Page 18 - Klinika nr 25 (30)/2018

DEBATA ŚRODOWISKOWA

Potrącenie z wynagrodzenia

za pracę pracownika

w świetle obowiązujących

Mgr Magdalena
Golińczak przepisów Kodeksu pracy

Sytuacja, w której pracodawca dokonuje potrącenia wierzytelności z wynagrodzenia za pracę pra-
cownika, może przytrafić się każdemu, kto jest zatrudniony w oparciu o umowę o pracę i jed-
nocześnie znalazł się w trudnej sytuacji materialnej. Jak wynika z opublikowanych przez Krajo-
wą Radę Komorniczą statystyk, w 2016 r. wszczęto 4 445 528 egzekucji komorniczych . Część
1
z nich została skierowana przeciwko osobom fizycznym, a egzekucję prowadzono z wynagro-
dzenia za pracę. Z uwagi na powszechność prowadzenia tego typu egzekucji należy poszerzać
wiedzę pracowników na temat zasad i ograniczeń możliwości zatrzymania części przysługujące-
go im wynagrodzenia i przelania ich na rzecz organu egzekucyjnego. Dzięki praktycznej wiedzy
pracownika na temat procesu potrącania należności z wynagrodzenia za pracę oraz świadomości
istnienia znacznych prawnych ograniczeń w tym zakresie pracownik będzie się mógł skutecz-
nie bronić przed niesłusznym zajęciem wynagrodzenia. Niniejszy tekst powstał z uwagi na fakt,
że do uniwersyteckich poradni prawnych coraz częściej zgłaszają się pracownicy, którym praco-
dawca zatrzymał część wynagrodzenia, z zapytaniem, czy potrącenie zostało dokonane legalnie
i jakie są jego skutki.

1. Zasady prawa pracy w zakresie ochrony 19.12.1966 r. , Europejska Karta Społeczna z 18.10.1961 r. . Za-
4
5
wynagrodzenia za pracę sada wolności zatrudniania została powtórzona w art. 10 ustawy
6
z 26.6.1974 r. ‒ Kodeks pracy . Zgodnie z przytoczonym arty-
1.1. Zasada swobody zatrudnienia kułem każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy i nikomu,
Prawo do pracy oraz zasada swobody zatrudnienia są jednymi z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabro-
z podstawowych zasad prawa pracy i całego porządku prawnego nić wykonywania zawodu. Dalej przepis ten stanowi, że państwo
w Rzeczypospolitej Polskiej. Z uwagi na swoją doniosłość i funda- określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę oraz prowa-
mentalny charakter zostały unormowane już w Konstytucji Rze- dzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnienia.
2
czypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. . Przepis art. 65 Konstytucji RP W związku z powyższym należy uznać, że ustawodawca z prawem
stanowi, że każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania do pracy nierozerwalnie związał zasadę odpłatności pracy. „Z mocy
zawodu oraz wyboru miejsca pracy. W dalszej kolejności przepis tych przepisów państwo jest obowiązane zagwarantować wszyst-
ten nakłada na państwo obowiązek ustawowego określenia mini- kim grupom pracowniczym minimalne wynagrodzenie za pracę.
malnego wynagrodzenia za pracę oraz obowiązek prowadzenia po- Wynagrodzenie to powinno zapewniać każdemu co najmniej mini-
lityki zmierzającej do pełnego, produktywnego zatrudnienia, pole- mum środków koniecznych do zachowania egzystencji” . Państwo,
7
gającej na realizowaniu programów zwalczania bezrobocia, w tym zapewniając pracownikom minimalne wynagrodzenie za pracę,
organizowaniu i wspieraniu poradnictwa i szkolenia zawodowego realizuje tym samym konstytucyjną zasadę sprawiedliwości spo-
oraz robót publicznych i prac interwencyjnych. Prawo do swo- łecznej, zgodnie z którą dochody pracownika za świadczoną pracę
bodnie wybranej pracy zapewniają również podstawowe między- muszą być wystarczające choćby na najskromniejsze życie. Pod-
narodowe dokumenty społeczne, tj. m.in. Powszechna Deklara- kreślenia wymaga jednak fakt, że wynagrodzenie minimalne nie
cja Praw Człowieka sporządzona w Paryżu przez Zgromadzenie jest tożsame z „wynagrodzeniem godziwym”, o którym stanowi
Ogólne ONZ w dniu 10.12.1948 r. , Międzynarodowy Pakt Praw art. 13 KP.
3
Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu Sposób obliczenia minimalnego wynagrodzenia za pracę określony
został przez ustawodawcę w ustawie z 10.10.2002 r. o minimalnym
1 Gazeta Prawna, http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1021951,skutecznosc-eg-
zekucji-sadowej.html (dostęp: 17.4.2018 r.). 4 Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169.
2 Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm., dalej: „Konstytucja RP”. 5 Dz.U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.
3 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, dostępna na stronie internetowej: https:// 6 Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm., dalej: „KP”.
bip.ms.gov.pl/Data/Files/_public/bip/prawa_czlowieka/onz/pdpc.pdf (dostęp: 7 G. Goździewicz, T. Zieliński, Art. 10 Prawa do pracy, [w:] L. Florek (red.), Kodeks
17.4.2018 r.) pracy. Komentarz, wyd. VII, Warszawa 2017, s. 99‒100.

www.edukacjaprawnicza.pl 1(171) rok akademicki 2018/2019 17

KLINIKA 25(30) 2018.indd 17 28.01.2019 14:42