Page 32 - Klinika nr 22 (27)/2017

debata środowisKowa

Zacytowane orzeczenie przedstawia sytuację, w której mimo wy- do określenia, a następnie do wyceny. Dokonuje się tego poprzez
stąpienia naruszenia obowiązków wynikających z przepisów nie porównanie sytuacji majątkowej poszkodowanego z chwili sprzed
można uznać tego zaniechania za bezprawne. Jednak takie roz- incydentu do tej mającej miejsce po wystąpieniu szkody bądź
strzygnięcie wydaje się mocno kontrowersyjne i niekoniecznie też poprzez określenie wartości zniszczonych przedmiotów, któ-
trzeba dochodzić do wniosku o braku możliwości uzyskania od- re uległy uszkodzeniu w wyniku zdarzenia. Problem pojawia się
szkodowania od Skarbu Państwa. w sytuacji, kiedy chcemy dochodzić zwrotu równowartości utraco-
nych korzyści. Jest to kwota, jaką poszkodowany prawdopodobnie
Dowodem tego może być wyrok SO w Kielcach: „Sąd wska- uzyskałby, gdyby do zdarzenia nie doszło. Najlepszym sposobem
zał, że pracownicy jednostki mieli obowiązek usunięcia na uprawdopodobnienie sumy utraconych korzyści będzie przed-
nadmiaru żwiru z jezdni, a przed dokonaniem tego, wyzna- stawienie dowodów w postaci wszelkich umów, z których treści
czenia objazdu, gdyż obecność drobnego żwirku stwarzała wynikać będzie, że poszkodowany poprzez ich podpisanie otrzy-
8
bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu, powo- małby konkretne zyski majątkowe .
dując również uszkodzenia w poruszających się po jezdni
samochodach. Zaniechanie w tym zakresie było zaprzecze- Wycinanie drzew utrudniających komunikację
6
niem nakazu wynikającego z normy prawnej” . Jednym z zadań Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Auto-
strad jest, zgodnie z art. 20 pkt 16 DrPublU: „utrzymywanie ziele-
Kolejnym orzeczeniem świadczącym o możliwości uzyskania od- ni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów”.
szkodowania będzie wyrok SO w Bydgoszczy: „W ocenie Sądu wina Jednak zgodnie z wyrokiem SN: „Na działalność taką składają się
pozwanego nie budzi wątpliwości, skoro świadkowie i powód- czynności, których celem jest utrzymanie w obrębie tzw. pasa dro-
ka mówili o ewidentnym zaniedbaniu w usuwaniu śniegu i lodu gowego drzew i krzewów w sposób mający wyeliminować wszelkie
z chodnika, a pozwany przedstawił zeszyt objazdów, w którym zagrożenia bezpieczeństwa ruchu na drodze publicznej, i to zarów-
w ogóle tego faktu nie odnotowano. Co więcej, świadek dokonujący no w trybie zwykłym (opracowanie stosownego planu usunięcia
objazdu w tym dniu wprost wskazał, że nie zajmuje się bliżej kwe- drzew i krzewów), jak i nagłym (bez konieczności przygotowania
stią stanu chodników, za których utrzymanie według niego pozwa- takiego planu)” . Nietrudno zauważyć, że poza sytuacjami wy-
9
7
ny nie odpowiada, stąd jasnym jest brak odpowiedniej notatki” . mienionymi przez SN znajdują się przypadki, kiedy drzewo bądź
Należy też wspomnieć, że zgodnie z art. 6 KC to na poszkodo- krzew jest wyłącznie utrudnieniem w poruszaniu się po chodniku.
wanym będzie ciążył obowiązek przedstawienia właściwych Nie są to jednak sytuacje rzadkie. W związku z tym warto wspo-
dowodów na fakt zaistnienia wszystkich wymienionych wy- mnieć, że istnieje jeszcze możliwość złożenia wniosku o usunię-
żej przesłanek. W tym celu warto posiadać notatkę urzędową cie drzewa bądź krzewu także przez osobę indywidualną. Wniosek
funkcjonariusza policji bądź straży miejskiej, ewentualnie zdjęcie taki należy złożyć bezpośrednio do Generalnej Dyrekcji Dróg Kra-
przedstawiające skutki działania albo zaniechania zarządcy lub też jowych i Autostrad. Powinien on zawierać imię, nazwisko i adres
oświadczenia osób, które mogą potwierdzić samo zdarzenie czy zamieszkania wnioskodawcy, a także przyczynę usunięcia krzewu
stan techniczny dróg. lub drzewa wraz z planem sytuacyjnym. W przypadku pozytyw-
Może dojść do sytuacji, w których utrzymanie dróg w należytym nego rozpatrzenia prośby Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych
stanie będzie praktycznie niemożliwe. Tego rodzaju przypadkiem i Autostrad wyda upoważnienie do wystąpienia w jej imieniu
może być okres zimy. Zarządcy dróg nie są w stanie zadbać o stan w celu uzyskania właściwej decyzji. Zgodnie z art. 83a OchrPrzy-
techniczny wszystkich dróg, usunąć oblodzonych miejsc czy od- rodU właściwym organem wydającym zgodę na usunięcie drzew
10
śnieżyć należycie wszystkie chodniki. Niemożliwość dopełnienia lub krzewów jest wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Jednak
każdego ciążącego na Generalnym Dyrektorze Dróg i Autostrad w tym przypadku należy pamiętać, że nawet w razie wydania de-
obowiązku wynikać będzie głównie z dość częstych zmian pogo- cyzji zezwalającej na usunięcie drzewa bądź krzewu wnioskodawca
dowych w trakcie tej pory roku. Nierzadko występują sytuacje, jest obowiązany uczynić to własnymi staraniami i ponosi z tego
11
w których nagła zamieć potrafi praktycznie całkowicie zablokować tytułu wszelkie koszty .
ruch uliczny. W takich przypadkach nie będzie można mówić o wi-
nie po stronie zarządcy. W związku z tym, mimo niedopełnienia Podmioty zobowiązane do utrzymywania czystości
obowiązków wynikających z ustawy, nie będzie się można ubiegać na chodnikach
12
o odszkodowanie. Zarządca dróg ponosi odpowiedzialność zarów- Zgodnie z art. 3 UtrzCzystU gminy zapewniają czystość i po-
no za szkody majątkowe, jak i osobiste. Wynika z tego, że może- rządek na swoim terenie i tworzą odpowiednie warunki do ich
my się ubiegać zarówno o zwrot kosztów naprawy samochodu utrzymania. Jednak art. 5 UtrzCzystU stanowi, że to do właści-
(wymiana części nadwozia, kół, elementów wchodzących w skład cieli nieruchomości należy uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych
zawieszenia pojazdu), jak i zapłatę równowartości kosztów rehabi- zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości,
litacji czy odbytego leczenia. przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi pu-
Mamy także możliwość dochodzenia zadośćuczynienia za ponie- blicznej służącą dla ruchu pieszego, położoną bezpośrednio przy
sioną krzywdę. Warto zaznaczyć, że w tej sytuacji istnieje zasa- granicy nieruchomości. Takie uregulowanie spotkało się z krytyką
da pełnego odszkodowania. Obowiązek naprawienia szkody przez
zarządcę nie będzie ograniczony tylko do wypłacenia jej rzeczy- 8 Zob. https://rf.gov.pl/porady-sezonowe/Odpowiedzialnosc_zarzadu_drog_i_
wistej wartości, ale będzie musiał także uwzględniać kwotę utra- jego_ubezpieczyciela_w_zakresie_OC__2241; dostęp: 25.3.2017 r.
conych korzyści. Zasada ta wynika wprost z brzmienia art. 361 9 10 Wyr. SN z 10.6.2005 r., II CK 719/04, Legalis.
Ustawa z 16.4.2004 r. o ochronie przyrody, tekst jedn.: Dz.U z 2016 r. poz. 2134
§ 2 KC. Wielkość rzeczywiście poniesionych szkód jest dość prosta ze zm., dalej jako: OchrPrzyrodU.
11 Zob. http://www.gddkia.gov.pl/pl/a/6419/zasady-usuwania-drzew-lub-krzewow-
rosnacych-w-pasie-drogowym; dostęp: 25.3.2017 r.
6 Wyr. SO w Kielcach z 29.8.2013 r., II Ca 653/13, www.orzeczenia.ms.gov.pl. 12 Ustawa z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, tekst jedn.:
7 Wyr. SO w Bydgoszczy z 25.9.2015 r., II Ca 169/14, www.orzeczenia.ms.gov.pl. Dz.U. z 2016 r. poz. 250 ze zm., dalej jako: UtrzCzystU.

28 KliniKa nr 22 (27)/2017 www.fupp.org.pl

KLINIKA-22(27)-2016.indd 28 24.05.2017 11:05