Page 40 - Klinika nr 22 (27)/2017
P. 40

debata środowisKowa



            państw rozwiniętych – takich właśnie jak europejskie. Wobec tego,   do tego także wywieranie negatywnego wpływu na implementa-
            na ten moment, nie uważa on przechodzenia ze stref wolnego han-  cję programów organizacji. Państwa afrykańskie, jeśli chcą zdążyć
            dlu do unii celnych za korzystne dla afrykańskich państw. Wskazy-  z wywiązaniem się chociaż z części swoich zobowiązań, muszą wy-
            wał, by wyciągnąć wnioski z negatywnych doświadczeń Paragwaju   bierać niekiedy spośród projektów różnych Wspólnot. Poza tym
                                                 55
            w ramach Wspólnego Rynku Południa (Mercosur) .      RECs tracą swój przewidziany pierwotnie charakter  organizacji
            Czwarte z  fundamentalnych założeń to  natomiast  rozpoczę-  związanych z danymi regionami Afryki, co obrazuje dobrze eks-
            cie integracji gospodarczej zasadniczo na poziomie regionu,   pansja dokonana przez CEN-SAD czy COMESA . O ile dyskusje
                                                                                                     58
            by przejść w odpowiednim czasie na poziom kontynentu. O ile   afrykańskich polityków wykazywały quasi-jednomyślność w kwe-
            w Traktacie z Abudży przewidziano, że stanie się to, gdy Regionalne   stii potrzeby racjonalizacji procesów integracyjnych na kontynen-
            Wspólnoty Gospodarcze osiągną poziom unii celnych, o tyle w ra-  cie, to nie znaleziono konsensu co do środków, jakie należy podjąć
            mach CFTA przyjęto założenie o uczynieniu tego kroku po osią-  celem jej przeprowadzenia . Wśród proponowanych rozwiązań
                                                                                     59
            gnięciu poziomu strefy wolnego handlu przez TFTA oraz w ramach   warto wyróżnić przyjęcie protokołu opartego na zasadzie „jedno
            inicjatyw obejmujących resztę Afryki. W każdym razie istnieje kil-  państwo – przynależność do jednej [uznanej przez UA] Wspólno-
            ka negatywnych stron początkowego nacisku na regionalizm jako   ty” (one country – one community membership)  oraz „intensyw-
                                                                                                   60
            etapu na drodze do założenia Afrykańskiej Wspólnoty Gospodar-  ną racjonalizację” (strong form of rationalization), jak w  raporcie
            czej. Zaangażowanie w inicjatywy na poziomie regionu może mieć   UNECA nazwano powrót do koncepcji, którą przewidziano ponad
            ujemny wpływ na udział w kontynentalnych inicjatywach, co moż-  dwie dekady temu w Abudży, tj. integracji gospodarczej w ramach
                                                                         61
            na nazwać kolizją pionową. Natomiast ze względu na jednoczesne   pięciu RECs .
            członkostwo państw w kilku RECs dochodzi do tego także kolizja   Należy zaznaczyć, że osiągnięcie sukcesu w realizacji wyznaczo-
            pozioma. Wskazuje się w dodatku, że niektóre ze Wspólnot zrze-  nych przez Traktat z Abudży celów dotyczących poziomu regio-
            szają w swoich szeregach państwa, które z uwagi na siłę swojej   nu nie będzie oznaczało bynajmniej końca problemów. Afrykań-
            gospodarki cieszą się w organizacji dominującą pozycją. Nie jest   scy liderzy będą musieli zmierzyć się wtedy ze  zjednoczeniem
            tajemnicą, że w ECOWAS taki status posiada Nigeria, gdy w przy-  Wspólnot w ramach jednej Afrykańskiej Wspólnoty Gospodarczej.
            padku SADC jest to RPA. Z drugiej strony grupa silnych państw   Z uwagi na złożoność projektu, jaki stanowić będzie opracowanie
            mogłaby przecież zdominować także ogólnoafrykańską organiza-  protokołu łączącego RECs, R. Oppong proponuje, by już rozpoczęto
            cję gospodarczą. Poza tym za integracją na poziomie regionu prze-  negocjacje w tej sprawie. Wśród zagadnień, które powinien poru-
            mawia możliwość podejmowania inicjatyw typowych dla danych   szać taki akt, wymienia on: status prawny połączonych Wspólnot,
            części kontynentu. Pozytywny gospodarczo czynnik zdaje się sta-  status nieuznanych i niebiorących udziału w projekcie RECs, okre-
            nowić także konkurencja pomiędzy RECs. Co więcej, zarządzanie   ślenie, czy połączenie byłoby dobrowolne, czy przymusowe, kwe-
            czy proces decyzyjny są w takim przypadku ułatwione względem   stię wyegzekwowania postanowień, odpowiedź na pytanie, czy łą-
                                                                                                  62
                                         56
            organizacji zrzeszających wiele państw .            czyć miałyby się wszystkie RECs jednocześnie .
            Jak się zdaje, największą bolączkę przyjętego rozwiązania stanowi   Co się tyczy okresu, gdy Afrykańska Wspólnota Afrykańska zo-
            wspomniana kolizja pozioma. Należy zaznaczyć, że aby ukazać peł-  stanie już ustanowiona, to kluczowe dla niego będzie zagadnienie
            ny obraz problemu, nie powinno się ograniczać jedynie do ośmiu   statusu RECs. Nie jest jasne, czy miałyby one dalej funkcjonować
            RECs oficjalnie uznanych przez UA. W  Afryce Zachodniej poza   w ramach większej organizacji, czy też zjednoczenie będzie ozna-
            ECOWAS i  CEN-SAD znajdują się przecież także UEMOA oraz   czało raczej koniec ich prawnego bytu. Na to pytanie nie odpo-
            MRU. W Afryce Centralnej poza ECCAS istnieją również CEPGL   wiadają ani Traktat z Abudży, ani Protokół dotyczący stosunków
            oraz CEMAC. Afryka Południowa to tymczasem miejsce integracji,   pomiędzy Regionalnymi Wspólnotami Gospodarczymi a  Unią
            która – nie licząc uznanych przez Unię COMESA i SADC – odbywa   Afrykańską, ani tym bardziej Akt ustanawiający UA. Także posta-
            się w ramach SACU. We Wschodniej Afryce z kolei poza COMESA,   nowienia traktatów poszczególnych Wspólnot, gdy już się pojawia-
            EAC i IGAD funkcjonuje także IOC, podczas gdy Afryka Północna   ją takie dotyczące tej materii, nie pozwalają z reguły na uzyskanie
            to miejsce działania COMESA, AMU i CEN-SAD . Państwa przy-  jednoznacznej odpowiedzi. W każdym razie, planując połączenie
                                                 57
            należące do jednej spośród nawet uznanych przez UA Wspólnot,   RECs, nie sposób nie docenić znaczenia faktu, że same Wspólnoty
            takie jak zrzeszony jedynie w SADC Mozambik, to wyjątki. Dla   mogą być temu niechętne, przy czym chodzi tu zarówno o państwa
            przykładu Demokratyczna Republika Konga jest członkiem za-  członkowskie, jak i o pracowników organizacji. Biorąc pod uwagę
            równo SADC, ECCAS, jak i COMESA. Tymczasem Sudan przyna-  różnice w ich rozwoju, trudno byłoby się dziwić, gdyby te bardziej
            leży do IGAD, CEN-SAD oraz COMESA. Graficzne przedstawienie   rozwinięte nie chciały się łączyć w  jeden organizm z  mniej za-
            przynależności państw do RECs formuje tzw. miskę spaghetti (spa-  awansowanymi. Co więcej, należy uwzględnić także wpływ grup
            ghetti bowl), tj. skomplikowaną strukturę nakładających się na na-  interesu, w szczególności samych funkcjonariuszy poszczególnych
            zwy afrykańskich krajów okręgów wyznaczających członkostwo   RECs, których działalność może być wobec inicjatywy utworzenia
            w określonych organizacjach.
            Wyżej przytoczone zjawisko powoduje takie problemy jak nakłada-  58  Jeśli któraś z takich „rozrośniętych” RECs miałaby jednak potencjalnie stać się
            nie się na siebie instytucji i wysiłków różnych organizacji oraz roz-  podwaliną pod Afrykańską Wspólnotę Gospodarczą, okazałoby się to zjawiskiem
            praszanie i tak ograniczonych zasobów afrykańskich państw. Poza   korzystnym. W ramach studiów nad racjonalizacją COMESA zaproponowano nie-
                                                                 gdyś, by uczynić z niej parasol dla pozostałych RECs (ibidem, s. 66).
            tym skutkuje ono również problemami legitymizacyjnymi oraz   59  Ibidem, s. 45−47, 52.
            trudnościami z  pobieraniem składek członkowskich. Dochodzi   60  R. Oppong, The  African Union…,  op.  cit., s.  5.  R. Oppong przyznaje, że  byłby
                                                                 to „sprawdzian ostateczny” (ultimate test).Warto przytoczyć także jego interpre-
                                                                 tację art. 5(1) Traktatu z Abudży, zgodnie z którą zasadne jest, by traktować dołą-
            55  Z. Ntsangani, op. cit., s. 12−13.                czanie afrykańskich państw do kolejnych RECs jako sprzeniewierzenie się ich obo-
            56  R. Oppong, Legal Aspects…, op. cit., s. 7−8.     wiązkom wynikającym z tego przepisu. Zob. także: Z. Ntsangani, op. cit., s. 9−12,
            57  Por.: Komisja Gospodarcza Narodów Zjednoczonych ds. Afryki, Assessing Regio-  który przedstawia cztery warianty procesu racjonalizacji.
             nal Integration in Africa II: Rationalizing Regional Economic Communities, 2006,   61  Komisja Gospodarcza Narodów Zjednoczonych ds. Afryki, op. cit., s. 47.
             s. 45.                                             62  R. Oppong, The African Union…, op. cit., s. 3−4.

            36 KliniKa nr 22 (27)/2017                                                            www.fupp.org.pl



       KLINIKA-22(27)-2016.indd   36                                                                          24.05.2017   11:05
   35   36   37   38   39   40   41   42