Page 17 - Klinika nr 15 (19)/2013
P. 17
DOROBEK PORADNI
i niezawodowych. Do pełnomocników niezawodowych KPC zalicza Poza formalnym uregulowaniem umocowania klienta do zarządu
osobę sprawującą zarząd majątkiem lub interesami strony, osobę majątkiem byłej żony pełnomocnictwo rodzajowe będzie miało
pozostającą ze stroną w stałym stosunku zlecenia, współuczestni dla sądu rozpoznającego sprawę także istotny walor dowodowy na
ka sporu oraz osoby najbliższe i pozostające ze stroną w stosunku okoliczność istnienia po stronie woli powierzenia zarządu swoim
przysposobienia. majątkiem byłemu mężowi. Jeszcze raz jednak należy podkreślić,
Na podstawie informacji przedstawionych ustnie przez klienta moż że samo ustanowienie pełnomocnictwa rodzajowego do zarządu
na wnioskować, że jest on osobą, która ze względu na zły stan zdro majątkiem może się okazać niewystarczające do potwierdzenia
wia byłej żony sprawuje zarząd jej majątkiem oraz dba o jej interesy stałości wykonywania tego zarządu w latach poprzednich, przez co
majątkowe. Jako faktyczny zarządca majątku i interesów uprawnio niezbędne może się stać wykazanie tych okoliczności przed sądem.
nej może występować w jej imieniu przed sądem. Możliwość taka, Na podstawie powyższego należy stwierdzić, że klient sprawuje za
jak zauważa się w doktrynie i judykaturze, dotyczyć będzie jednak rząd majątkiem byłej żony i prowadzi jej interesy majątkowe. Speł
jedynie spraw związanych bezpośrednio z wykonywanym zarządem nia on zatem przesłanki dopuszczalności występowania w charak
majątkiem i prowadzonymi interesami majątkowymi . W omawia terze pełnomocnika procesowego osoby fzycznej w rozumieniu
13
nym przypadku nie ulega wątpliwości, że dochodzenie roszczenia art. 87 § 1 KPC, a przez to może zostać umocowany przez byłą
o zwrot kaucji mieszkaniowej spełnia powyższą przesłankę. Drugą żonę do reprezentowania jej przed sądem w charakterze pełno
istotną cechą wykonywanego zarządu majątkiem lub interesami mocnika procesowego.
jest jego trwały charakter. Jak trafnie zauważa H. Dolecki, „(…) za
rząd uprawniający do występowania w charakterze pełnomocnika Podsumowanie uprawnień klienta
musi mieć cechę trwałości (nie może zatem być to zarząd doraź W świetle argumentów zawartych w powyższych rozważaniach by
ny czy jednorazowy), a jednocześnie nie może być to zarząd ogra łej żonie klienta przysługuje nieprzedawnione roszczenie o zwrot
niczony tylko do zastępowania mocodawcy przed sądem w jego zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej. Istnieje także możliwość,
14
sprawach” . W szczególności wykluczone jest umocowanie przed aby w imieniu uprawnionej, jako zarządca jej majątku, roszczenia
sądem jako pełnomocnika zarządcy sprawującego jedynie okazjo na drodze sądowej dochodził klient.
nalny zarząd majątkiem, ograniczony wyłącznie do dochodzenia
15
konkretnego roszczenia . W sytuacji będącej przedmiotem rozwa Streszczenie
żań klient sprawuje faktyczny zarząd majątkiem byłej żony przez Zagadnieniem będącym przedmiotem analizy w niniejszym arty
cały czas jej choroby, co wskazuje na stały charakter wykonywanego kule jest problematyka zwrotu kaucji mieszkaniowej w przypadku
przez niego zarządu. Klient wykonuje bowiem za żonę w zasadzie długotrwałych stosunków najmu lokali mieszkalnych. Kwestia ta
wszystkie czynności odnoszące się do jej interesów majątkowych, ma doniosłe znaczenie praktyczne, w szczególności ze względu na
w szczególności dokonuje czynności bankowych na wspólnym ra coraz bardziej powszechne zjawisko wykupu przez lokatorów lokali
chunku oszczędnościoworozliczeniowym, opłaca czynsz, reprezen oddawanych w najem przez jednostki gospodarki komunalnymi za
tuje żonę na zgromadzeniach członków spółdzielni mieszkaniowej, sobami lokalowymi w latach 70. i 80. ubiegłego stulecia. Ze wzglę
a także robi bieżące zakupy i pomaga w prowadzeniu gospodarstwa du na szczególny przedmiot analizy zostały omówione zasady usta
domowego. Prawdziwość powyższych faktów należy jednak przed lania przepisów właściwych dla zgłaszanych współcześnie roszczeń
sądem wykazać poprzez dołączenie odpowiednich dokumentów po o zwrot kaucji mieszkaniowej wpłaconej pod rządami regulacji już
zwalających sądowi na dokonanie weryfkacji. nieobowiązujących, a także zawarte uwagi dotyczące przedawnie
Obok przedstawienia stosownych informacji, potwierdzających fak nia roszczenia o zwrot kaucji oraz waloryzacji świadczenia.
tyczne wykonywanie zarządu majątkiem, zasadne wydaje się w ta Obok głównego przedmiotu analizy, ze względu na fakt, że artykuł
kiej sytuacji przedstawienie sądowi pełnomocnictwa udzielonego oparty jest na analizie konkretnego przypadku, zostały zasygna
byłemu mężowi przez uprawnioną do zarządu majątkiem i prowa lizowane także zasady wzajemnej reprezentacji małżonków i by
dzenia interesów majątkowych. Udzielenie tego rodzaju pełnomoc łych małżonków (także partnerów) w procesie o zwrot świadczenia
nictwa będzie pozwalało na dokonywanie w imieniu mocodawczyni wpłaconego tytułem kaucji. Problem ten dotyczy zarówno sytuacji,
czynności w zakresie nieprzekraczającym zwykłego zarządu mająt kiedy kaucja została wpłacona przez jednego z małżonków, a lo
kiem, a zatem dla wszelkich czynności stanowiących zarząd mająt kal służył zaspokajaniu ich wspólnych potrzeb mieszkaniowych
kiem, dla których nie jest wymagana forma szczególna. w trakcie trwania małżeństwa, jak i sytuacji, kiedy małżeństwo zo
Na marginesie warto zauważyć, że samo pojęcie „rodzaju czynno stało rozwiązane w trakcie trwania najmu. Ustalenia właściwe dla
ści prawnych”, kluczowe dla problematyki zastępstwa bezpośred ostatniej ze wskazanych sytuacji odnosić można także do związ
niego, budzi wiele wątpliwości zarówno wśród przedstawicieli na ków nieformalnych.
uki prawa, jak i praktyki prawniczej. W omawianym tu przypadku
rodzaj czynności prawnych określany jest, jak należy sadzić, ze Słowa kluczowe:
względu na ich „przedmiot”, którym jest majątek byłej żony klien najem lokali, kaucja mieszkaniowa, roszczenie o zwrot kaucji, dłu
ta. Jak twierdzi M. Smyk: „(…) na użytek określenia pełnomocnic gotrwałe stosunki prawne, waloryzacja świadczenia pieniężnego,
twa rodzajowego można chyba przyjąć, że »przedmiotem czynno nabycie najmowanego lokalu na własność, wygaśnięcie stosunku
ści prawnej« jest obiekt, do którego zachowanie pełnomocnika ma najmu, wzajemna reprezentacja małżonków
się odnosić. Obiekt ten może mieć charakter zarówno materialny
(np. rzecz), jak i niematerialny (np. wierzytelność)” . Jak można 13 Por.: J. Bodio i in., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2008,
16
wnioskować z przytoczonego fragmentu, skoro „przedmiotami art. 87; podobnie SN w postanowieniu z 7.11.1984 r., II CZ 105/84, Legalis,
art. 87.
czynności prawnych”, do których zachowanie pełnomocnika ma 14 Por.: H. Dolecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Arty
się odnosić, mogą być zarówno konkretne elementy materialne, kuły 1–366, Warszawa 2011, art. 87.
jak i niematerialne, ale mające charakter majątkowy, to a minori ad 15 Por.: J. Bodio i in., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2008,
art. 87.
maius może być takim „przedmiotem” także majątek jako całość. 16 Por.: M. Smyk, Pełnomocnictwo według kodeksu cywilnego, Warszawa 2010, s. 66.
16 KLINIKA Nr 15 (19)/2013 www.fupp.org.pl
