Page 26 - Klinika nr 23 (28)/2017
P. 26

debata środowisKowa



            Korzystanie z powyższych dróg wiąże się z ryzykiem czasochłon-  adresowane czy stwarzać możliwości dostępu dla potencjalnie nie-
            ności, a dodatkowo z koniecznością uiszczania opłat, czy to w po-  ograniczonej liczby bliżej niesprecyzowanych osób. Realizacja ana-
            stępowaniu przed GIODO, czy przed sądami. Niewykluczone za-  lizowanego znamienia czasownikowego nie wymaga również wie-
            tem, że to właśnie aspekt ekonomiczny będzie główną przyczyną   lokrotności działań sprawcy.
            zwrócenia się przez rzekomych pokrzywdzonych w stronę postę-  Realizacja znamienia czasownikowego określonego w  art.  116
            powania karnego.                                    ust. 1 PrAut nie wymaga, aby doszło do zapoznania się z utworem
                                                                przez szerszy krąg osób. Czyn zabroniony popełniony jest nawet
            Postępowanie karne                                  wtedy, gdy nikt się nie zapoznał z utworem. Dla odpowiedzialności
            Schemat działań podmiotów zajmujących się CT jest następujący:  karnej z omawianego przepisu wystarczy potencjalna możliwość
            1)  Firma informatyczna ustala adresy IP rzekomych sprawców   takiego zapoznania się. Ważne, żeby była ona realna, a nie jedynie
              naruszeń (są  one łatwe do  znalezienia, gdyż ich dostępność   hipotetyczna. Do dokonania czynu zabronionego dochodzi z chwi-
              to istota sieci P2P, w których użytkownicy udostępniają sobie   lą jej stworzenia poprzez przedstawienie przez sprawcę utworu
              nawzajem pliki z własnych komputerów).            w określony sposób lub w określonych okolicznościach.
            2)  Zostaje złożony, niekiedy przez adwokata lub radcę prawnego,   Doktryna stoi na stanowisku, że udostępnienie utworu w inter-
              wniosek o ściganie przestępstwa z art. 116 PrAut, traktujące-  necie traktować należy jako takie skonfigurowanie komputera,
              go o odpowiedzialności karnej za rozpowszechnianie utworów   które umożliwia użytkownikom internetu dostęp do  zasobów
              bez pozwolenia (na podstawie art. 122 PrAut w zw. z art. 9 § 1   znajdujących się na  twardym dysku osoby rozpowszechniającej
              KPK), w którym nie wskazuje się konkretnych podejrzanych,   utwór. Ta sytuacja ma miejsce w przypadku określenia zasobów
              lecz jedynie pozyskane adresy IP.                 dostępnych dla innych użytkowników przy korzystaniu z aplikacji
            3)  W trakcie postępowania organy ścigania ustalają osoby kryjące   typu P2P .
                                                                       17
              się za adresami IP (abonentów).                   Nie podzielam w pełni zdania doktryny co do oczywistości roz-
            4)  Rzekomi pokrzywdzeni lub ich pełnomocnicy uzyskują dostęp   powszechniania utworów przy okazji pobierania plików w ramach
              do danych osobowych internautów, korzystając z prawa dostę-  sieci p2p. Ściągając dowolny plik o dowolnej nazwie, do czasu peł-
              pu do akt sprawy na podstawie art. 156 Kodeksu postępowania   nego pobrania (jednocześnie udostępniając go) nie wiemy, co jest
              karnego. Rozpoczynają wysyłanie pism z  wezwaniem do  za-  „w środku”. Do czasu pełnego ściągnięcia danego pliku posiadamy
              płaty, zazwyczaj nie czekając na  ustalenia organów ścigania,   jedynie nazwę pliku i jego rozmiar. Pobierając np. film o tematy-
              w szczególności co do tego, czy ustalone osoby faktycznie naru-  ce religijnej, chroniony prawami autorskimi, można paść ofiarą
              szyły prawo .                                     częstego żartu w postaci pobrania niemieckiego filmu dla doro-
                       14
            Dążenie do wszczęcia postępowania karnego jest zatem najkrót-  słych. Zatem rozpoczęcie pobierania plików przez system p2p jest
            szą drogą do zdobycia danych osobowych . Co więcej, nie wymaga   niejako swoistą analogią do eksperymentu myślowego w postaci
                                           15
            żadnych znacznych nakładów finansowych ani nawet korzystania   kota Schrödingera: dopóki nie pobierzemy całego pliku i do niego
            z profesjonalnego pełnomocnika, który co do zasady będzie po-  nie zajrzymy, nie wiemy nawet, czy w istocie mamy do czynienia
            trzebny przy drogach niekarnych, umożliwiających otrzymanie   ze  wskazanym plikiem – utworem, który chcieliśmy ściągnąć.
            danych osobowych abonenta sieci internetowej ukrytych za adre-  Do czasu pełnego ściągnięcia plik jest jedynie jego fragmentowym
            sem IP.                                             zapisem zero-jedynkowym,  który jako taki  nie  może  naruszać
                                                                praw autorskich.
            Bezprawne rozpowszechnianie                         W sytuacji gdy dany plik jest w pełni ściągnięty i jest to właści-
            Podstawą prawną do  dochodzenia roszczeń z  tytułu nieupraw-  wy utwór chroniony prawem autorskim, udostępniając go dalej ‒
            nionego rozpowszechniania utworów jest co do zasady art. 116   moim zdaniem ‒ rozpowszechniamy go.
            PrAut, który stanowi, że: „Kto bez uprawnienia albo wbrew jego
            warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo   Wymiana plików p2p a dozwolony użytek prywatny
            w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wide-  Artykuł 23 PrAut wprowadza niezwykle istotne z  praktycznego
            ogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności   punktu widzenia ograniczenie praw autorskich w postaci dozwo-
            albo pozbawienia wolności do lat 2 (…)” .           lonego użytku prywatnego. Przepis ten stanowi próbę zrówno-
                                          16
            Czynność sprawcza określona w ramach zasadniczej postaci czy-  ważenia  konieczności  zapewnienia  należytej  ochrony  twórcom
            nu zabronionego ujętej w art. 116 ust. 1 PrAut polega na rozpo-  z jednej strony oraz umożliwienia dostępu do twórczości w spo-
            wszechnianiu bez uprawnienia lub wbrew jego warunkom cudzego   sób, który z założenia nie ma negatywnego wpływu na majątko-
            utworu. Pod terminem „rozpowszechnianie” kryje się przedsta-  we interesy twórców, z drugiej . W ramach tej instytucji prawnej
                                                                                       18
            wienie przez sprawcę cudzego utworu w taki sposób lub w takich   bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpo-
            okolicznościach, które czynią go rzeczywiście dostępnym i umoż-  wszechnionego utworu w  zakresie własnego użytku osobistego
                                                                                           19
            liwiają zapoznanie się z  nim szerszemu kręgowi osób. „Rozpo-  na  wszystkich polach eksploatacji . Wśród kategorii utworów,
            wszechnianie” utworu lub innego przedmiotu tej czynności wyko-  poza wyłączonymi, w  praktyce najczęściej przedmiotem użytku
            nawczej nie musi mieć charakteru publicznego, nie musi być zatem   osobistego są utwory wyrażone słowem, muzyczne, słowno-mu-
                                                                zyczne, plastyczne, filmowe. Zakres własnego użytku osobistego
            14  https://prawokultury.pl/media/entry/attach/MMaj-CopyrightTrolling-raport.
             pdf, dostęp: 2.6.2017 r.
            15  https://pl.scribd.com/doc/268710427/2898-s#fullscreen&from_embed,  dostęp:   17  E. Ferenc-Szydełko (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ko-
             2.6.2017 r.                                         mentarz, Warszawa 2016, komentarz do art. 116, teza 5, System Informacji Praw-
            16  Zgodnie ze statystykami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (ostat-  nej Legalis.
             nie dostępne z roku 2012) odnośnie do prawomocnie osądzonych oraz skazanych   18  P. Wasilewski, Przejście autorskich praw majątkowych i dozwolony użytek chronio-
             w 2012 r. za przestępstwa określone w ustawie z 4.2.1994 r. o prawie autorskim   nych utworów. Komentarz do wybranych przepisów, Warszawa 2012, komentarz
             i prawach pokrewnych, art. 116 jest najczęstszą podstawą do skazań − http://  do art. 23, teza 5, System Informacji Prawnej LEX.
             www.prawoautorskie.gov.pl/media/czwarte_forum_/materialy_prasowe/mate-  19  P. Ślęzak (red.), op. cit., komentarz do art. 23, teza 5, System Informacji Prawnej
             rialy_prasowa_4_forum.doc, dostęp: 2.6.2017 r.      Legalis.

            22 KliniKa nr 23 (28)/2017                                                            www.fupp.org.pl



       KLINIKA 23(28) 2017.indd   22                                                                          06.11.2017   14:49
   21   22   23   24   25   26   27   28