Page 25 - Klinika Nr 33–34 (38–39)/2022

WPŁYW KLINIK NA PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZNĄ

ustawy, lecz w zależności od kwalifikacji czynu zabronionego. Na- przypadku cechą tą będzie nie tylko fakt bycia zakażonym, ale
leży więc skłonić się ku założeniu, że każde narażenie chorobą za- właśnie wiedza sprawcy o dotknięciu chorobą weneryczną lub za-
kaźną należy rozpatrywać w kontekście indywidualnego przypadku kaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu
i badać, czy dane jednostki zostały narażone na chorobę realnie oraz o możliwości zarażenia tą chorobą innych. Wiedza sprawcy
zagrażającą ich życiu. ma tu doniosłe znaczenie dla przypisania mu odpowiedzialności
Czy jednak COVID-19 można traktować jako chorobę realnie za- karnej także w kontekście zarażenia koronawirusem SARS-CoV-2.
grażającą życiu? Skala i szybkość rozprzestrzeniania się choroby, Zarzuty z art. 161 KK można bowiem będzie postawić jedynie oso-
a także liczba przypadków śmiertelnych w porównaniu z innymi bie, u której zakażenie wirusem zostało stwierdzone w sposób nie-
chorobami (choć nie w ujęciu procentowym samych osób zakażo- wątpliwy i zgodny z medyczną praktyką, tj. poprzez uzyskanie po-
nych COVID-19) powodują, że należy skłonić się ku poglądowi, iż zytywnego wyniku testu na obecność koronawirusa SARS-CoV-2,
COVID-19 jest chorobą groźną i spełniającą kryteria choroby za- przy czym test ten powinien posiadać odpowiednie parametry me-
kaźnej realnie zagrażającej życiu, które to stanowią znamię czynu dyczne i zostać przeprowadzony w odpowiednich warunkach, zaś
z art. 161 KK. Możliwe jest więc przypisanie odpowiedzialności informacja o wyniku powinna zostać przekazana osobie zarażonej
karnej z art. 161 KK za narażenie na zakażenie koronawirusem COVID-19 w taki sposób, aby do niego dotarła. A contrario nie bę-
SARS-CoV-2, jednak każdy przypadek należy traktować indywidu- dzie zatem możliwe przypisanie odpowiedzialności karnej oso-
alnie i badać w określonym kontekście. bom, które są faktycznie zakażone, jednak choroba ta nie została
potwierdzona stosownymi testami, nawet w przypadku osób, które
Podmiot i strona przedmiotowa mają objawy choroby typowe dla COVID-19. Nie będzie to też
Przedmiotem czynności wykonawczej jest każdy człowiek, który możliwe w stosunku do osób, które naruszyły zasady przebywa-
został narażony na zakażenie chorobą z katalogu chorób zawar- nia na kwarantannie domowej, a przebywały na niej np. z powodu
tych w art. 161 KK, do którego też skłaniamy się zaliczyć CO- przyjazdu z zagranicy w czasie obowiązywania takich ograniczeń
VID-19. W doktrynie widoczny jest pogląd, że z tego kręgu należy czy kontaktu z osobą chorą, jednak same nie miały zdiagnozowa-
16
wykluczyć osoby, które już są tą chorobą zakażone . Wydawać nego zakażenia SARS-CoV-2. Takie osoby bowiem mogą jedynie
by się mogło, że nie spowoduje zwiększenia zagrożenia dla zdro- podejrzewać zakażenie (mieć świadomość możliwości), nie mają
wia ponowne zetknięcie się z wirusem SARS-CoV-2 osoby, która jednak co do tego pewności, dlatego też nie wypełniają koniecz-
już jest jego nosicielem. Upływ czasu pokazał, że samo przejście nych znamion czynu z art. 161 KK.
choroby nie chroni przed zakażeniem się nią ponownie, możliwa W doktrynie można zauważyć głosy, że świadomość dotknięcia
jest bowiem reinfekcja wirusem. Przedmiotem czynności wyko- chorobą sprawcy jest kluczową, jednak niewystarczającą prze-
nawczej może być więc człowiek, który w przeszłości chorował już słanką do pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności. Zakażony
na COVID-19. Wskazać też należy, że wirus SARS-CoV-2 podlega bowiem powinien zdawać sobie sprawę, że działanie przez niego
mutacjom, zaś w przestrzeni medialnej co jakiś czas głośno jest podjęte zakaża bądź też na to zakażenie naraża inną osobę. Musi
o jego nowych odmianach . Wydaje się więc słuszny wniosek, więc mieć wiedzę o sposobie rozprzestrzeniania się COVID-19
17
że przedmiotem czynności wykonawczej będzie również człowiek, i sposobach, które mogłyby spowodować ww. zagrożenia . Typ
20
który jest już nosicielem koronawirusa i zostaje narażony na zaka- kwalifikowany tego czynu ujęty w art. 161 § 3 KK, gdzie sprawca
żenie się jego inną odmianą. swoim zachowaniem naraża na zakażenie wiele osób, także za-
Podmiotem przestępstwa (sprawcą) może być wyłącznie osoba wiera znamiona świadomości oraz zamiaru sprawcy, jednak mu-
dotknięta chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nie- szą one odnosić się do zagrożenia, które sprawca stwarza dla tej
uleczalną lub realnie zagrażającą życiu . Ustawodawca posługuje grupy (wielu osób). Przy czym nie musi być to wiedza precyzyjna,
18
się sformułowaniem: „kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą (...) a zamiar zarażenia ściśle określonej liczby osób nie musi być skon-
naraża” – i to właśnie sformułowanie przesądza o umyślnej stro- kretyzowany w umyśle sprawcy. R. Kubiak proponuje zastosowa-
nie podmiotowej przestępstwa. Sprawca może działać z zamiarem nie tu konstrukcji zamiaru ogólnego , tj. zamiaru, „przy którym
21
ewentualnym bądź bezpośrednim, jednak bezsprzecznie musi obej- sprawca powinien uświadamiać sobie przynajmniej możliwość spo-
mować swoją świadomością fakt, że pozostaje zarażony chorobą, wodowania swoim zachowaniem ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
co precyzyjnie zostało wyrażone przez imiesłów „wiedząc”. Sprawca lecz dokładna postać zadanych obrażeń nie musi być sprecyzowana
wiedząc, że jest dotknięty chorobą, powinien również zdawać sobie w jego świadomości” . Za przykład takiego zachowania można po-
22
sprawę z zagrożenia, które stwarza bądź może stwarzać dla innych dać wejście bez maseczki osoby zainfekowanej koronawirusem
osób. SARS-CoV-2 do zatłoczonego sklepu. Przy czym sprawca musi
Element pewności samego sprawcy co do dotknięcia chorobą mieć świadomość swojej choroby, a także faktu, że stwarza zagro-
ma kluczowe znaczenie, bowiem wynika z niego (a także z samego żenie dla przebywających w pomieszczeniu z nim osób, choć nie
faktu, że sprawca jest zakażony), iż przestępstwo należeć będzie musi wiedzieć, ile tych osób faktycznie jest. Ważne, że będzie chciał
do grupy przestępstw indywidualnych właściwych , tj. do czy- lub też będzie się godził na to, że osoby te mogą zostać zakażone
19
nów zabronionych, które mogą być popełnione wyłącznie przez w wyniku jego zachowania.
osoby mające szczególną cechę, która to będzie przesądzać o tym,
że popełniony czyn zostanie uznany jako przestępstwo. W tym Odpowiedzialność karna za narażanie na zakażenie
Granice zagrożenia karą czynu z art. 161 KK zostały ustalone
16 A. Zoll, [w:] W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II, od 3 miesięcy pozbawienia wolności do lat 5, gdy sprawca bez-
komentarz do art. 161, pkt 8. pośrednio naraża na zakażenie chorobą zakaźną, nieuleczalną
17 O mutacjach wirusa SARC-CoV-2 można przeczytać m.in. na stronie Minister-
stwa Zdrowia https://www.gov.pl/web/psse-staszow/nowe-odmiany-sars-cov-2- lub realnie zagrażającą życiu (§ 2). W przypadku, gdy narażonych
co-warto-o-nich-wiedziec-i-skutecznosci-szczepionek [dostęp 31.3.2021 r.].
18 A. Zoll, [w:] W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II, 20 R. Kubiak, Odpowiedzialność karna, s. 124.
komentarz do art. 161, pkt 4. 21 R. Kubiak, Odpowiedzialność karna, s. 128.
19 Ibidem. 22 Wyr. SR w Kętrzynie z 24.5.2016 r., II K 133/15, niepubl.

24 KLINIKA Nr 33–34 (38–39)/2022 fupp.org.pl

16.02.2023 11:43
Klinika 33-34(38-39) 2022-2023.indb 24 16.02.2023 11:43
Klinika 33-34(38-39) 2022-2023.indb 24