Page 19 - Klinika nr 25 (30)/2018

DEBATA ŚRODOWISKOWA

8
wynagrodzeniu za pracę . Zgodnie z jej art. 6 wysokość wynagro- mierze nie wynika, iżby znamię »niegodziwości« nie mogło do-
dzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymia- tknąć również płacy rażąco za wysokiej. W sferze prawa ubezpie-
rze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego czeń społecznych godziwość wynagrodzenia ‒ jedna z zasad prawa
wynagrodzenia ustalonego w trybie art. 2 i art. 4 tej ustawy. pracy ‒ zyskuje dodatkowy walor aksjologiczny, albowiem w prawie
ubezpieczeń społecznych istnieje znacznie mocniejsza niż w prawie
1.2. Zasada „godziwego wynagrodzenia” pracy bariera działania w ramach prawa, oparta na wymagającym
Jak już była mowa powyżej, wynagrodzenie za pracę powinno być ochrony interesie publicznym i zasadzie solidarności ubezpieczo-
12
godziwe – zasada ta została wyrażona w art. 13 KP. Warunki reali- nych” . Podsumowując, należy przyjąć, że godziwe wynagrodzenie
zacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka pań- za pracę to wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi świadczonej
stwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie minimal- przez pracownika pracy oraz dostosowane do wymaganych przy
nego wynagrodzenia za pracę. Pojęcie godziwego wynagrodzenia świadczeniu pracy kwalifikacji.
za pracę jest pojęciem nieokreślonym. Zależy ono przede wszyst-
kim od ekonomicznego rozwoju kraju, regionu, miasta, w którym 1.3. Zasada niezbywalności wynagrodzenia
świadczona jest praca. Kryteria ustalania godziwego wynagrodze- Ustawodawca w celu pełnej ochrony wynagrodzenia pracownika
nia można oprzeć o treść przepisu art. 78 § 1 KP, na mocy którego: za pracę obok zasady godziwego wynagrodzenia za pracę wprowa-
„wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowia- dził zasadę niezbywalności wynagrodzenia. Reguła ta została wyra-
dało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom żona w art. 84 KP, zgodnie z którym pracownik nie może zrzec się
wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i ja- prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę.
kość świadczonej pracy”. Dla oceny godziwości wynagrodzenia nie
jest natomiast istotna sytuacja rodzinna pracownika. „Zasada go- „Pod pojęciem wynagrodzenia, którego pracownik zrzec się
dziwego wynagrodzenia za pracę stanowi, jako podstawowa zasada nie może, należy rozumieć nie tylko wynagrodzenie zasad-
prawa pracy, normę nadrzędną wobec przepisów o najniższym wy- nicze, lecz także towarzyszące mu dodatki (funkcyjny, służ-
nagrodzeniu za pracę” . bowy, stażowy) oraz inne świadczenia, takie jak: nagroda
9
Należy podkreślić, że Kodeks pracy nie przewiduje jakichkolwiek jubileuszowa, odprawa z tytułu zwolnienia z przyczyn nie-
sankcji z tytułu określenia wynagrodzenia za pracę poniżej stan- dotyczących pracowników, odprawa rentowa, ekwiwalent
13
dardu „godziwości”. Wyjątkiem jest sytuacja, w której strony sto- za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i in.” . Zrze-
sunku pracy umówiły się na wynagrodzenie poniżej najniższego czenie się przez pracownika wynagrodzenia jest czynno-
wynagrodzenia określonego prawem ‒ w takim wypadku posta- ścią nieważną i nie pociąga za sobą jakichkolwiek skutków
nowienia umowy o pracę ustalające wynagrodzenie w wysokości prawnych. Pracownik jest zatem uprawniony do swobod-
niższej niż wynagrodzenie minimalne uważa się za nieważnie. nego dysponowania swoim wynagrodzeniem dopiero
14
W takim przypadku z mocy prawa zastosowanie znajdują przepisy po jego wypłaceniu .
o najniższym wynagrodzeniu za pracę. Obecnie aktem regulującym
wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest rozporządze- W tym miejscu należy jeszcze wskazać, że Kodeks pracy reguluje
nie Rady Ministrów z 11.9.2018 r. w sprawie wysokości minimal- również terminy, formy i miejsce wypłaty wynagrodzenia (art. 85
nego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki i 86 KP). Zgodnie z przyjętymi zasadami wynagrodzenie płatne jest
10
godzinowej w 2019 r. . Na podstawie przytoczonej regulacji mini- co najmniej raz w miesiącu, z dołu, w stałym i ustalonym z góry
malne wynagrodzenie za pracę w 2019 r. wynosi 2250 zł brutto. terminie. Wypłata wynagrodzenia następuje w formie pieniężnej,
Z uwagi na brak legalnej definicji pojęcia „godziwe wynagrodze- z tym że możliwe jest częściowe spełnienie wynagrodzenia w in-
nie za pracę” pojęcie to stało się przedmiotem wielu sporów sądo- nej formie w sytuacji, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa
wych, w związku z czym sądy powszechne w swych orzeczeniach pracy lub układ zbiorowy pracy. Pracodawca jest obowiązany wy-
wielokrotnie pochylały się nad nim. W tym miejscu należy przy- płacać wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych
toczyć wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie, IV Wydział Pracy w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy.
i Ubezpieczeń Społecznych 15.11.2013 r. (IV U 1332/13), który Z uwagi na fundamentalny i doniosły charakter zasady odpłatno-
przyjął, że: „godziwe wynagrodzenie za pracę (art. 13 KP) to wy- ści pracy oraz obowiązek ustalenia przez państwo minimalnego
nagrodzenie odpowiednie, właściwe, słuszne, rzetelne i uczciwe. wynagrodzenia za pracę ustawodawca wprowadził ograniczenia
Takie rozumienie godziwości wynagrodzenia odpowiada kryteriom w możliwości dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę
ustalenia wysokości wynagrodzenia z art. 78 § 1 KP (por. wyrok pracownika.
11
SN z 25.8.2010 r., II PK 50/2010 ). Istotnym kryterium owej go-
dziwości (sprawiedliwości) jest ekwiwalentność wynagrodzenia 2. Potrącenie z wynagrodzenia pracownika
wobec pracy danego rodzaju, przy uwzględnieniu kwalifikacji wy-
maganych do jej wykonywania, jak też ilości i jakości świadczonej 2.1. Należności podlegające potrąceniu
pracy (art. 78 KP)”. Sądy prócz definiowania pojęcia godziwego z wynagrodzenia za pracę
wynagrodzenia poruszały również kwestię wynagrodzenia niego- W celu zrozumienia zasad obowiązujących przy dokonywaniu
dziwego. Dla przykładu Sąd Apelacyjny w Krakowie, III Wydział potrąceń z wynagrodzenia pracownika należy w pierwszej ko-
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w wyroku z 20.9.2012 r. (III AUa lejności zdefiniować pojęcie potrącenia. Do potrącenia w sensie
420/12) stwierdził, że: „przymiot »niegodziwości« będzie posiadała
przede wszystkim płaca rażąco za niska, z czego jednakże w żadnej
12 Http://orzeczenia.ms.gov.pl/details/$N/155000000001521_III_AUa_000420_
2012_Uz_2012-06-14_001 (dostęp: 27.12.2018 r.).
8 T.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2177 ze zm., dalej: „ustawa o minimalnym wynagrodzeniu”. 13 A. Jasińska-Cichoń, K. Piecyk, Wynagrodzenie za pracę, [w:] K. Jaśkowski (red.), Me-
9 G. Goździewicz, T. Zieliński, Art. 10…, op. cit., s. 100. ritum Prawo Pracy 2018, Warszawa 2018, s. 516.
10 Dz.U. z 2018 r. poz. 1794. 14 Vide: wyrok Sądu Najwyższego z 2.3.2012 r., I PK 109/11, OSNP 2013, Nr 3–4,
11 OSNP 2014, Nr 3, poz. 40. poz. 27.

18 KLINIKA Nr 25 (30)/2018 www.fupp.org.pl

KLINIKA 25(30) 2018.indd 18 28.01.2019 14:42