Page 21 - Klinika nr 25 (30)/2018

DEBATA ŚRODOWISKOWA

natychmiastowemu wykonaniu orzeczenia sądu i referendarza są- podlegają one egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyj-
dowego, ugody sądowe, inne orzeczenia, ugody i akty podlegające nych do pełnej wysokości.
z mocy ustawy wykonaniu w drodze egzekucji sądowej, niektóre Należy jeszcze wskazać, że do dokonania potrąceń z wynagrodze-
akty notarialne o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, zaopa- nia pracownika za pracę należności określonych w art. 87 § 1 KP,
trzone w klauzulę wykonalności, a także decyzje lub postanowienia a więc de facto do prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia, sto-
organów administracji państwowej, z których wynikają obowiązki suje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego
podlegające egzekucji administracyjnej (art. 77 KC). i przepisy o egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych
Kolejną wierzytelnością, obok należności wynikających z tytułów (art. 90 KP). W związku z powyższym należy wskazać, że egze-
wykonawczych na pokrycie należności alimentacyjnych i innych kucja prowadzona jest w trybie sądowym lub administracyjnym.
niż alimentacyjne, są udzielone pracownikowi zaliczki. Przez za- Egzekucja z wynagrodzenia następuje poprzez jego zajęcie, któ-
liczkę, o której mowa w art. 87 § 1 pkt 3 KP, „należy rozumieć wy- rego dokonuje komornik sądowy lub administracyjny organ eg-
płacone pracownikowi i pobrane przez niego do rozliczenia kwoty zekucyjny. Komornik sądowy lub organ administracyjny kieruje
pieniężne (także w formie bezgotówkowej, np. – stosowany rzadko do pracodawcy zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia za pracę
– czek), przeznaczone na pokrycie obciążających pracodawcę wy- i wezwanie do niewypłacania dłużnikowi wynagrodzenia ponad
datków związanych z wykonywaniem pracy (np. na zakup ma- kwotę wolną od zajęcia. Część wynagrodzenia ponad kwotę wolną
teriałów, paliwa, koszty podróży służbowej). Udzielenie zaliczki od potrąceń pracodawca zobowiązany jest przekazywać organowi
pieniężnej może nastąpić także przez umożliwienie korzystania egzekucyjnemu bądź wierzycielowi bezpośrednio aż do momentu
z karty kredytowej. Pobrana przez pracownika zaliczka jest mie- pełnego pokrycia wierzytelności, łącznie z odsetkami oraz kosz-
21
niem powierzonym mu do wyliczenia się (art. 124 § 1 pkt 1 KP)” . tami egzekucyjnymi.
Pod pojęciem zaliczki nie mieszczą się natomiast wypłacane pra- Ustawodawca obok ograniczeń płynących z art. 87 KP wprowadził
cownikowi na poczet wynagrodzenia kwoty, które są częściowym, dodatkowo ograniczenia co do kwot, poniżej których dokonanie
wcześniejszym spełnieniem świadczenia przez pracodawcę i w ca- potrącenia jest niemożliwe.
łości zaliczane są na poczet przyszłego wynagrodzenia należnego
za dany okres (np. miesiąc) . Zgodnie z art. 87 § 1 KP: „wolna od potrąceń jest kwota
1
22
Ostatnią grupą należności względem pracownika, które mogą wynagrodzenia za pracę w wysokości: 1) minimalnego wy-
zostać potrącone z przysługującego mu wynagrodzenia za pracę nagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych
wskazaną w art. 87 § 1 KP, są kary pieniężne określone w art. 108 przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym
§ 2 KP. Zgodnie z przepisem tego artykułu mogą one być nakła- w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek
dane na pracownika „za nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeń- na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek do-
stwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie chodowy od osób fizycznych ‒ przy potrącaniu sum egze-
pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nie- kwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie
trzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy”. Paragraf 3 ww. należności innych niż świadczenia alimentacyjne; 2) 75%
artykułu stanowi, że: „kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak wynagrodzenia określonego w pkt 1 ‒ przy potrącaniu za-
i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być liczek pieniężnych udzielonych pracownikowi; 3) 90% wy-
wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie nagrodzenia określonego w pkt 1 ‒ przy potrącaniu kar pie-
kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagro- niężnych przewidzianych w art. 108 KP”.
dzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu
potrąceń”. Zgodnie z powyższym kwotę wolną od potrąceń oblicza się w opar-
ciu o minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w dacie
2.3. Ograniczenia kwotowe dokonania potrącenia. Z uwagi na zróżnicowanie wysokości odli-
Ustawodawca w art. 87 § 3 i 4 KP wprowadza ograniczenia kwo- czanych od wynagrodzenia brutto składek ubezpieczeniowych i za-
towe dokonywanych potrąceń z wynagrodzenia. Na podstawie tych liczki na podatek dla poszczególnych pracowników kwota wolna
przepisów w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych po- od potrąceń może być różna.
trącenie może zostać dokonane do wysokości trzech piątych wy- W sytuacji gdy pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze
nagrodzenia, natomiast w razie egzekucji innych należności lub czasu pracy, kwoty wolne od potrąceń proporcjonalnie zmniejszają
1
potrącania zaliczek pieniężnych ‒ do wysokości połowy wynagro- się do wymiaru czasu pracy (art. 87 § 2 KP). „Zatrudnienie nie-
dzenia. Dodatkowe ograniczenie przewiduje 4 omawianego arty- pełnowymiarowe jest przy tym jedyną podstawą obniżenia kwoty
kułu, stanowiący, że: „potrącenia zaliczek pieniężnych udzielonych wolnej od potrąceń. Nie ma natomiast podstaw, aby kwotę wolną
pracownikowi oraz kary pieniężne nie mogą w sumie przekraczać obniżyć w innym przypadku, jak choćby gdy pracownik nie otrzy-
połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami sum egzekwowa- muje pełnego miesięcznego wynagrodzenia z powodu nieobec-
nych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń ności spowodowanej niezdolnością do pracy z powodu choroby
alimentacyjnych ‒ trzech piątych wynagrodzenia”. Niezależnie albo korzystania z urlopu bezpłatnego” . Tymczasem w sytuacji,
23
od powyższych zasad kary pieniężne potrąca się w granicach okre- w której pracownik zatrudniony jest w oparciu o umowę o pracę
ślonych w art. 108 KP. u kilku pracodawców, kwoty wolne od potrąceń oblicza się oddziel-
Jeżeli zaś chodzi o nagrody z zakładowego funduszu nagród, do- nie dla każdego stosunku pracy. W związku z powyższym kwoty
datkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pra- wolne od potrąceń opisane w art. 87 § 1 KP dotyczą wyłącznie
1
cownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej, pracowników pracujących w pełnym wymiarze czasu pracy u jed-
nego pracodawcy.
21 B. Wagner, Art. 87. Zasady i przypadki potrąceń oraz odliczeń od wynagrodzenia,
[w:] L. Florek (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. VII, op. cit., s. 588.
22 Szerzej: wyrok Sądu Najwyższego z 20.8.2008 r., I PK 39/08, OSNP 2010, Nr 1–2,
poz. 9. 23 E. Maniewska, Art. 871, [w:] Komentarz aktualizowany…, op. cit., s. 485.

20 KLINIKA Nr 25 (30)/2018 www.fupp.org.pl

KLINIKA 25(30) 2018.indd 20 28.01.2019 14:42