Page 26 - Klinika Nr 33–34 (38–39)/2022

WPŁYW KLINIK NA PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZNĄ

zostanie wiele osób, granice te przesuną się w górę i będą wyno- Zbieżność typów przestępstw
sić odpowiednio od roku do 10 lat pozbawienia wolności (§ 3). R. Kubiak zwraca uwagę na zbieżność nowego typu kwalifikowa-
Obowiązujące wyższe niż uprzednio granice zagrożenia karą, nego ujętego w art. 161 § 3 KK z czynem ujętym w art. 165 § 1
a także poszerzenie znamion przez wprowadzenie typu kwalifi- pkt 1 KK i podaje w wątpliwość sens wprowadzenia nowej re-
kowanego tego przestępstwa (§ 3) zostały wprowadzone ustawą gulacji, skoro regulacja spełniająca podobne kryteria już ist-
z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach niała w art. 165 KK . Również doniesienia medialne pokazują,
29
związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem że to właśnie z art. 165 KK, nie zaś z art. 161 § 3 KK, stawiane
COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sy- są zarzuty osobom dotkniętych COVID-19, które mimo zakazu
tuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw . Obowiązujące opuściły szpital i udały się w miejsce publiczne w celu np. zrobie-
23
przed nowelizacją brzmienie przedmiotowego przepisu nie uzależ- nia zakupów. Należy więc w kontekście COVID-19 ocenić, kiedy
niało wysokości kary od liczby osób pokrzywdzonych, zaś sprawca możliwe jest przypisanie odpowiedzialności sprawcy, który powo-
podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia duje zagrożenie epidemiczne lub szerzenie się choroby zakaźnej,
wolności do roku. poprzez poddanie szczegółowej analizie art. 165 KK z naciskiem
na § 1 tego artykułu.
Problematyka konstrukcji „wielości osób”
Należy tu zaznaczyć, że konstrukcja „wiele osób” nie odnosi się Sprowadzenie niebezpieczeństwa z art. 165 KK
do sprowadzenia powszechnego niebezpieczeństwa powodują- Artykuł 165 KK penalizuje czyn polegający na sprowadzeniu nie-
cego szerzenie się choroby zakaźnej bądź zagrożenia epidemiolo- bezpieczeństwa dla życia bądź zdrowia wielu osób lub też mienia
gicznego, o których mowa w art. 165 KK, a w dalszym ciągu chro- w wielkich rozmiarach, przy czym są to inne zdarzenia mogące
nione jest życie i zdrowie indywidualnej jednostki, nawet jeśli jest sprowadzić powszechne niebezpieczeństwo niż te wymienione
24
tych jednostek wiele . Aby zatem pociągnąć do odpowiedzialności w art. 163 KK oraz art. 173 KK. W odniesieniu do koronawirusa
z art. 161 § 3 sprawcę narażenia na zakażenie COVID-19, powinno SARS-CoV-2 należy wskazać pkt 1 wyżej wskazanego przepisu,
mu się udowodnić, że było wysokie prawdopodobieństwo zakaże- który mówi o sprowadzeniu niebezpieczeństwa powodującego
nia chorobą, która realnie zagraża życiu każdej z wielu ofiar. Warto zagrożenie epidemiologiczne bądź też o szerzeniu się choroby
też wspomnieć, że doktryna zgodnie wraca uwagę, iż zwrot „wiele” zakaźnej, zwierzęcej lub roślinnej, a dokładnie będzie to zagroże-
jest pojęciem nieostrym, przez co trudno jest przyjąć jego jednolitą nie epidemiologiczne oraz szerzenie się choroby zakaźnej. Warto
interpretację. Norma art. 161 § 3 KK funkcjonuje dopiero od roku, podkreślić, że niebezpieczeństwo tkwiące w epidemii jest poważ-
jednak przez lata próby interpretacji tego zwrotu zostały podjęte niejsze niż w pozostałych, wymienionych wyżej przypadkach,
w kontekście Kodeksu karnego, w szczególności dla art. 163 KK, gdyż możliwość kontrolowania przebiegu jest trudna i często
w którym pojęcie „wiele osób” funkcjonuje od momentu uchwale- nieprzewidywalna.
nia obowiązującej ustawy karnej.
Dla wspomnianego artykułu w judykaturze i doktrynie zarysowane Dobro chronione
są dwa poglądy: ilościowy oraz celowościowy. W ilościowym „wiele” Dobrem prawnie chronionym jest w tym przypadku nie tylko ży-
wyrażone jest konkretną liczbą wyznaczającą dolną granicę, od któ- cie i zdrowie ludzkie, lecz także, w odróżnieniu do omawianego
rej wzwyż możemy mówić o wielości osób. Granica ta w zależności wcześniej art. 161 KK, mienie w wielkich rozmiarach. Czynność
od autora plasuje się zazwyczaj na poziomie od sześciu do dzie- sprawcza będzie polegać na sprowadzeniu niebezpieczeństwa, przy
25
26
sięciu osób . Obecnie popularny staje się pogląd celowościowy . czym warunkiem koniecznym jest, by zaistniałe niebezpieczeń-
Za taką interpretacją opowiedział się w 2017 r. Sąd Najwyższy, stwo miało charakter realny, konkretny oraz dotyczyło większej
uznając, że „nie ma racjonalnego powodu, dla którego określenie i nieokreślonej liczby osób (charakter powszechny) . Realizację
30
wiele »osób«, którym posługuje się art. 163 § 1 KK, należy postrze- znamion czynu zabronionego z art. 165 § 1 KK będzie elimino-
gać »sztywno« (...). Wynika z tego zatem, że »wiele« – w odniesie- wał brak symptomów epidemii bądź choroby zakaźnej . Warto
31
niu do osób – nie musi oznaczać co najmniej ich 10” . W tym sa- podkreślić, że niebezpieczeństwo powinno mieć charakter bezpo-
27
mym wyroku Sąd Najwyższy także zauważył, iż „znamię wielości średni, a więc wysoce prawdopodobny, co oznacza, że wystarczy
osób, którym posługuje się art. 163 § 1 KK, jest pojęciem ocennym mieć do czynienia z sytuacją realnego i konkretnego zagrożenia
i powinno być postrzegane w kontekście okoliczności konkretnego o charakterze powszechnym . Takim przykładem mogłaby być
32
zdarzenia stanowiącego przedmiot zarzutu” . próba zorganizowania imprezy masowej (np. koncertu) w czasie
28
Czyn z art. 161 KK jest ścigany wyłącznie na wniosek pokrzyw- pandemii. Wystarczyłaby sama organizacja i zebranie się kilku ty-
dzonego. sięcy osób w jednym miejscu, nawet jeśli wszyscy uczestnicy byliby
przekonani, że są zdrowi i nikt nikogo by nie zakazili, a tym samym
nie pojawiła się transmisja wirusa na kolejne osoby. Przekonanie
to nie może być jednak równoczesne z pewnością, zwłaszcza gdy
został wprowadzony stan epidemii , o którym uczestnicy wiedzą
33
23 Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ze zm.
24 V. Konarska-Wrzosek, [w:] V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny, komentarz i powinni brać pod uwagę ryzyko pojawienia się choćby bezob-
do art. 161 pkt 5. jawowo zakażonej osoby. Ewentualnie można by zastanowić się
25 Por. m.in. M. Budyń-Kulik, [w:] M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktu-
alizowany, Lex/el. 2021, komentarz do art. 163, pkt 3; R.A. Stefański, [w:] O. Gór- tutaj, czy takie zachowanie mogłoby zostać potraktowane jako
niok (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2006, komentarz do art. 163
pkt 1; J. Karnat, [w:] M. Banaś-Grabek, B. Gadecki, J. Karnat (red.), Kodeks karny.
Część szczególna, komentarz do art. 163, Legalis, Nt 5; J. Piórkowska-Flieger, 29 R. Kubiak, Odpowiedzialność karna, s. 129.
[w:] T. Bojarski (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016, Lex/el., komen- 30 Wyr. SA w Białymstoku z 9.5.1996 r., II AKa 74/96, OSAB 1996, Nr 2, poz. 26.
tarz do art. 163, pkt 2. 31 Wyr. SA w Rzeszowie z 17.12.1992 r., II AKr 116/92, OSA 1993, Nr 10, poz. 55.
26 A. Marek, [w:] Kodeks karny. Komentarz, komentarz do art. 163, pkt. 3. 32 Wyr. SA w Katowicach z 27.5.2011 r., II AKa 160/11, KZS 2011, Nr 9, poz. 79.
27 Post. SN z 11.1.2017 r., III KK 196/16, OSNKW 2017, Nr 5, poz. 25. 33 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20.3.2020 r. w sprawie ogłoszenia na obsza-
28 Ibidem. rze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 340).

edukacjaprawnicza.pl KLINIKA Nr 33–34 (38–39)/2022 25

16.02.2023 11:43
Klinika 33-34(38-39) 2022-2023.indb 25
Klinika 33-34(38-39) 2022-2023.indb 25 16.02.2023 11:43