Page 9 - Klinika nr 15 (19)/2013

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA KLINICZNEGO

MacCrate’a wskazuje, że prawnik powinien zrozumieć poten- Wykres 4. Podział odpowiedzi: „Tak – poprawiła się moja
cjalne funkcje i konsekwencje procedur rozstrzygania sporów umiejętność uczestniczenia w postępowaniu sądowym”,
i rozwiązywania konfiktów, w szczególności doskonalić wie- ze względu na źródło nabytych umiejętności
dzę w zakresie: 1) drogi sądowej przed sądami pierwszej instancji;
2) drogi sądowej na poziomie apelacji; 3) rzecznictwa w sprawach
administracyjnych i egzekucyjnych; 4) prowadzenia alter natywnych 120%
sposobów rozstrzygania sporów . 100%
26
A. Jakubiak-Mirończuk pisze, że „społeczne oczekiwania nakładają
na państwo obowiązek reagowania na sytuacje konfiktowe. Re­ 80% dzięki przygotowywaniu
akcja ta może polegać na stłumieniu konfiktu, uregulowaniu go 70,50% odpowiednich
pism procesowych
lub rozwiązaniu. (…) Najlepszym, z punktu widzenia stron, dzia­ 60%
łaniem państwa jest wprowadzanie procedur rozwiązujących kon­ 40% dzięki braniu udziału
w symulacjach
fikt. (…) Najmniej pożądanym jest tłumienie, polegające na takim rozpraw sądowych
posłużeniu się nakazami i zakazami, by zapobiec zachowaniom 20% 15,50% dzięki obserwowaniu
27
stron wymierzonym przeciw sobie” . Współczesne procedury są­ 14% rozpraw sądowych
dowe ewoluują więc w kierunku rozwiązywania konfiktów aniżeli 0% Tak
rozstrzygania sporów. Trend ten wpisuje się w tendencję zasadza­
jącą się – jak pisze S.L. Stadniczeńko – na ewolucji systemu prawa Źródło: A. Mordel, op. cit., s. 84.
rozumianego jako technika do modelu prawa jako rozmowy . Dla­
28
tego też w zakres umiejętności prawniczych, obok kompetencji do Wniosek płynący z tych wyników może być taki, że niestety ciągle
prowadzenia postępowania sądowego, wpisuje się zdolność prowa­ jeszcze zbyt mała liczba studentów ma możliwość uczestniczenia
dzenia postępowań alternatywnych. w trakcie studiów w rozprawach sądowych bądź w ich symulacjach.
W ramach zajęć w studenckich poradniach prawnych studenci Studenci w trakcie studiów prawniczych na niektórych wydzia­
mogą zapoznać się z przebiegiem postępowań sądowych i uczest­ łach prawa w Polsce mają możliwość przeprowadzania mediacji.
niczyć w nich pośrednio, chociażby poprzez pisanie projektów Na wzór amerykański tworzy się bowiem w klinikach prawa sekcje
pism procesowych. Studenci powinni również chodzić do sądu mediacji. W polskiej literaturze coraz częściej dyskutuje się na te­
wraz z klientami, aby w ten sposób dokładniej przyjrzeć się roz­ mat potrzeby istnienia klinik mediacji w ramach polskiego ruchu
prawie sądowej. Przydatne w zakresie kształtowania umiejętności klinicznego, który rozwinął się praktycznie przy każdym wydziale
31
pełnienia odpowiedniej roli procesowej są symulacje rozpraw sądo­ prawa . Kliniki mediacji stanowią bowiem odpowiedź na potrze­
wych. Nauka w ten sposób może być niezwykle skuteczna, ponie­ by rozwijających się instytucji prawnych, dogłębnej edukacji odpo­
waż – jak zauważa Ł. Bojarski – „łączy w sobie najbardziej efektyw­ wiedzialnych i bardziej świadomych studentów prawa, a także są
ne metody interaktywne – pracę w grupach, praktykę, działanie, reakcją na zwiększające się potrzeby prawne osób znajdujących się
ale i natychmiastowe wykorzystanie zdobytej wiedzy” . Dzięki sy­ w trudnej sytuacji fnansowej, umożliwiając im nowe, nierzadko
29
mulacjom rozpraw sądowych studenci zdobywają wiele umiejętno­ lepsze sposoby rozwiązania problemu.
ści, w tym „analizy i interpretacji prawa, budowy strategii i taktyki W przeprowadzonych badaniach zadano pytanie na temat możli­
działania w konkretnej sprawie, wystąpień publicznych, słucha­ wości prowadzenia mediacji w ramach edukacji klinicznej na róż­
nia i komunikacji. Symulacja procesu pomaga zrozumieć »prawo nych uczelniach w Polsce. Zdecydowanie najwięcej respondentów
w działaniu«, pozwala na przeżycie, doświadczenie »prawdziwego« wskazało, że nie prowadzili oni mediacji, ale chcieliby mieć taką
30
procesu sądowego” . możliwość (80% odpowiedzi). Odpowiedź: „Uważam, że nie jest
Ankiety miały na celu wykazanie opinii respondentów na temat mi to potrzebne”, zaznaczyło 12% respondentów. Niestety żadna
poprawy ich umiejętności prowadzenia/uczestniczenia w postę­ z osób ankietowanych nie działała stale w sekcji mediacji, nato­
powaniu sądowym dzięki działalności w poradniach prawnych. miast możliwość pojedynczego przeprowadzenia mediacji miały
Aż 66% odpowiadających wskazywało, że umiejętność uczestni­ zaledwie 4 osoby (2% ankietowanych).
czenia w postępowaniu sądowym wzrosła, 14%, że nie wzrosła,
natomiast 20% nie miało zdania. W przypadku odpowiedzi pozy­ Umiejętność 9. – organizacja i zarządzanie w pracy
tywnej ankietowani zaznaczali także, dzięki czemu według nich ta prawników
umiejętność wzrosła. Rozkład źródeł doskonalenia przez studen­ Umiejętności organizacji i zarządzania praktyką prawniczą wydają
tów umiejętności uczestniczenia w postępowaniu sądowym zawie­ się być doceniane w polskiej rzeczywistości dopiero od niedawna.
ra wykres 4. W raporcie z badań na temat roli i zadań prawników w zmienia­
jącym się społeczeństwie E. Łojko wskazuje, że wraz z rozwojem

W roku akademickim 2011/2012 26 MacCrate Report, op. cit., s. 139.
poradnie prawne: 27 A. Jakubiak-Mirończuk, Alternatywne a sądowe rozstrzyganie sporów sądowych,
Warszawa 2008, s. 89 i 91.
S.L. Stadniczeńko, Znaczenie komunikacji społecznej…, op. cit., s. 90–91.
28
...skupiały 1851 studentów oraz 235 pracowników 29 Ł. Bojarski, Interaktywne metody nauczania klinicznego, [w:] B. Namysłowska-Ga-
brysiak (red.), Studencka poradnia prawna. Podręcznik dla opiekunów, Warszawa
naukowych i prawników-praktyków. 2009, s. 24.
30 Ł. Bojarski, B. Namysłowska-Gabrysiak, Symulacja rozpraw sądowych jako metoda
Oznacza to, że utrzymała się jakość edukacyjna. Materiały do przygotowania i przeprowadzenia symulacji, Warszawa
udzielanych porad albowiem jeden pracownik 2008, s. 1–2.
31 Zob. np. M.J. Kuklo, Klinika mediacji – dlaczego warto stworzyć i włączyć mediację
naukowy opiekował się tylko ośmioma studentami. w strukturę klinicznego nauczania prawa w Polsce, Klinika. Czasopismo Fundacji
Uniwersyteckich Poradni Prawnych 2007, Nr 2 (6), s. 22 i n.

8 KLINIKA Nr 15 (19)/2013 www.fupp.org.pl