Page 23 - Klinika nr 25 (30)/2018

DEBATA ŚRODOWISKOWA

27
podmiotów” . Zgoda pracownika na dokonanie potrącenia pod z wynagrodzenia za pracę. Ustawodawca z uwagi na konstytucyjny
rygorem nieważności musi zostać udzielona w formie pisemnej. obowiązek zapewnienia pracownikom minimalnego wynagrodze-
Pracodawca nie może zatem zatrzymać wynagrodzenia pracow- nia ograniczył przypadki, w których można dokonywać potrąceń
nika na podstawie jego zgody udzielonej ustnie, grozi to bowiem z wynagrodzenia za pracę. Analizując te przypadki, można dojść
obowiązkiem zwrotu potrąconej kwoty, a ponadto zapłatą odsetek do wniosku, że dokonanie potrącenia z wynagrodzenia za pracę
i odszkodowania, a także może skutkować odpowiedzialnością wy- pracownika możliwe jest jedynie w wyjątkowych sytuacjach i tylko
kroczeniową (art. 282 § 1 pkt 1 KP). Pracownik może jednak „wyra- na podstawie ściśle określonych dokumentów (tytułów wykonaw-
zić zgodę na potrącenie już po jego dokonaniu, gdy ma świadomość czych), a w przypadku potrąceń bez zgody pracownika ‒ jedynie
dokonania potrącenia, a mimo to wyraża na nie zgodę, gdyż uznaje w toku postępowania egzekucyjnego. Oprócz ograniczeń co do na-
swój dług i kieruje się usprawiedliwionymi przesłankami (np. chce leżności, które mogą zostać potrącone (art. 87 § 1 KP), ustawo-
28
uniknąć procesu o zasądzenie tej należności)” . dawca wprowadził również ograniczenia kwotowe (art. 87 § 3
1
Aby możliwe było dokonanie potrącenia z wynagrodzenia pracow- i 4 KP oraz art. 87 § 1 KP). Należy uznać, że obecnie obowiązujące
nika w omawianym trybie, oprócz zgody pracownika konieczne przepisy prawa w zakresie zobowiązania pracodawcy do dokony-
jest również istnienie przyczyny tego potrącenia. W związku z tym wania pomniejszenia dochodu pracownika są wywarzone i w spo-
zgoda pracownika na dokonanie potrącenia jest nieważna w sytu- sób wystarczający chronią z jednej strony prawa pracownika,
acji, gdy pracownik nie miał długu wobec pracodawcy. Gdyby bo- a z drugiej ‒ interesy wierzycieli. Podkreślenia wymaga jednak
wiem taka zgoda została udzielona bez istnienia wierzytelności, fakt, że opisane powyżej zasady stosuje się wyłącznie do stosunku
oznaczałoby to zrzeczenie się przez pracownika prawa do wyna- pracy, nie znajdą one zastosowania do stosunków cywilnopraw-
grodzenia, co jest zakazane. nych, do których stosuje się przepisy cywilne (art. 498‒505 KC).
Ponadto pracownik, wyrażając zgodę na dokonanie potrącenia, jest Przepisy te przewidują węższą niż Kodeks pracy ochronę wynagro-
uprawniony do określenia wysokości, do której potrącenie może dzenia przed potrąceniem.
zostać dokonane. Oświadczenie takie jest dla pracodawcy wiążące.
Jest ono jednak skuteczne tylko do wysokości kwot wolnych od po- Streszczenie
trąceń, tj. wysokości wynagrodzenia minimalnego w odniesieniu Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zasad oraz ograni-
do należności na rzecz pracodawcy oraz wysokości 80% wynagro- czeń dokonywania przez pracodawcę potrącenia wymagalnych wie-
dzenia minimalnego w odniesieniu do innych należności. rzytelności względem pracownika z jego wynagrodzenia za pracę.
Jeżeli dojdzie do zbiegu ustawowych potrąceń z wynagrodzenia Artykuł opisuje wyjątki od obowiązku pracodawcy wypłaty pracow-
za pracę pracownika z potrąceniami dobrowolnymi, te ostatnie do- nikowi wynagrodzenia w pełnej wysokości, w stałym i z góry okre-
konywane są na końcu. ślonym terminie. Precyzuje i opisuje zamknięty katalog sytuacji,
Na marginesie należy jeszcze wskazać, że powyżej opisane zasady w których pracodawca może lub ma obowiązek zatrzymać ściśle
nie znajdują zastosowania do dokonywania potrąceń z zasiłku cho- określoną część wynagrodzenia na poczet zobowiązań pracownika,
robowego wypłacanego pracownikowi w związku z chorobą. Do do- zarówno wobec pracodawcy, jak i osób trzecich. Artykuł porusza
konywania potrąceń z zasiłku chorobowego stosuje się zasady wła- także kwestię minimalnego wynagrodzenia za pracę, które ‒ poza
ściwe dla emerytur i rent. Zgodnie z art. 141 ustawy z 25.6.1999 r. ustawowymi wyjątkami ‒ stanowi kwotę wolną od potrąceń.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
29
choroby i macierzyństwa emerytury i renty są wolne od egzekucji Słowa kluczowe: potrącenie, wynagrodzenie, umowa o pracę, za-
i potrąceń w części odpowiadającej: 1) 50% kwoty najniższej eme- trudnienie, prawo pracy
rytury lub renty w stosunku do należności alimentacyjnych potrą-
canych zarówno na mocy tytułów wykonawczych, jak i na wniosek Deduction from remuneration for the employee’s
wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wyko- work in the context of the applicable provisions of
nawczego; 2) 75% kwoty najniższej emerytury lub renty co do sum the Labor Code
egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie na-
leżności innych niż świadczenia alimentacyjne. Ustawa ta reguluje Summary
również zasady potrącania przy nienależnie pobranych emery- The purpose of this article is to present the rules and restrictions on
turach, rentach, zasiłkach oraz innych świadczeniach socjalnych. employer set-off of claims towards the employee through their remune-
W 2019 r. kwota najniższej emerytury wynosi 1.100,00 zł brutto. ration. It describes exceptions to the obligation of full payment fixed in
advance. Moreover, it specifies the limited number of situations in which
3. Podsumowanie an employer can or is required to withhold a strictly defined amount
Konkludując, pomimo obowiązywania w Rzeczypospolitej Polskiej of remuneration in respect of employee’s obligations, both in terms of
zasad odpłatności pracy oraz zakazu zrzekania się wynagrodzenia the employer and third parties. The article also raises the issue of mini-
istnieją sytuacje, w których możliwe jest dokonywania potrąceń mum remuneration for work, which except for legal exceptions constitu-
tes an amount free from salary deductions.
27 E. Maniewska, Art. 91, [w:] Komentarz aktualizowany…, op. cit., s. 515.
28 Wyrok Sądu Najwyższego z 3.8.2012 r., I BP 2/12, Legalis.
29 T.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm. Keywords: deduction, remuneration, contract of employment, labor law

22 KLINIKA Nr 25 (30)/2018 www.fupp.org.pl

KLINIKA 25(30) 2018.indd 22 28.01.2019 14:42