Page 4 - KLINIKA-16-20-2014
P. 4
WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA KLINICZNEGO
Pozycja prawna studenta
kliniki prawa w ramach
postępowania sądowego
Dr Joanna
Kuźmicka-Sulikowska*
w sprawach cywilnych.
Wybrane zagadnienia. Część I
Niniejszy artykuł ma na celu analizę wybranych zagadnień pojawiających się na tle procedury cywil-
nej, a dotykających żywotnych kwestii wiążących się z funkcjonowaniem studentów w ramach
uniwersyteckich poradni prawnych. Bezpośrednią inspirację do poruszenia tej materii stanowiła
1
szersza dyskusja dotycząca aktualnej sytuacji członków klinik prawa w ramach poszczególnych
rodzajów postępowań (cywilnego, karnego, administracyjnego) oraz postulatów de lege ferenda
w tym zakresie, jaka miała miejsce 5.12.2013 r., podczas XX Ogólnopolskiej Konferencji Studenckich
Poradni Prawnych . Niniejsze rozważania, zarówno z uwagi na ograniczone ramy tego opracowa-
2
nia, jak i ze względu na przedmiot zainteresowań badawczych, zawężone zostaną do spostrzeżeń
czynionych na tle procedury cywilnej w odniesieniu do wybranych zagadnień istotnych z punktu
widzenia funkcjonowania studenta w ramach kliniki prawa. Poruszona zostanie kwestia, czy student
taki może reprezentować osobę, która zgłosiła się do poradni, jako pełnomocnik w postępowaniu
sądowym, czy ma prawo do uczestniczenia w posiedzeniach sądu, uzyskania wglądu do akt spra-
wy oraz otrzymywania z nich odpisów lub kserokopii. Przedmiotem rozważań będzie też sytuacja,
w której student kliniki prawa miałby wystąpić w roli świadka w odniesieniu do sprawy prowadzonej
w ramach poradni, analizie zostanie poddana również opcja pełnienia przez studenta roli kuratora.
Czy student może działać jako pełnomocnik w postę- pełnomocnik w toku postępowania sądowego. Rozstrzygnięcie
powaniu sądowym? tej kwestii na tle postępowania cywilnego wymaga sięgnięcia do
Jak już sygnalizowano, podstawową formą udzielania pomocy właściwych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Przede
prawnej przez studentów (przy wsparciu pracowników naukowo- wszystkim zauważyć należy, że ten ostatni akt prawny generalnie
-dydaktycznych uczelni) w ramach działalności studenckich porad- dopuszcza możliwość działania strony, jej organu lub przedstawi-
3
ni prawnych jest udzielanie porad prawnych na piśmie. Opracowy- ciela ustawowego przez pełnomocnika (art. 86 KPC) . Ustawodaw-
wane są one zazwyczaj w konwencji właściwej opiniom prawnym. ca wskazuje jednak, w art. 87 KPC oraz innych przepisach tego ko-
29
Część poradni na tym poprzestaje, niektóre jednak idą o krok dalej deksu (np. art. 465 § 1, art. 479 § 3, art. 691 KPC), kto ➜
5
i przygotowują też dla osób, które zwracają się do nich z problema-
mi prawnymi – jeśli stan sprawy tego wymaga oraz takie jest życze- * Autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowe-
go Prywatnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wro-
nie osoby, która się zgłosiła – projekty różnych pism (np. proceso- cławskiego; opiekunem naukowym Studenckiego Koła Naukowego Uniwersytecka
wych, do urzędów, innych podmiotów) czy nawet, jeżeli w sprawie Poradnia Prawna, działającego przy Instytucie Prawa Cywilnego na wspomnianym
wydziale.
zgromadzona została wystarczająca ilość informacji, wręcz w pełni 1 W tekście jako synonimy będą stosowane określenia „poradnia prawna”, „klinika
przygotowane pisma, gotowe do złożenia (np. pozew). Student prawa”, „studencka poradnia prawna” i „uniwersytecka poradnia prawna”. Służyć
prowadzący daną sprawę, przygotowujący pismo inicjujące to będzie uniknięciu powtórzeń, przy zastrzeżeniu, że jest to kwestia pewnej kon-
postępowanie sądowe w sprawie, może niekiedy odczuwać wencji terminologicznej i w pewnym zakresie stanowi uproszczenie, ponieważ
nie wszystkie studenckie poradnie prawne w Polsce działają przy uniwersytetach,
potrzebę udzielenia klientowi dalszej pomocy, już na etapie wobec czego, ściśle rzecz ujmując, nie do końca adekwatne jest określanie ich mia-
nem „uniwersyteckich”.
toczącego się postępowania sądowego. Poznał wszak dokładnie 2 Konferencja ta odbyła się w dniach 4–5.12.2013 r. w Krakowie, na Wydziale Prawa
stan faktyczny sprawy, przygotował pozew, ma przemyślaną strate- i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
gię procesową. W takiej sytuacji w sposób nieuchronny pojawia się 3 Oczywiście istnieje cały szereg czynności, w przypadku których strona musi dzia-
pytanie, czy student kliniki prawa może reprezentować oso- łać osobiście i nie może zostać zastąpiona przez pełnomocnika; choćby wtedy,
kiedy sąd nakaże osobiste stawiennictwo strony, by odebrać od niej zeznania
bę, która zwróciła się do studenckiej poradni prawnej, jako (zob. np. art. 208 § 1 pkt 1, art. 299, art. 429 i art. 432 KPC).
www.edukacjaprawnicza.pl VI–IX (153) czerwiec 2014 3
Pozycja prawna studenta
kliniki prawa w ramach
postępowania sądowego
Dr Joanna
Kuźmicka-Sulikowska*
w sprawach cywilnych.
Wybrane zagadnienia. Część I
Niniejszy artykuł ma na celu analizę wybranych zagadnień pojawiających się na tle procedury cywil-
nej, a dotykających żywotnych kwestii wiążących się z funkcjonowaniem studentów w ramach
uniwersyteckich poradni prawnych. Bezpośrednią inspirację do poruszenia tej materii stanowiła
1
szersza dyskusja dotycząca aktualnej sytuacji członków klinik prawa w ramach poszczególnych
rodzajów postępowań (cywilnego, karnego, administracyjnego) oraz postulatów de lege ferenda
w tym zakresie, jaka miała miejsce 5.12.2013 r., podczas XX Ogólnopolskiej Konferencji Studenckich
Poradni Prawnych . Niniejsze rozważania, zarówno z uwagi na ograniczone ramy tego opracowa-
2
nia, jak i ze względu na przedmiot zainteresowań badawczych, zawężone zostaną do spostrzeżeń
czynionych na tle procedury cywilnej w odniesieniu do wybranych zagadnień istotnych z punktu
widzenia funkcjonowania studenta w ramach kliniki prawa. Poruszona zostanie kwestia, czy student
taki może reprezentować osobę, która zgłosiła się do poradni, jako pełnomocnik w postępowaniu
sądowym, czy ma prawo do uczestniczenia w posiedzeniach sądu, uzyskania wglądu do akt spra-
wy oraz otrzymywania z nich odpisów lub kserokopii. Przedmiotem rozważań będzie też sytuacja,
w której student kliniki prawa miałby wystąpić w roli świadka w odniesieniu do sprawy prowadzonej
w ramach poradni, analizie zostanie poddana również opcja pełnienia przez studenta roli kuratora.
Czy student może działać jako pełnomocnik w postę- pełnomocnik w toku postępowania sądowego. Rozstrzygnięcie
powaniu sądowym? tej kwestii na tle postępowania cywilnego wymaga sięgnięcia do
Jak już sygnalizowano, podstawową formą udzielania pomocy właściwych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Przede
prawnej przez studentów (przy wsparciu pracowników naukowo- wszystkim zauważyć należy, że ten ostatni akt prawny generalnie
-dydaktycznych uczelni) w ramach działalności studenckich porad- dopuszcza możliwość działania strony, jej organu lub przedstawi-
3
ni prawnych jest udzielanie porad prawnych na piśmie. Opracowy- ciela ustawowego przez pełnomocnika (art. 86 KPC) . Ustawodaw-
wane są one zazwyczaj w konwencji właściwej opiniom prawnym. ca wskazuje jednak, w art. 87 KPC oraz innych przepisach tego ko-
29
Część poradni na tym poprzestaje, niektóre jednak idą o krok dalej deksu (np. art. 465 § 1, art. 479 § 3, art. 691 KPC), kto ➜
5
i przygotowują też dla osób, które zwracają się do nich z problema-
mi prawnymi – jeśli stan sprawy tego wymaga oraz takie jest życze- * Autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowe-
go Prywatnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wro-
nie osoby, która się zgłosiła – projekty różnych pism (np. proceso- cławskiego; opiekunem naukowym Studenckiego Koła Naukowego Uniwersytecka
wych, do urzędów, innych podmiotów) czy nawet, jeżeli w sprawie Poradnia Prawna, działającego przy Instytucie Prawa Cywilnego na wspomnianym
wydziale.
zgromadzona została wystarczająca ilość informacji, wręcz w pełni 1 W tekście jako synonimy będą stosowane określenia „poradnia prawna”, „klinika
przygotowane pisma, gotowe do złożenia (np. pozew). Student prawa”, „studencka poradnia prawna” i „uniwersytecka poradnia prawna”. Służyć
prowadzący daną sprawę, przygotowujący pismo inicjujące to będzie uniknięciu powtórzeń, przy zastrzeżeniu, że jest to kwestia pewnej kon-
postępowanie sądowe w sprawie, może niekiedy odczuwać wencji terminologicznej i w pewnym zakresie stanowi uproszczenie, ponieważ
nie wszystkie studenckie poradnie prawne w Polsce działają przy uniwersytetach,
potrzebę udzielenia klientowi dalszej pomocy, już na etapie wobec czego, ściśle rzecz ujmując, nie do końca adekwatne jest określanie ich mia-
nem „uniwersyteckich”.
toczącego się postępowania sądowego. Poznał wszak dokładnie 2 Konferencja ta odbyła się w dniach 4–5.12.2013 r. w Krakowie, na Wydziale Prawa
stan faktyczny sprawy, przygotował pozew, ma przemyślaną strate- i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
gię procesową. W takiej sytuacji w sposób nieuchronny pojawia się 3 Oczywiście istnieje cały szereg czynności, w przypadku których strona musi dzia-
pytanie, czy student kliniki prawa może reprezentować oso- łać osobiście i nie może zostać zastąpiona przez pełnomocnika; choćby wtedy,
kiedy sąd nakaże osobiste stawiennictwo strony, by odebrać od niej zeznania
bę, która zwróciła się do studenckiej poradni prawnej, jako (zob. np. art. 208 § 1 pkt 1, art. 299, art. 429 i art. 432 KPC).
www.edukacjaprawnicza.pl VI–IX (153) czerwiec 2014 3
