Page 23 - Klinika nr 22 (27)/2017

debata środowiskowa

Analiza skutków prawnych

wniesienia zarzutów

od nakazu zapłaty

Magdalena Średnicka*

W prawodawstwie polskim istnieje wiele rodzajów postępowań umożliwiających obywatelom ce-
lowe dochodzenie swoich praw, jednak cechą wyróżniającą cywilną procedurę sądową jest wza-
jemna równość występujących w niej stron postępowania, a więc brak tzw. przymusu państwo-
wego, charakterystycznego m.in. dla prawa administracyjnego i jego procedury. Można zatem
śmiało konstatować, że prawo cywilne zapewnia swoim obywatelom swobodę zawierania umów
oraz autonomię kształtowania stosunku prawnego według własnej woli – oczywiście w granicach
zakreślonych przez prawo materialne i z wszelkimi jego konsekwencjami normatywnymi.

Wprowadzenie podniesienia będą właśnie zarzuty od nakazu zapłaty, a więc pismo
Postępowanie nakazowe, jako jedna z alternatyw celowego docho- wnoszone do sądu przez pozwanego w terminie 14 dni od dnia do-
dzenia praw przed sądem rejonowym w postępowaniu cywilnym, ręczenia mu nakazu zapłaty wraz z odpisem pozwu i pouczeniem
stanowi tryb postępowania procesowego, jednak z licznymi odręb- (art. 491, 493, 495 KPC).
nościami w pierwszym jego etapie w stosunku do postępowania Kolejną zaletą wyboru tego trybu postępowania może być eko-
1
zwykłego . Zaliczyć do nich można niejawność i pisemność postę- nomika prowadzenia postępowania nakazowego. Do momentu
powania, ograniczoną kontradyktoryjność stron oraz zawężony wniesienia zarzutów przez pozwanego postępowanie nie generuje
do dokumentów katalog przysługujących środków dowodowych . kosztów związanych m.in. z powoływaniem biegłych, przesłuchi-
2
Druga faza postępowania, choć toczy się już w trybie procesowym, waniem stron czy dojazdem świadków. Koszty te, w razie skierowa-
różni się od postępowania zwykłego chociażby trwałą stabiliza- nia sprawy do postępowania zwykłego, z pewnością zostaną osta-
cją ram podmiotowych i przedmiotowych procesu, co wyraża się tecznie poniesione przez stronę przegrywającą sprawę bądź przez
m.in. niedopuszczalnością rozszerzenia powództwa, sformalizowa- obie strony postępowania w odpowiednich częściach (w zależno-
4
ną treścią orzeczenia końcowego czy też wyłączeniem niektórych ści od stopnia uwzględnienia powództwa) . Na koniec pierwszego
instytucji procesowych . W związku z powyższym postępowanie etapu postępowania nakazowego, tj. po przeanalizowaniu mate-
3
nakazowe stanowi doskonałe rozwiązanie prawne dla efektywnego riału z pozwu, sędzia bądź referendarz sądowy oddali powództwo
i sprawnego przeciwdziałania różnorodnym sporom prawnym po- w całości bądź wyda nakaz zapłaty zasądzający roszczenie powoda
wstałym w procesie zawierania i wykonywania zobowiązań umow- w całości (art. 485 KPC, art. 491 § 1 KPC). Z kolei wydanie naka-

nych przez strony różnorodnych stosunków umownych. Jest to bo- zu zapłaty częściowo tylko uwzględniającego powództwo nie jest
wiem postępowanie charakteryzujące się największą prostotą oraz dopuszczalne – sąd zobligowany będzie zasądzić nakazem zapłaty
uproszczonym formalizmem, zaś wniesienie należycie opłaconego żądanie pozwu w całości albo skierować sprawę do postępowania
i formalnie poprawnego pozwu gwarantuje − przy jednoczesnej za- zwykłego, jeżeli zachodzą wątpliwości co do zasadności jego wyda-
sadności żądania pozwu − wydanie nakazu zapłaty uwzględniające- nia w takim zakresie (art. 486 KPC).
go powództwo w całości (art. 485 KPC, art. 491 KPC). Nakazu zapłaty nie należy jednak mylić z wyrokiem sądu. Nakaz
Zdecydowaną zaletą tego postępowania jest zatem możliwość uzy- zapłaty jest merytorycznym orzeczeniem sądu nakazującym po-
skania korzystnego rozstrzygnięcia przez stronę zgłaszającą rosz- zwanemu dokonanie zapłaty na rzecz powoda dochodzonej przez
czenie pieniężne względem pozwanego (zwaną w postępowaniu niego kwoty w terminie dwóch tygodni od dnia jego doręczenia
cywilnym powodem) bez konieczności stawienia się do dyspozycji (art. 491 § 1 KPC). Jednakże moment wniesienia przez drugą
sądu − sąd podejmie bowiem decyzję bez wzywania stron proce- stronę środka prawnego w postaci zarzutów od nakazu zapłaty
sowych, opierając rozstrzygnięcie wyłącznie na okolicznościach powoduje uruchomienie drugiego etapu postępowania, tj. roz-
i dowodach zgłoszonych wniesionym pozwem. Na tym etapie poznania na rozprawie i rozpatrzenia przez sąd stanowiska obu
sąd nie będzie również brał pod uwagę ewentualnych twierdzeń stron w oparciu o nowe twierdzenia i dowody (art. 495 § 1 KPC),
opozycyjnych względem powództwa − pismem właściwym dla ich co doprowadzi z kolei do uchylenia nakazu zapłaty i oddalenia

* Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Katedra 4 Zob. art. 98 KPC; art. 85−93 ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w spra-
Teorii i Filozofii Prawa. wach cywilnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm., dalej jako: KSCU);
1 M. Manowska, Postępowanie nakazowe i upominawcze, Warszawa 2001, s. 9 i 13; § 3 rozporządzenia MS z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności rad-
art. 4841–497 KPC. ców prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1804); § 3 rozporządzenia MS
2 Ibidem. z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn.: Dz.U.
3 Ibidem. z 2015 r. poz. 1800).

www.edukacjaprawnicza.pl 3(168) rok akademicki 2016/2017 19

KLINIKA-22(27)-2016.indd 19 24.05.2017 11:05