Page 23 - Klinika Nr 33–34 (38–39)/2022

WPŁYW KLINIK NA PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZNĄ

Odpowiedzialność

karna za narażenie

na zakażenie 1
Barbara Polegaj-Pasierb*

Pandemia choroby zakaźnej COVID-19 wywołana przez koronawirusa SARS-CoV-2 w szybkim tem-
pie spowodowała modyfikację życia gospodarczego i społecznego. Wymusiła także poszukiwa-
nie rozwiązań prawnych dla nieznanych dotąd problemów. Rozwiązania te polegają nie tylko
na dodaniu nowych norm do systemu prawa, lecz także na spojrzeniu przez pryzmat COVID-19
na już obowiązujące przepisy.
Roksana Turek**
Jednym z takich obecnych w przestrzeni publicznej problemów jest zakażenie bądź narażenie
na zakażenie innej osoby koronawirusem. Powstaje pytanie, czy istnieje możliwość przypisania od-
powiedzialności karnej sprawcy, który przez swoje zachowanie zakaża lub na to zakażenie naraża?
Autorki spróbują odpowiedzieć na to pytanie poprzez analizę art. 161 oraz 165 Kodeksu karnego .
2

Narażenie człowieka na zakażenie w kontekście jest odpowiedzialny za wywołanie choroby COVID-19. Jednakże
art. 161 KK należy wspomnieć, że termin „zarażenie” funkcjonuje potocznie
Artykuł 161 KK penalizuje bezpośrednie narażenie innej osoby w przestrzeni publicznej również w odniesieniu do infekcji wiru-
bądź wielu osób na zakażenie wirusem HIV (§ 1), a także chorobą sowych, bakteryjnych czy grzybiczych (mówimy o zarażeniu się
zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu grypą, ospą czy właśnie koronawirusem). Z tego też powodu, jak
(§ 2 i 3). W kontekście COVID-19 znaczenie będzie miał § 2 i 3 również z racji użytego przez ustawodawcę zwrotu, na potrzeby ni-
omawianego artykułu. niejszej pracy będziemy traktować oba te terminy synonimicznie.
Ustawodawca, redagując art. 161 KK, niefortunnie posłużył się
terminem „zarażenie” – „kto, wiedząc, że jest zarażony (...)”. W pol- Przedmiot ochrony
skiej terminologii medycznej zarażenie (infestation) zarezerwowane Przedmiotem ochrony art. 161 KK jest zarówno życie, jak i zdro-
jest dla infekcji pasożytniczych. Słownik terminów epidemiologicz- wie człowieka, przy czym czyn penalizowany w tym artykule sta-
nych podaje, że jest to „inwazja tkanek organizmu przez pasożyta nowi przestępstwo konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo.
niezależnie od tego, czy wywołuje chorobę” . Terminem właściwym Trzeba podkreślić, że narażenie to musi być konkretne (nie tylko
3
określającym wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych takich abstrakcyjne), co oznacza, iż z faktu narażenia powinno wynikać
jak wirusy (bakterie czy grzyby) do organizmu gospodarza, nieza- wysokie prawdopodobieństwo naruszenia dobra prawnego (zdro-
leżnie od tego, czy wywołane zostaną objawy kliniczne (choroba), wia i życia), które jednak „wcale nie musi, a jedynie może dopro-
będzie termin „zakażenie” (infectio) . Medycznie poprawnym by- wadzić do naruszenia tego dobra. Takie przestępstwo jest zatem
4
łoby użycie przez ustawodawcę w przypadku czynnika zakaźnego, dokonane z chwilą narażenia na niebezpieczeństwo, chociażby
jakim jest wirus HIV zwrotu „zakażenie”. Analogiczna terminolo- osoba narażona nie doznała żadnej krzywdy” . W przypadku czynu
5
gia będzie również właściwa dla koronawirusa SARS-CoV-2, który z art. 161 KK skutkiem będzie więc już samo narażenie na niebez-
pieczeństwo, czyli sprowadzenie jedynie możliwości zarażenia wi-
rusem SARS-CoV-2, zaś faktyczne zakażenie nie będzie niezbędne
* Studentka, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, ORCID:
0000-0001-8090-0938. do wypełnienia znamion tego czynu. Czynność sprawcza może po-
** Absolwentka, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, ORCID: legać więc na każdym zachowaniu sprawcy, przez które zostanie
0000-0001-6627-9137.
1 Autorki poszczególnych śródtytułów: B. Polegaj-Pasierb: Narażenie człowie- wykreowane niebezpieczeństwo zakażenia chorobami, o których
ka na zakażenie w kontekście art. 161 KK; Problematyka konstrukcji wielo- mowa w art. 161 § 2 KK. Przykładem takiego zachowania może
ści osób, R. Turek: Zbieżność typów przestępstw; Sprowadzenie niebezpieczeń- być wyjście do sklepu czy innego miejsca publicznego osoby cho-
stwa z art. 165 KK; B. Polegaj-Pasierb i R. Turek: Lead; Wnioski. Artykuł powstał
w 2021 r.; stan prawny grudzień 2021 r. rej na COVID-19 bądź też pozostawienie skażonych materiałów
6
2 Ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1138 w miejscu, do którego dostęp mogą mieć osoby trzecie .
ze zm.), dalej jako: KK.
3 A. Zieliński definicja terminu „zakażenie”, [w:] A. Zieliński (red.), „Słowniczek ter-
minów epidemiologicznych”, Przegląd Epidemiologiczny 2021, Nr 3, t. 74, http://
www.przeglepidemiol.pzh.gov.pl/slowniczek-terminow-epidemiologicznych
[dostęp: 1.4.2021 r.]. 5 Wyr. SN z 21.8.2012 r., IV KK 42/12, KZS 2012, Nr 12, poz. 20.
4 M. Tuszkiewicz, [w:] L. Jabłoński (red.), Podstawy mikrobiologii lekarskiej. Podręcz- 6 V. Konarska-Wrzosek, [w:] V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz,
nik dla studentów, Warszawa 1986, s. 125. Warszawa 2020, Lex/el., komentarz do art. 161, pkt 4.

22 KLINIKA Nr 33–34 (38–39)/2022 fupp.org.pl

16.02.2023 11:43
Klinika 33-34(38-39) 2022-2023.indb 22 16.02.2023 11:43
Klinika 33-34(38-39) 2022-2023.indb 22