. 9, no. 2;
D.A. Binder, P. Bergman, Taking Lawyering Skills Training Seriously, Clinical Law
W raporcie MacCrate’a wymienione są następujące pod­ Review 2003, vol. 10, no. 1. Zob. także starsze opracowania, np.: E.M. Holmes,
stawowe umiejętności prawnika: 1) rozwiązywanie pro­ Education for Competent Lawyering – Case Method in a Functional Context, Co­
lumbia Law Review 1976, vol. 76.
blemów; 2) analiza prawna i rozumowanie prawnicze; 4 Zob. np.: H. Brayne, The Legal Skills Book: A Student´s Guide to Professionals
3) ustalanie stanu prawnego; 4) ustalanie stanu faktycz­ Skills, Oxford 2005; Lord Chancellor’s Advisory Committee On Legal Education
nego; 5) umiejętność porozumiewania się, komunikacji; And Conduct, First Report On Education and Training 1996, section 2, p. 8,
[w:] R. Lewis, Clinical Legal Education Revisited, Wales 2000, s. 8–9, dostępne na
6) doradzanie; 7) prowadzenie negocjacji; 8) prowadzenie stronie: www.law.cf.ac.uk, dostęp: 18.2.2013 r.; J. Jabłońska-Bonca, Wprowadzenie
postępowania sądowego oraz procedur alternatywnych; do prawa, Warszawa 2004, s. 248–262.
5 F. Zoll, Jaka szkoła prawa, Warszawa 2004, s. 107.
9) organizacja i zarządzanie w pracy prawników; 10) roz­ 6 Legal Education and Professional Development – an Educational Continuum, Re­
poznawanie i rozwiązywanie dylematów etycznych. port of the Task Force on Law Schools and the Profession: Narrowing the Gap 3
[MacCrate Report], American Bar Association Section on Legal Education and Ad­
missions to the Bar 1992, http://www.americanbar.org/groups/legal_education/
publications/maccrate.html, dostęp: 10.4.2011 r.
Umiejętność 1. – rozwiązywanie problemów 7 A. Bucker, W.A. Woodruff, The Bologna Process and German Legal Education: De­
Specyfka zawodu prawnika polega na tym, że musi on posiąść umie­ veloping Professional Competence through Clinical Experiences, German Law
Journal 2008, vol. 09, no. 05, s. 590.
jętność rozwiązywania problemów prawnych, z którymi zwracają się 8 MacCrate Report, op. cit., s. 138.

www.edukacjaprawnicza.pl 12 (147) grudzień 2013 3