Page 6 - Klinika nr 15 (19)/2013
P. 6
WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA KLINICZNEGO
Umiejętność 3. – ustalanie stanu prawnego Jak wskazuje się w literaturze, najskuteczniejszym sposobem
opanowywania rozrośniętych przepisów prawnych jest ich nauka
W ramach umiejętności ustalania stanu prawnego raport w związku z przeżywanymi doświadczeniami. Z rozwiązywanymi
MacCrate’a wyróżnia pomniejsze umiejętności szczegółowe. sprawami osoby udzielające porady prawnej często identyfkują się
Należą do nich: 1) wiedza o naturze norm prawnych i in emocjonalnie, przez co treść i sens danej konstrukcji prawnej jest
stytucji prawnych; 2) wiedza o możliwościach posługiwania głębiej rozumiana i w konsekwencji efektywniej zapamiętana .
14
się podstawowymi narzędziami umożliwiającymi ustalenie W odniesieniu do umiejętności ustalania stanu prawnego w przed
stanu prawnego; 3) umiejętność formułowania i wdrażania stawianych badaniach empirycznych postawiono sobie za cel usta
13
efektywnej procedury ustalania stanu prawnego . lenie, do jakich źródeł studenci sięgają podczas opracowywania
opinii prawnych, a tym samym próbowano dociec, w jakim stop
Poznanie stanu prawnego jest jednym z ważniejszych elementów niu w ramach edukacji klinicznej zapoznawani są z podstawowymi
tradycyjnie rozumianego kształcenia przyszłego prawnika. Stu metodami ustalania stanu prawnego. Budujące wydaje się to, że
denci w trakcie studiów prawniczych bardzo szczegółowo pozna ok. 90% studentów podczas opracowywania opinii prawnych
ją poszczególne akty prawne, czasem wręcz ucząc się na pamięć w ramach klinik prawa sięga do orzecznictwa i komentarzy
konkretnych sformułowań zawartych w przepisach prawnych. (szczegółowe wyniki przedstawia tabela 2). Zaryzykować można
Studenci nabywają w ten sposób wiedzę o normach i instytucjach tezę, że bez uczestniczenia w ruchu poradnianym student nie się
prawnych, a także o możliwościach posługiwania się narzędziami gałby do tych źródeł lub zainteresowałby się nimi na etapie opraco
umożliwiającymi ustalenie stanu prawnego. Podczas studiów stu wywania pracy magisterskiej. Konieczność opracowania opinii, na
dent sięga bowiem do różnych źródeł – najczęściej w ramach opra którą czeka realna osoba, powoduje chęć kompleksowego zgłębie
cowywania pracy magisterskiej, wieńczącej edukację na studiach nia tematu i sięgania do źródeł szczegółowo podejmujących dane
prawniczych. zagadnienie.
Tabela 2. Podział odpowiedzi respondentów wskazujących na źródła informacji o prawie,
z których korzystali w trakcie edukacji klinicznej
Źródło: Do jakich źródeł sięgałeś podczas opracowywania opinii?
Liczba odpowiedzi Wartość procentowa
akty prawne 263 100%
odpowiednie fragmenty komentarza 235 90%
orzecznictwo 238 92,25%
opracowania podręcznikowe i monografczne 230 88%
wzory pism procesowych 197 77%
Źródło: obliczenia własne na podstawie przeprowadzonych badań.
Umiejętność 4. – ustalanie stanu faktycznego wa ma możliwość przeglądania akt sprawy udostępnianych przez
Czwartą niezbędną prawnikowi umiejętnością, która została ujęta klienta, w związku z czym jest w stanie potwierdzić rzeczywistość
w raporcie MacCrate’a, jest zdolność ustalania stanu faktycznego. twierdzeń przedstawionych przez osobę zwracającą się po poradę.
Bez dokładnej wiedzy na temat faktów zaistniałych w konkretnej Studenci mogą więc praktykować gromadzenie odpowiednich da
sytuacji prawnej prawnik nie jest w stanie udzielić rozsądnej pora nych i wydobywanie z nich najbardziej istotnych informacji.
dy. Zasadne jest bowiem twierdzenie, że właściwe ustalenie stanu W pytaniu dotyczącym umiejętności ustalania stanu faktycznego
faktycznego sprawy jest pierwszym etapem, który warunkuje wy respondenci za pomocą 3stopniowej skali określali, w jakiej mie
15
pracowanie odpowiedniego jej rozwiązania . rze działalność w studenckiej poradni prawnej przyczyniła się do
poprawy tej umiejętności. Po przeanalizowaniu wyników ankiety
Zgodnie z raportem MacCrate’a, aby właściwie ustalić należy stwierdzić, że zaledwie 12,5% ankietowanych wskazywało,
stan faktyczny sprawy, prawnik powinien: 1) dokonać roz że działalność w poradniach prawnych nie miała wpływu na po
strzygnięcia, w jakiej sytuacji potrzebne są ustalenia sta prawę umiejętności ustalania stanu faktycznego. 48,5% wskazań
nu faktycznego; 2) planować ustalanie stanu faktycznego; odnosiło się do odpowiedzi: trochę poprawiła moją umiejętność,
3) zastosować strategię ustalania stanu faktycznego; 4) za natomiast 39% ankietowanych wskazało, że bardzo poprawiła się
pamiętać oraz uporządkować zbierane informacje tak, aby ich umiejętność, co daje razem 87,5% odpowiedzi wskazujących na
były łatwo dostępne; 5) zakończyć proces ustalania stanu fakt, iż udział w zajęciach w klinikach prawa pozwala studentom
faktycznego w odpowiednim miejscu; 6) dokonać oceny ze kształcić umiejętność ustalania stanu faktycznego sprawy. ➜
16
branego materiału .
Jak wskazują wyniki badań empirycznych, doniosłą rolę w kształ 13 MacCrate Report, op. cit., s. 138.
14 F. Zoll, B. Namysłowska-Gabrysiak, Metodologia klinicznego nauczania prawa,
towaniu umiejętności ustalania stanu faktycznego odgrywają stu [w:] I. Kraśnicka (red.), Biblioteka Studenckich Poradni Prawnych. Część 5. Varia,
denckie poradnie prawne. Student musi bowiem przeprowadzić Warszawa 2008, s. 13.
rozmowę z klientem w taki sposób, by uzyskać jak najwięcej po 15 K. Skubisz, P. Zakrzewski, Metoda sporządzania opinii prawnej na przykładzie spra
wy cywilnej, EP 2006, Nr 3, s. 3.
trzebnych informacji. Ponadto dzięki uczestniczeniu w klinice pra 16 MacCrate Report, op. cit., s. 138.
www.edukacjaprawnicza.pl 12 (147) grudzień 2013 5
