Page 36 - Klinika nr 22 (27)/2017
P. 36

debata środowisKowa



            the African Economic Community) , znany powszechnie jako Traktat   W dalszej części artykułu podjęte zostaną: wątek relacji pomiędzy
                                    7
            z Abudży, podpisano już w roku 1991, a wszedł on w życie w 1994 r.   relewantnymi dla rozważań afrykańskimi organizacjami między-
            Nie oznacza to jednak, że spełniono wyznaczone w Lagos cele – Trak-  narodowymi, kwestia struktur Wspólnot uznanych przez Unię
            tat został przyjęty właśnie ze względu na mało zadowalające postępy   Afrykańską, ich postępy w  integracji, a  także problematyka za-
            w tym zakresie . Jak powstałą w ten sposób sytuację opisał R. Op-  łożeń, na  których opiera się afrykańska integracja gospodarcza.
                       8
                                                            9
            pong: „AWG zarówno jest, jak i będzie!” (The AEC both is and is to be!) .   Na  koniec  przedstawione  zostaną  wnioski  obejmujące  również
            W kolejnych latach na pierwszy plan wysunęła się kwestia reformy   próbę wskazania podobieństwa pomiędzy dyskursem dotyczącym
            parasola integracji na  kontynencie – Organizacji Jedności Afry-  integracji afrykańskiej a dyskursem klinicznego nauczania prawa.
            kańskiej. W międzyczasie wszystkie afrykańskie państwa odzyska-
            ły już niepodległość, a wspomnieniem stał się apartheid w RPA.   Relacje RECs–AWG–UA
            Jednak, jak wspomniano, osiągnięcia OJA na  pozapolitycznym   By  określić umiejscowienie Regionalnych Wspólnot Gospodar-
            polu nie były zadowalające. Wobec tego zdecydowano się na za-  czych w strukturze integracji afrykańskiej oraz uchwycić jej spe-
            łożenie nowej organizacji, która miałaby być lepiej dostosowana   cyfikę, należy rozpatrzyć wzajemne relacje pomiędzy RECs, AWG
            do politycznych, ale także społecznych i ekonomicznych realiów   oraz UA. Nie zostaną w  tej części uwzględnione zmiany, jakie
            nowego wieku. Na nadzwyczajnym szczycie OJA w 1999 r. przy-  w  te  stosunki  wprowadzi CFTA, gdyż nie  są  one  jeszcze  jasne.
                                                   10
            jęto słynną Deklarację syrteńską (Sirte Declaration)  wzywającą   Na początek krótko o relacji UA–AWG. Zgodnie z art. 98 Trakta-
            do utworzenia Unii Afrykańskiej, UA (African Union, AU). Akt zało-  tu z Abudży AWG została uznana za integralną część OJA (UA).
            życielski Unii Afrykańskiej (Constitutive Act of the African Union)    Poza tym, jak stanowi art. 82 wyżej wspomnianego aktu, jej bu-
                                                            11
            został przyjęty w 2000 r. Wszedł on w życie rok później, a pierw-  dżet stanowić ma  integralną część budżetu OJA (budżetu UA).
            sze spotkanie Zgromadzenia Unii odbyło się w 2002 r. Podczas   Co więcej, to organy UA (wcześniej organy OJA) pełnią funkcje or-
            szczytu w Lusace (2001 r.) miano natomiast podkreślać, że „[w po-  ganów AWG, choć sam Traktat przewidział taką możliwość jedynie
            równaniu z OJA] działalność UA jest zasadniczo związana z pro-  w przypadku Rady Ministrów (art. 11) oraz Komisji Gospodarczej
            blemami integracji ekonomicznej i z rozwojem społecznym, które   i Społecznej (art. 15). Stanowienie przez AWG integralnej części
            w przyszłości mogłyby doprowadzić do unii politycznej ”. Przeję-  UA nie zmienia faktu jej prawnej odrębności z punktu widzenia
                                                      12
            cie panafrykańskiego sztandaru przez Unię Afrykańską, która zo-  prawa międzynarodowego . Należy wspomnieć także o art. 33(2)
                                                                                    16
            stała prawnym spadkobiercą OJA, należy postrzegać zatem jako   Traktatu  założycielskiego  UA,  zgodnie  z  którym jego postano-
            poszerzenie faktycznego zakresu integracji. Zdaje się być w tym   wienia mają pierwszeństwo i zastępują niespójne oraz sprzeczne
            jakaś logika procesu historycznego – by więcej uwagi poświęcić po-  z nim przepisy Traktatu z Abudży.
            zytywnym postulatom dotyczącym społecznych i gospodarczych   Co  się tyczy więzi łączącej Unię Afrykańską z  Regionalnymi
            aspektów integracji, Afryka potrzebowała najpierw oczyszczenia   Wspólnotami Gospodarczymi, to  Akt założycielski UA zaryso-
            z jarzma politycznej zależności.                    wuje jej ogólne ramy. Zgodnie z jego art. 3(l) celem Unii jest ko-
            Pierwsza dekada istnienia nowej organizacji nie przyniosła jednak   ordynacja  i  harmonizacja  polityk  istniejących  oraz  przyszłych
            znaczących zmian względem przewidzianego w Abudży programu.   RECs, co ma przyczynić się do stopniowego osiągania celów UA.
            Dopiero w 2012 r. rozpoczęto inicjatywę ustanowienia Kontynen-  By uściślić tę kwestię, nieodzowne jest jednak odwołanie do Pro-
            talnej Strefy Wolnego Handlu (Continental Free Trade Area, CFTA),   tokołu  dotyczącego  stosunków  pomiędzy  Regionalnymi Wspól-
            będącej obecnie kluczowym punktem Agendy 2063 (Agenda   notami Gospodarczymi a  Unią Afrykańską  (Protocol on relations
            2063) . Ustalono, że planowana już wcześniej Trójstronna Strefa   between the African Union and the Regional Economic Communities)
                13
            Wolnego Handlu (Tripartite Free Trade Area, TFTA) będzie krokiem   z 2008 r. . Wedle art. 5 tego aktu RECs zobowiązane są ustanowić
                                                                       17
            na drodze do ustanowienia tej kontynentalnej inicjatywy. Posta-  – poprzez rewizję swoich traktatów – „organiczną więź” z UA. Wo-
            nowiono, że TFTA, a także strefy wolnego handlu w pozostałych   bec tego mają one w szczególności wzmocnić relacje z organizacją-
                            14
            częściach kontynentu , zostaną ustanowione do 2014 r., a sama   -parasolem oraz zintegrować swoje polityki i strategie z tymiż Unii.
                                     15
            CFTA stanie się faktem do 2017 r. .                 Co więcej, artykuł ten nakłada również obowiązek uwzględnienia
                                                                założenia o wchłonięciu RECs przez Afrykański Wspólny Rynek –
                                                                tak jak przewiduje art. 6(2, e) Traktatu z Abudży.
            7   Traktat ustanawiający Afrykańską Wspólnotę Gospodarczą, http://www.wipo.
             int/wipolex/en/other_treaties/text.jsp?file_id=173333, dostęp: 11.3.2017 r.  Natomiast zgodnie z art. 22 Protokołu Unia Afrykańska może po-
            8   Z. Ntsangani, The relevance of the Linear Model of Integration as a means of ad-  dejmować środki przeciwko nieefektownym RECs. Chodzi m.in.
             dressing key African development challenges, Stellenbosch 2010, s. 3.
            9   R. Oppong, Legal Aspects  of Economic Integration in Africa,  Cambridge  2011,   o  sytuację, gdy nie wywiązują się one z  terminów określonych
             s. 17, przypis 34. Wzorem ghańskiego badacza w niniejszej pracy używa się skró-  w art. 6 Traktatu z Abudży. Pewien problem związany z tym po-
             towego określenia Wspólnoty (AWG) w odniesieniu do obecnego stanu rozwoju   stanowieniem tkwi jednak w tym, że większość Wspólnot zdaje się
             organizacji, gdy pełna nazwa (Afrykańska Wspólnota Gospodarcza) używana jest
             z myślą o jej ostatecznym kształcie, gdy zastąpi ona RECs.  niemal permanentnie tkwić w tym „stanie opóźnienia”. Artykuł 6
            10  Deklaracja syrteńska, EAHG Draft Decl. (IV) Rev.l, http://www.au2002.gov.za/  Protokołu ustanawia natomiast dwa organy zajmujące się relacja-
             docs/key_oau/sirte.pdf, dostęp: 11.3.2017 r.
            11  Akt założycielski Unii Afrykańskiej, https://www.au.int/web/sites/default/files/  mi UA–RECs: Komisję do spraw Koordynacji (Committee on Coor-
             pages/32020-file-constitutiveact_en.pdf, dostęp: 11.3.2017 r.  dination) oraz Komisję Funkcjonariuszy Sekretariatu (Committee of
            12  B. Ndiaye, op. cit., s. 96.                     Secretariat Officials). Drugi z nich pełni funkcje pomocnicze, pod-
            13  Komisja Unii Afrykańskiej, op. cit., s. 56.
            14  Co się tyczy pozostałych stref wolnego handlu, to przewidziano zarówno moż-  czas gdy kompetencje decyzyjne przypadają Komisji ds. Koordyna-
             liwość, by były to zgrupowania RECs na wzór TFTA, jak i by Wspólnoty będące   cji. Jak wynika z art. 9(1) Protokołu, wśród jej członków znajdują
             na poziomie strefy wolnego handlu mogły dołączyć do CFTA bezpośrednio.   się zarówno reprezentanci Wspólnot, jak i Unii.
            15  Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju, African Continen-
             tal Free Trade Area: Policy and Negotiation Options for Trade in Goods, Gene-
             wa 2016, s.  8, www.unctad.org/en/PublicationsLibrary/webditc2016d7_en.pdf,   16  R. Oppong, Legal Aspects…, op. cit., s. 70.
             dostęp: 11.3.2017 r., Continental Free Trade Area (CFTA) Legal Texts and Policy   17  Protokół dotyczący stosunków pomiędzy Regionalnymi Wspólnotami Gospo-
             Documents [w:] https://www.tralac.org/resources/by-region/cfta.html, dostęp:   darczymi a  Unią Afrykańską, https://caast-net-plus.org/object/document/239/
             11.3.2017 r.                                        attach/AU-RECs-Protocol.pdf, dostęp: 11.3.2017 r.

            32 KliniKa nr 22 (27)/2017                                                            www.fupp.org.pl



       KLINIKA-22(27)-2016.indd   32                                                                          24.05.2017   11:05
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41