Page 24 - Klinika nr 23 (28)/2017

debata środowisKowa

Praktyczne omówienie

zjawiska copyright trollingu

w sieciach peer-to-peer

Jacek Gwoździewicz*
(p2p) w oparciu o protokół

BitTorrent

Celem niniejszego artykułu jest zapoznanie czytelnika ze zjawiskiem copyright trollingu, z wyja-
śnieniem sposobu działania sieci p2p w oparciu o protokół BitTorrent i w związku z tym możliwo-
ści rozpowszechniania nielegalnych plików, sposobów uzyskiwania danych abonenta na podsta-
wie adresu IP, a na koniec przedstawienie okoliczności prawnych lub faktycznych, które należy
podnieść, by w sposób uzasadniony nie płacić copyright trollerom.

Copyright trolling − zarys w oparciu o kwotę wymaganą przez autora do udzielenia licencji
Copyright trolling (dalej również „CT”) stał się w ostatnich latach na rozpowszechnianie filmu.
w Polsce intratnym, choć bardzo często wysoce wątpliwym etycz- Tematyka podjęta w niniejszym artykule jest istotna z punktu wi-
nie, nadmiernym i oportunistycznym działaniem podmiotów dzenia działalności uniwersyteckich poradni prawnych. Ich misją
zajmujących się dochodzeniem roszczeń w związku z nieupraw- jest udzielanie nieodpłatnych porad prawnych osobom ubogim,
nionym rozpowszechnianiem utworów chronionych prawem au- a poruszany tu problem przede wszystkim ich dotyczy. Brak środ-
torskim poprzez sieć p2p, na podstawie adresów IP abonentów ków pieniężnych na realizację potrzeb związanych z doświadcza-
usług dostępu do internetu . niem dóbr kultury i sztuki, takich jak zakup biletów na koncert
1
popularnych zespołów, jest oczywistym powodem do sięgania
Określenie „troll” wywodzi się z internetowych forów dys- przez ludzi do zasobów internetowych, które są w stanie zaspo-
kusyjnych i określa osobę udzielającą się w dyskusjach wy- koić większość tych potrzeb. Niestety brak świadomości prawnej
łącznie po to, by zaogniać konflikty, nierzadko uciekając przeważającej części społeczeństwa prowadzi do korzystania, czę-
2
się do różnego typu zabiegów erystycznych , a nie, aby być sto nieświadomie, z nielegalnych zasobów internetu. Co więcej,
merytoryczną stroną w dyskusji. zgodnie z analizą wpływu zjawiska piractwa treści wideo na go-
spodarkę w Polsce, dokonaną przez firmę PwC, około 3,5 mln
W przypadku CT nie tyle chodzi o dochodzenie przez autora swo- internautów ogląda treści wideo wyłącznie z nielegalnych źródeł,
ich racji przed sądem, co o proponowanie adresatowi zawarcia oceniając to zachowanie jako zdecydowanie powszechne. Zwa-
ugody, w której oferowana kwota jest odczuwalna, wielokrotnie żywszy na te fakty, użytkownicy internetu są tym bardziej po-
przewyższająca np. ceny płyty DVD z danym filmem ściągniętym datni na próby ich wykorzystania i wyłudzenia od nich pieniędzy
w ramach sieci p2p, ale na tyle niska, by nie opłacało się sięgać przez firmy, które zajmują się CT, gdyż są świadomi, że pobierając
po profesjonalną poradę prawną. Wysokość kwoty ustalana jest np. filmy w internecie, ryzykują łamanie praw autorskich. Jednak
nie zawsze prawo de facto łamią, a kliniki prawa, świadome tego,
powinny pomagać ludziom, wskazując praktyczne sposoby obro-
* Uniwersytet Wrocławski, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Katedra Teorii ny przed zapłatą często niesłusznych roszczeń, z wykorzystaniem
i Filozofii Prawa. m.in. okoliczności przedstawionych poniżej.
1 W tym miejscu warto przytoczyć słowa jednego z przedsiębiorców działają-
cych na zasadach, które można by uznać za CT – A. Glass-Brudzińskiego. W wy-
wiadzie dla portalu dziennik.pl wyjawił on, że „zawiadomień (do prokuratury Sieć peer-to-peer − zarys
– przyp. J.G.) poszło dzięki naszej pracy około 100−150 tys.” Po uzyskaniu do- System peer-to-peer („równy z równym”) jest opartym na równo-
stępu do danych abonentów pisma A. Glass-Brudzińskiego informowały adresa-
tów, że w przypadku niezapłacenia proponowanej kwoty tytułem ugody dojdzie rzędności stron modelem komunikacji w sieci Internet (przeci-
3
do wszczęcia postępowania sądowego, w którym pokrzywdzony posiadacz praw wieństwem jest relacja „klient‒serwer”) . W ramach sieci peer-to-
autorskich będzie się domagał kwoty 15 tys. zł. „Gdyby faktycznie dochodziło -peer komputer każdego użytkownika, czyli host (peer), jest nie
do takich wyroków (zasądzających 15 tys. zł) i pozwano by połowę osób, do któ-
rych wysłano pisma – a więc 50 tys. osób – to kancelaria uzyskałaby 750 mln zł tylko klientem, który otrzymuje informacje, ale także serwerem,
odszkodowań, a to kwota przekraczająca wartość całego rynku filmowego w Pol-
sce”. https://prawokultury.pl/media/entry/attach/MMaj−CopyrightTrolling−ra- 3 J. Chwalba, Korzystanie z programów peer-to-peer a dozwolony użytek prywatny
port.pdf, s. 19, dostęp: 2.6.2017 r. w prawie autorskim, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008, z. 2,
2 https://pl.wikipedia.org/wiki/Trollowanie, dostęp: 2.6.2017 r. s. 18−53.

20 KliniKa nr 23 (28)/2017 www.fupp.org.pl

KLINIKA 23(28) 2017.indd 20 06.11.2017 14:49