Page 22 - Klinika nr 25 (30)/2018
P. 22

DEBATA ŚRODOWISKOWA



             Ustawodawca w art. 87  § 1 pkt 1 KP przyjął, że za wyjątkiem   państwa oraz ochronę osób pozostających na utrzymaniu pra-
                               1
             świadczeń alimentacyjnych przy dokonywaniu potrąceń sum eg-  cownika. Dzięki niej wierzyciel alimentacyjny oszczędza czas po-
             zekwowanych na mocy tytułów wykonawczych wolna od potrąceń   trzebny na wszczęcie i prowadzenie egzekucji, jak również unika
             jest kwota wynagrodzenia minimalnego, po odliczeniu składek   ponoszenia jej kosztów. Potrącenia dokonywane na podstawie
             na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy   przepisu art. 88 KP są możliwe dopiero po przedstawieniu przez
             od osób fizycznych. Sposób określania wynagrodzenia minimal-  osobę uprawnioną tytułu wykonawczego. Pracodawca nie jest jed-
             nego został określony w ustawie o wynagrodzeniu minimalnym.   nak związany wnioskiem wierzyciela, a co za tym idzie ‒ może od-
                                                                                        24
             Należy zatem stwierdzić, że kwota minimalnego wynagrodzenia   mówić dokonywania potrąceń . Zasady dokonywania potrąceń
             za pracę jest kwotą wolną od potrąceń w 100%, ale dotyczy to wy-  na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych w omawianym try-
             łącznie wierzytelności stwierdzonych tytułami wykonawczymi   bie są identyczne jak w przypadku postępowania egzekucyjnego.
             na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.   Dokonując potrąceń w trybie art. 88 KP, pracodawca występuje
             Ograniczenie to jest istotne w przypadku wynagrodzeń o niskiej   w roli komornika. Pracodawca dokonuje na piśmie zawiadomienia
             wysokości, bowiem egzekucja należności na mocy tytułów wy-  pracownika o dokonanym zajęciu wynagrodzenia, informuje go
             konawczych innych niż świadczenia alimentacyjne w wysokości   o osobie wierzyciela, tytule wykonawczym, wysokości dochodzo-
             połowy wynagrodzenia pozbawiłaby pracownika niezbędnego mi-  nej wierzytelności, a ponadto przekazuje wierzycielowi potrącone
             nimum środków do życia. Konkludując, wobec pracownika osią-  wynagrodzenie. Za prawidłowe dokonanie potrąceń pracodawca
             gającego dochód na poziomie płacy minimalnej nie można prowa-  ponosi odpowiedzialność zarówno wobec pracownika, jak i wie-
             dzić egzekucji z wynagrodzenia za pracę, za wyjątkiem należności   rzyciela. Tryb określony w przepisie art. 88 KP nie jest dopusz-
             alimentacyjnych.                                    czalny, gdy należności z tytułu świadczeń alimentacyjnych mają
             Kolejne ograniczenia dopuszczalności prowadzenia egzekucji z wy-  być potrącane na rzecz kilku wierzycieli alimentacyjnych, a łączna
                                               1
             nagrodzenia pracownika określone w art. 87  § 1 KP dotyczą sy-  suma, która ma być potrącana, nie wystarcza na pełne pokrycie
             tuacji potrącenia należności z tytułu zaliczek – w tym wypadku   wszystkich należności. Aby wykluczyć potrącenia pozaegzekucyjne,
             można potrącić kwotę ponad 75% wynagrodzenia minimalnego,   przesłanki te muszą wystąpić łącznie. Ponadto potrącenie bezegze-
             a w przypadku kar pieniężnych ‒ do kwoty ponad 90% wynagro-  kucyjne jest niedopuszczalne, gdy wynagrodzenie za pracę zostało
             dzenia minimalnego.                                 zajęte przez organ egzekucyjny. W wypadku wszczęcia przez organ
             Jak była już mowa, powyższych zasad nie stosuje się do potrące-  egzekucyjny egzekucji z wynagrodzenia za pracę pracownika zaję-
             nia na mocy tytułu wykonawczego na zaspokojenie świadczeń ali-  cie dokonane przez pracodawcę zostaje przekazane organowi egze-
             mentacyjnych. Zobowiązania te mogą być zatem potrącane także   kucyjnemu. Potwierdza to również bieżące stanowisko judykatury,
             z minimalnego wynagrodzenia za pracę w przewidzianej w art. 87   zgodnie z którym: „w razie zaistnienia sytuacji określonej w art. 88
             § 3 KP wysokości, wynoszącej 3/5 wynagrodzenia otrzymywanego   § 1 pkt 2 KP pracodawca jest zobowiązany do zaprzestania realiza-
             przez pracownika. W związku z powyższym na zaspokojenie świad-  cji w trybie pozaegzekucyjnym potrąceń na poczet należności ali-
             czeń alimentacyjnych można dokonać potrącenia wynagrodzenia   mentacyjnych i ma obowiązek wykonania zajęcia wynagrodzenia
             minimalnego powyżej 2/5 wysokości wynagrodzenia. Takie prefe-  za pracę w trybie egzekucyjnym. Dla dopuszczalności dokonywania
             rowanie świadczeń alimentacyjnych uzasadnione jest tym, że wy-  przez pracodawcę bezegzekucyjnych potrąceń należności alimen-
             nagrodzenie za pracę ma służyć zaspokojeniu potrzeb życiowych   tacyjnych nie jest istotne, kiedy, tj. przed przystąpieniem do tych
             nie tylko pracownika, ale również członków jego rodziny.  potrąceń czy już w ich trakcie, wypełniły się przesłanki z art. 88 § 1
             W związku z powyższym Kodeks pracy przewiduje dwie granice   pkt 2 KP. Ma to tylko takie znaczenie, że w pierwszym przypadku
             określające wysokość wynagrodzenia pracownika wolną od potrą-  pracodawca odmawia przyjęcia tytułu wykonawczego do realizacji
             ceń: pierwszą z nich stanowią kwoty wolne od potrąceń, drugą ob-  w trybie pozaegzekucyjnym, a w drugim przypadku obowiązany
             licza się według zasad określonych w art. 87  § 3 pkt 2 i § 4 KP.  jest do zaprzestania dokonywania potrąceń należności alimenta-
                                             1
                                                                 cyjnych i zwrotu tytułu wykonawczego wierzycielowi” .
                                                                                                         25
             2.4. Potrącenia na zaspokojenie świadczeń
             alimentacyjnych – regulacje szczegółowe             2.5. Potrącenie z wynagrodzenia za zgodą pracownika
             Kolejne uprzywilejowanie w zakresie możliwości potrącania z wy-  Oprócz ustawowych przypadków przewidujących możliwość doko-
             nagrodzenia za pracę wierzytelności wynikających ze świadczeń   nywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę pracownika ustawo-
             alimentacyjnych zostało określone w art. 88 KP, zgodnie z którym:   dawca w art. 91 KP przewidział możliwość dokonywania potrąceń
             „potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych pracodawca   należności innych niż określone w art. 87 § 1 i 7 KP za zgodą pra-
                                                                                      26
             dokonuje również bez postępowania egzekucyjnego, z wyjątkiem   cownika wyrażoną na piśmie . W tym wypadku wolna od potrąceń
             przypadków, gdy: 1) świadczenia alimentacyjne mają być potrącane   jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnej przy
             na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrą-  potrącaniu należności na rzecz pracodawcy oraz 80% wynagrodze-
             cona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności ali-  nia minimalnego ‒ przy potrącaniu innych należności. Na pod-
             mentacyjnych; 2) wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie   stawie omawianego artykułu: „w praktyce występują dwa rodzaje
             egzekucji sądowej lub administracyjnej”. Potrąceń, o których mowa   potrąceń dokonywanych przez pracodawcę za zgodą pracownika
             powyżej, pracodawca dokonuje na wniosek wierzyciela na podsta-  lub na jego wniosek. Pierwsze z nich dotyczą długu pracownika
             wie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego. Omawiany   wobec pracodawcy, drugie ‒ długów pracownika wobec innych
             przepis stanowi jeden z wyjątków od zasady dokonywania potrąceń
             z wynagrodzenia za pracę pracownika w postępowaniu egzekucyj-  24  Szerzej: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 19.1.2011 r., 
                                                                  I SA/Lu 909/10, Legalis.
             nym (sądowym lub administracyjnym). Uproszczona procedura   25  Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26.3.2013 r., II FSK 1549/11, Lega-
             dokonywania potrąceń z wynagrodzenia należności alimentacyj-  lis.
             nych na wniosek wierzyciela stanowi uprzywilejowanie wierzycieli   26  Vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21.12.2005 r., I OSK 461/05,
                                                                  Legalis; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2.8.2016 r., I OSK 467/15,
             alimentacyjnych z uwagi na szeroko pojętą politykę prorodzinną   Legalis.

             www.edukacjaprawnicza.pl                                                 1(171) rok akademicki 2018/2019  21



       KLINIKA 25(30) 2018.indd   21                                                                          28.01.2019   14:42
   17   18   19   20   21   22   23   24   25