Page 27 - Klinika nr 22 (27)/2017

debata środowiskowa

tego braku we właściwym terminie pomimo wezwania sądu – sąd Jak zostało wyżej wspomniane, istnieje możliwość przywróce-
zobowiązany będzie wówczas odrzucić zarzuty. Zgodnie z ustawą nia terminu do dokonania czynności procesowej lub egzekucyj-
z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych od za- nej. W skutkach oznacza to, że termin uchybiony do dokonania
29
rzutów należy wnieść stosowną opłatę sądową, wynoszącą czynności, zarówno ustawowy, jak i sądowy, rozpoczyna bieg
¾ części opłaty od pozwu (art. 19 ust. 4). Brak jej uiszczenia spo- na nowo. Aby ten termin przywrócić, należy jednak spełnić łącz-
woduje, że czynność wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty nie nie dwa zasadnicze warunki, do których należy brak winy w uchy-
wywrze zamierzonych przez pozwanego skutków prawnych (sąd bieniu terminu (warunek zasadności) oraz okoliczność wystąpienia
na podstawie art. 494 KPC odrzuci zarzuty w związku z brakiem negatywnych dla strony skutków procesowych uchybienia, a więc
formalnym pisma). sytuacja, w której przywrócenie terminu uchroni stronę przed ujem-
Jeżeli zarzuty od nakazu zapłaty nie spełniają wymogów formalnych nymi dla niej konsekwencjami upływu terminu na dokonanie czyn-
35
(lub gdy nie zostały należycie opłacone), przewodniczący wydaje za- ności (warunek dopuszczalności) . W mojej ocenie, skoro brak jest
rządzenie wzywające pozwanego w wyznaczonym terminie do usu- jakichkolwiek negatywnych konsekwencji prawnych dla strony po-
nięcia tych braków pod rygorem odrzucenia zarzutów (art. 130 § 1 stępowania, to nie posiada ona interesu prawnego w przywróceniu
w zw. z art. 494 § 1 KPC). Przyjmuje się, że termin do usunięcia terminu do dokonania czynności procesowej, zaś wniosek o jego
powyższych braków jest terminem sądowym, a przy jego określe- przywrócenie należy uznać za bezprzedmiotowy, a więc bezzasadny,
niu powinien być brany pod uwagę rodzaj braku i realny czas nie- co z punktu widzenia racjonalności instytucji przywrócenia terminu
zbędny do jego usunięcia. Artykuł 494 KPC nie wskazuje literalnie jest rozwiązaniem jak najbardziej prawidłowym i logicznym.
na to, czy termin do usunięcia braków formalnych (bądź dokona- Oprócz ww. wymogów należy jeszcze spełnić wymagania formal-
nia stosowanej opłaty) jest terminem ustawowym, czy sądowym. ne wniosku, a więc warunki ogólne pisma procesowego określone
Uznaje się, stosując odpowiednio art. 130 KPC, że jest to termin w art. 126 KPC oraz warunki szczególne określone w art. 169 § 2 i 3
ustawowy tygodniowy . Zarzuty mogą być również przez sąd od- KPC, tj. uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek
30
rzucone w razie przekonania sędziego co do ich niedopuszczalności oraz jednoczesne dokonanie czynności, do której odnosi się termin.
oraz w przypadku nieusunięcia braków pisma we wskazanym czasie Oprócz powyższego we wniosku o przywrócenie terminu należy
(art. 494 KPC) . Kolejna z przesłanek odrzucenia zarzutów, jaką jest również uprawdopodobnić brak winy w niedokonaniu czynności
31
ich niedopuszczalność, może jednak wystąpić wyłącznie w wyjątko- w przewidzianym do tego czasie.
wych sytuacjach, gdy np. nakaz nie został faktycznie wydany albo Jak stwierdził SN, brak winy jako przesłanka przywrócenia termi-
gdy należy go uznać za sententia non existens, tj. orzeczenie prawnie nu nie może być oceniany w oderwaniu od ustawowego wymogu
nieistniejące . W sytuacjach opisanych powyżej przysługuje powo- z art. 169 § 2 KPC, wymagającego jedynie uprawdopodobnienia
32
dowi zażalenie na postanowienie w przedmiocie odrzucenia zarzu- braku winy, tj. przytoczenia twierdzeń i wskazania okoliczności uza-
tów z powodu ich niedopuszczalności − jest to bowiem orzeczenie sadniających przywrócenie terminu, z których wynika przekonanie
36
kończące postępowanie w sprawie zgodnie z art. 394 § 1 KPC . o prawdziwości tych twierdzeń , nie zaś dalej idącego udowodnie-
33
Warto zaznaczyć, że ww. katalog okoliczności powodujących nia braku winy, co wymaga już solidnych i wiarygodnych dowodów.
w swych skutkach odrzucenie zarzutów jest katalogiem enumera- Sąd Najwyższy przyjął, że istnienie przeszkody w dokonaniu czynno-
tywnym (wyczerpującym). ści przez wnioskodawcę nie jest wymagane od samego początku bie-
gu terminu do jej dokonania – wystarczy jej wystąpienie w ostatnim
Przywrócenie terminu do wniesienia zarzutów dniu przewidzianego terminu . Skoro bowiem ustawa przewiduje
37
Zgodnie z art. 167 KPC czynność procesowa podjęta przez stronę dla dokonania czynności określony termin, strona może dokonać tej
po terminie jest bezskuteczna. Istnieje jednak możliwość przywró- czynności nawet w ostatnim dniu tego terminu, bez ujemnych dla
cenia terminu do wniesienia zarzutów w razie zaistnienia przesła- siebie skutków prawnych. Jeżeli zaś w tym czasie zaszła przeszkoda
nek z art. 168 KPC. W pierwszej kolejności należałoby pokrótce uniemożliwiająca dokonanie tej czynności, nie można czynić stronie
scharakteryzować samą bezskuteczność czynności. Może ona zarzutu, że mogła czy powinna była czynności dokonać wcześniej.
przybierać postać nieuwzględnienia przez sąd pewnej czynności Spośród zdarzeń uniemożliwiających dokonanie czynności w prze-
(np. dowodu powołanego po upływie wyznaczonego w tym celu widzianym terminie na plan pierwszy wysuwa się choroba. Może
terminu), odrzucenia czynności (np. środka zaskarżenia czy zarzu- to być choroba samej strony czy też jej pełnomocnika bądź przed-
tów od nakazu zapłaty wniesionych po upływie przewidzianego stawiciela ustawowego. Nie każda jednak choroba będzie uzasad-
terminu) czy też zniesienia lub pominięcia innej czynności przez niać przywrócenie terminu do dokonania uchybionej czynności.
stronę (np. nieuzupełnienie w wyznaczonym terminie braku zdol- Jest to bowiem uzależnione od wykazania, że mimo zachowania
ności sądowej lub procesowej) . W sytuacji gdy czynność proceso- należytej staranności i dbałości o swoje sprawy strona nie mogła
34
wa staje się bezskuteczna na skutek uchybienia terminowi, skutki dokonać czynności procesowej w przewidzianym do tego terminie.
tego uchybienia następują z mocy prawa – bez jakiejkolwiek po-
trzeby dokonywania dodatkowych czynności przez organ proceso- Według SN przy ustalaniu okoliczności przemawiających
wy bądź strony postępowania (por. art. 494 § 2 KPC). za przywróceniem terminu należy zawsze brać pod uwagę
warunek dołożenia należytej staranności przez osobę, któ-
rej można przypisać cechę dbałości o swe własne, życiowo
29 Tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm., dalej jako: KSCU. ważne sprawy, i to nawet w sytuacji ciężkiego schorzenia,
38
30 E. Stefańska, [w:] M. Manowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komen- jakim jest np. inwalidztwo II grupy .
tarz, t. 1, Warszawa 2011, s. 928.
31 Uchw. SN z 4.5.1967 r., III CZP 30/67, Legalis.
32 J. Horobiowski, J. Kaspryszyn, Skutki procesowe nieudokumentowanego zarzutu
potrącenia w postępowaniu nakazowym, Pal. 2003, Nr 1–2, s. 55. 35 Zob.: art. 168 KPC.
33 R. Flejszar, op. cit., s. 1217. 36 Post. SN z 12.5.2006 r., V CZ 29/06, Legalis.
34 W. Broniewicz, I. Kunicki, A. Marciniak, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 37 Post. SN z 20.3.1969 r., III CRN 461/68, Legalis.
2008, s. 95. 38 Post. SN z 12.2.1999 r., II UKN 667/98, OSNAPiUS 2000, Nr 12, poz. 448.

www.edukacjaprawnicza.pl 3(168) rok akademicki 2016/2017 23

KLINIKA-22(27)-2016.indd 23 24.05.2017 11:05