Page 13 - Klinika Nr 33–34 (38–39)/2022

WPŁYW KLINIK NA PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZNĄ

Kluczowe informacje o recenzowanej monografii mogą ukazać sędziemu, jakiego rodzaju mechanizmy może on sto-
„Słowo od autorów” uświadamia Czytelnikowi, że prezentowana sować, aby jak najlepiej komunikować się ze stronami. Zaprezen-
książka stanowić będzie źródło praktyczne. Autorzy swoje rozwa- towane rozważania zawierają konkretne przykłady, dzięki czemu
żania prowadzą na podstawie doświadczeń osobistych, jak i tych można dostrzec walory doskonalenia sztuki komunikacji interper-
zebranych dzięki kontaktom z innymi osobami. Wstęp do oma- sonalnej. Lektura „Psychologii sali sądowej” może unaocznić sę-
wianej monografii posłużył Autorom do uwypuklenia doniosłości dziom, jak istotna jest ta sfera w sprawowaniu wymiaru sprawie-
nurtów: sprawiedliwości proceduralnej i terapeutycznej juryspru- dliwości i jak ważne jest dążenie do doskonałości w przekazywaniu
dencji. W szczególności zwracają oni uwagę na rolę, jaką sędzia informacji.
może odegrać w procesie sądowym. Następnie Autorzy prowadzą Szczególnie interesujące dla sędziów mogą okazać się również do-
Czytelnika przez pięć rozdziałów, które uzupełnia podsumowanie. ciekania odnoszące się do problemu stresu i radzenia sobie z nim
Książkę wieńczy wywiad z sędzią Sądu Okręgowego w Warszawie oraz emocji na sali sądowej. Autorzy trafnie zwracają uwagę,
Piotrem Bojarczukiem. że emocje nie dotyczą wyłącznie stron i uczestników postępowania
W pierwszym rozdziale Autorzy zajmują się problematyką kon- sądowego, ale jednocześnie samych sędziów. Uwypuklają przy tym
fliktu. Nie tylko wyjaśniają jego fazy, ale też omawiają jego rodzaje. rolę emocji w myśleniu – w szczególności to, że stanowią one swo-
Kolejny rozdział poświęcono w szczególności procesom emocjo- isty oręż w walce z problemem niemożności podjęcia decyzji i wy-
nalnym. Zawarte tam rozważania pozwalają przeanalizować, czym boru jednej z możliwych dróg rozwiązania problemu. Zagadnienie
są emocje i jaki mają wpływ na podejmowane działania w toku to warte jest przybliżenia sędziom. Niejednokrotnie wyrażane jest
konfliktu sądowego. Autorzy pochylają się nad problemem kiero- bowiem zapatrywanie, że przy racjonalnym podejmowaniu decy-
wania emocjami i wyszczególniają różne techniki komunikacyjne zji nie ma miejsca na emocje, tymczasem – jak w szczególności
służące kontrolowaniu emocji. W rozdziale tym przybliżono rów- ukazał to wybitny profesor neurobiologii, neurologii i psychologii
nież problematykę pieniactwa sądowego, podkreślając przy tym Antonio Damasio – na zagadnienie emocji przy podejmowaniu de-
kierunki orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka cyzji należy patrzeć inaczej. Jak ujął to Damasio, emocje i uczucia
w tym przedmiocie. nie muszą być utożsamiane jako nieproszeni goście, którzy wkra-
W rozdziale trzecim zatytułowanym: „Stres jako forma reakcji czają w sferę rozumu, bowiem ich brak „może narazić na szwank
emocjonalnej i jego rola na sali rozpraw” analizowane są stresory, racjonalność” . Analizy zaprezentowane w recenzowanej mono-
5
które dotykają stron sporów, jak i metody zarządzania stresem grafii w tym przedmiocie są więc szczególnie istotne, biorąc pod
na sali rozpraw. Autorzy zajmują się także problemem stresu u sę- uwagę to, że esencją pracy orzeczniczej sędziów jest podejmowanie
dziego oraz wyszczególniają techniki, które mogą ułatwić radzenie decyzji.
sobie ze stresem. Autorzy recenzowanej publikacji podkreślają przy tym wagę podej-
Kolejny rozdział poświęcony jest komunikacji. Autorzy podkreślają mowania przez sędziów pracy z emocjami, akcentując pozytywne
w nim rolę języka używanego na sali rozpraw. Szczegółowo ana- aspekty doskonalenia się w tym zakresie. Rozważania w tym przed-
lizują również problem barier komunikacyjnych, postaw i stylów miocie korespondują z wynikami prowadzonych przeze mnie ba-
6
komunikacji ułatwiających przekazywanie informacji w sądzie. dań empirycznych odnoszących się do emocji u sędziów . Wśród
Zwracają też uwagę na sposób, w jaki należy uzasadniać orzecze- wniosków wypływających z prowadzonych przeze mnie analiz
nia sądowe, by były one zrozumiałe. warto zwrócić uwagę na ten, że z perspektywy zarządzania wła-
W piątym rozdziale Autorzy przeanalizowali zagadnienie etycznych snymi emocjami dla wielu sędziów istotna jest możliwość pro-
aspektów pracy sędziego. Zwracają w nim uwagę na wiele istotnych wadzenia rozmów z innymi osobami (w szczególności sędziami).
kwestii, w szczególności omawiają zagadnienie błędów poznaw- Jak wynika z ankiet, sędziowie niejednokrotnie poszukują drogi
czych, które mogą odnosić się do podejmowanych decyzji. do wyciszenia emocji w wysiłku fizycznym, chętnie też spędzają
Jak wcześniej wskazano, Autorzy podsumowali swoje rozważa- czas, poświęcając go na zajęcia domowe. Powyższe rozważania ko-
nia, które wieńczy wywiad z sędzią Piotrem Bojarczukiem, obej- respondują z tymi zaprezentowanymi w recenzowanej monografii
mujący odpowiedzi na wiele interesujących pytań odnoszących odnośnie do tematu zarządzania emocjami przez sędziów.
się m.in. do trudnych relacji ze stronami na sali rozpraw i emocji Za szczególnie wartościowe uznać też należy te rozważania zapre-
w orzekaniu. zentowane w monografii, w których akcentuje się problematykę
Dociekania Autorów wzbogacają znakomite ilustracje przygoto- etycznych aspektów pracy sędziego. Na szczególną uwagę zasługuje
wane przez Arkadiusza Krupę, sędziego Sądu Rejonowego w Łobzie. podrozdział odnoszący się do błędów poznawczych w podejmowa-
Formy te, stanowiące celne komentarze do analizowanych treści, niu decyzji. W aktualnym dyskursie naukowym temu zagadnieniu
efektownie je uzupełniają. Ilustracje pogłębiają przyjemność lek- poświęca się wiele miejsca i słuszne jest zarysowanie tej proble-
tury monografii i ułatwiają zapamiętanie prezentowanych w niej matyki w publikacji. Tytułem przybliżenia tej kwestii warto zde-
treści. kodować pojęcie błędu poznawczego. Albert Moukheiber wskazuje,
że błędami poznawczymi są „wzorce, które umożliwiają naszemu
Walory monografii dla sędziów mózgowi podejmowanie decyzji lub wydanie sądów w sposób
Niewątpliwie recenzowana książka w pierwszej kolejności adreso- mniej pracochłonny niż rozumowanie analityczne, które uwzględ-
7
wana jest do sędziów i można założyć, że stanowić będzie dla nich nia wszystkie istotne, dostępne nam informacje” . O ile mechani-
interesującą lekturę. W monografii nie pominięto żadnego z klu- zmy te są szybkie i pomocne, o tyle jednak wiążą się z ryzykiem
czowych zagadnień istotnych z perspektywy obranego przez Auto- pomyłki. Pożądane jest uczulanie sędziów na to zagadnienie.
rów tytułu. Dość zauważyć, że Autorzy jasno precyzują kluczowe
problemy odnoszące się do psychologii sali sądowej, by następnie 5 A. Damasio, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, Poznań 2013, s. 10.
zaoferować na nie różne remedia. Przedstawiane tam mechanizmy, 6 A. Partyk, Sędziowie o emocjach – rozważania w świetle badań empirycznych,
które sędzia może zastosować w praktyce, zostały wyjaśnione ob- [w:] J. Stanek (red.), Emocje i motywacja w prawie. Wybrane aspekty, Kraków
2022, s. 60 i nast.
razowo. Plastyczne opisy radzenia sobie z niektórymi wyzwaniami 7 A. Moukheiber, Twój mózg płata Ci figle, Kraków 2020, s. 189.

12 KLINIKA Nr 33–34 (38–39)/2022 fupp.org.pl

16.02.2023 11:43
Klinika 33-34(38-39) 2022-2023.indb 12 16.02.2023 11:43
Klinika 33-34(38-39) 2022-2023.indb 12