Page 12 - Klinika nr 15 (19)/2013

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA KLINICZNEGO

prowadzenia zarówno negocjacji, jak i mediacji. Ciągle jeszcze pol­ doświadczeniem studenta z praktyką prawniczą. Jednak już ten
ska edukacja kliniczna w małym stopniu promuje alternatywne pierwszy kontakt wiele potraf nauczyć. Poza tym student ma moż­
metody rozwiązywania sporów, a stale działające sekcje mediacji liwość sprawdzenia swoich umiejętności komunikacyjnych, zasta­
są niebywałą rzadkością. W tym zakresie mamy jeszcze sporo do nowienia się nad tym, jaką drogę zawodową wybrać. W związku
zrobienia, by osiągnąć standardy amerykańskie. Należy przy tym z ważną misją społeczną, jaką niesie ze sobą przynależność do gro­
wskazać, że sami respondenci widzą większy potencjał w pozasą­ na prawników, ważne jest, by już na etapie studiów kształtować
dowych rozwiązaniach niż prowadzeniu sporów sądowych (39% i doskonalić wiedzę, umiejętności i postawy niezbędne, aby wstą­
respondentów wskazało na mediację, 21% na sąd jako najbardziej pić na prawniczą ścieżkę zawodową.
skuteczną metodę rozwiązywania sporów i konfiktów społecz­
nych), w związku z czym można postulować o zwrócenie większej Streszczenie:
uwagi na wprowadzanie możliwości nabywania tych umiejętności Opracowanie ma na celu przedstawienie umiejętności niezbęd­
w ramach studiów prawniczych i edukacji klinicznej. Wydaje się nych w zawodzie prawnika, a także ukazanie, które z nich i w jakim
to tym bardziej oczywiste, że 84% respondentów chciałoby mieć stopniu nabywane są przez studentów działających w studenckich
możliwość prowadzenia negocjacji, a 81% – możliwość prowadze­ poradniach prawnych. Tekst bazuje na wynikach badań empirycz­
nia mediacji w ramach poradni. nych przeprowadzonych w 2011 r. na temat umiejętności praw­
Najgorzej wśród wszystkich umiejętności, które nabywane są w kli­ niczych nabywanych podczas studenckiego poradnictwa prawne­
nikach prawa, wypadła umiejętność rozpoznawania i rozwiązywania go , w ramach prac badawczych prowadzonych przez autorkę na
41
dylematów etycznych (jedynie 14% respondentów ją nabyło, a więk­ Uniwersytecie Opolskim. Umiejętności prawnicze wyodrębniono
szość nie potrafła ustosunkować się do zadanego pytania). Możliwe, za sporządzonym w 1992 r. katalogiem fundamentalnych umie­
że studenci dylematów takich po prostu nie mieli, gdyż pewna część jętności niezbędnych w zawodzie prawnika, wypracowanym przez
spraw trafających do klinik należy do spraw nieskomplikowanych specjalną komisję American Bar Association, której przewodniczył
pod względem stanu faktycznego czy prawnego. Natomiast gdy po­ Robert MacCrate (zwanym raportem MacCrate’a), następnie bada­
jawia się problem etyczny, odpowiedzialność za jego rozstrzygnięcie no wpływ studenckiego poradnictwa prawnego na każdą z 10 wy­
przerzucana bywa na opiekuna sekcji lub kierownika poradni, który różnionych umiejętności. Wyniki wykazują, że edukacja kliniczna
decyduje o odmowie (lub nie) udzielenia porady prawnej. Ponadto pozwala w sposób kompleksowy nabyć zarówno wiedzę, jak i nie­
wydaje się, że umiejętność ta wymaga dłuższego doskonalenia niż zbędne umiejętności oraz kompetencje prawnicze. Subiektywna
roczny czy ewentualnie 2–3­letni kurs kliniczny. ocena studentów na temat wpływu działalności poradnianej na
Niski odsetek osób, które zdobyły umiejętność rozwiązywania dyle­ nabywane umiejętności prawniczych jest bardzo wysoka.
matów etycznych, nie umniejsza jednak faktu, że większość umie­
jętności prawniczych, których nabycie jest niezbędne w zawodzie Słowa kluczowe:
prawnika, jest w studenckich poradniach prawnych doskonalona na kliniczne nauczanie prawa, studenckie poradnie prawne, edukacja
wysokim poziomie. Liczne wskazania ankietowanych doceniających prawna, umiejętności prawnicze
edukację kliniczną świadczą same o sobie. Co więcej – przy umiejęt­
nościach: porozumiewania się, rozwiązywania sporów i konfiktów Lawyer competencies acquired in legal clinics
społecznych, prowadzenia postępowania sądowego czy rozwiązy­
wania dylematów etycznych, duże znaczenie przy udzielaniu odpo­ Summary:
wiedzi miało doświadczenie kliniczne danego respondenta. Osoby, Te paper depicts the student benefts after committing to the legal con-
które udzieliły najwięcej porad (z zakresu 11–20 oraz ponad 20), sult programs. Te author of the thesis uses the analysis of her own re-
znacznie wyżej oceniały poziom swoich umiejętności prawniczych. search on the matter of law student’s and graduate’s opinion on the sub-
Świadczy to o tym, że nie tylko sam fakt działalności w ramach stu­ ject of legal consult. In detail, the paper depicts the basic requirements
denckich poradni prawnych, ale także ilość udzielonych porad ma of the lawyer profession according to the MacCrate Report.
wpływ na doskonalenie kompetencji prawnika. Te paper contains the analysis of the questionnaire performed among
law students and graduates from across Poland. Te purpose of which
Zakończenie was to determine if, and to what extent, the contribution to such acti-
Podsumowując, edukacja kliniczna jest formą nauczania prawa, vities develop the abilities needed in the lawyer profession. Te research
która w oczach samych studentów oceniana jest bardzo wysoko. revealed that participation in legal clinics is very important for students
Tak liczne pozytywne wskazania respondentów świadczą o sile tej and make them easier to learn and develop all legal skills.
metody edukacyjnej i powinny być bodźcem do aktywizacji spo­
łeczności akademickich na rzecz otwierania nowych i ulepszania Keywords:
istniejących klinik prawa. clinical legal education, legal clinics, legal education, legal skills, legal
Edukacja kliniczna pozwala w sposób kompleksowy nabyć wiedzę, competencies
umiejętności, a także kompetencje (zarówno personalne, jak i spo­
łeczne). Za S.L. Stadniczeńką można wskazać, że pracę kliniki i spo­ 39 S.L. Stadniczeńko, Model kształcenia prawniczego dziś a wyzwania wobec realizacji
łecznych, studenckich poradni prawnych uznaje się „za jedną z bar­ założeń Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, Biuletyn Wydziału Prawa
KUL i Instytutu na Rzecz Państwa Prawa 2010, Nr 6, Rok V, s. 27.
dziej efektywnych form kształcenia prawników, ich umiejętności 40 F. Zoll, Jaka szkoła prawa…, op. cit., s. 77.
oraz podstawowych wartości zawodów prawniczych” . Jak pisze 41 Ankiety zostały uzupełnione przez studentów i absolwentów z 15 różnych porad­
39
F. Zoll: „Edukacja zawsze była pierwszorzędnym celem klinicznego ni z całej Polski (co przy ówczesnej liczbie 25 poradni oznacza, że zebrano dane
z 60% poradni w kraju). Ankietę uzupełniło 226 studentów, co stanowiło 12,5%
nauczania prawa” . całej badanej populacji studentów udzielających się w klinikach prawa w Polsce.
40
Przeprowadzone badania potwierdzają, że cel ten jest realizowany Dodatkowo ankietę uzupełniło 38 absolwentów prawa, którzy podczas studiów
z niebywałą skutecznością. Kontakt klient–student prawa w ra­ działali w poradniach, co daje łącznie liczbę 264 respondentów. Całościowe wyniki
badań posłużyły opracowaniu pracy magisterskiej, pisanej pod kierunkiem prof.
mach poradni prawnej jest w większości przypadków pierwszym dr. hab. S.L. Stadniczeńki.
www.edukacjaprawnicza.pl 12 (147) grudzień 2013 11