Page 24 - Klinika nr 22 (27)/2017

debata środowisKowa

powództwa w części lub całości albo utrzymania go w mocy prawo- dłużnika rachunkiem” jest także faktura, o ile została podpisana
mocnym wyrokiem sądu (art. 496 KPC). przez dłużnika bądź osobę go reprezentującą (przykładowo podpis
Należy zatem podkreślić, że wykonanie nakazu zapłaty w oko- pracownika odbierającego dokumenty nie spełnia takiego wymo-
licznościach wniesienia przez pozwanego w przypisanym termi- gu) . Z kolei podniesienie przez powoda dowodu z weksla, czeku,
9
nie zarzutów od nakazu zapłaty nie jest ostateczne (art. 495 KPC, rewersu lub warrantu wymaga załączenia do pozwu tych doku-
art. 496 KPC). Sprawa toczy się dalej z zastosowaniem przepisów mentów w oryginale. Niedochowanie tego wymogu skutkować bę-
o postępowaniu zwykłym i rozpatrywana jest od samych podstaw. dzie wezwaniem powoda do ich załączenia w terminie tygodnio-
Nakaz zapłaty, wobec którego nie wniesiono zarzutów, ma moc wym od dnia doręczenia wezwania pod rygorem zwrotu pozwu
prawomocnego wyroku sądu i otwiera drogę do egzekucji należ- (art. 129 KPC). Na marginesie należy podkreślić, że wniosek o za-
nych wierzycielowi roszczeń (art. 494 § 2 KPK). Specyfika naka- sądzenie odsetek ustawowych od świadczenia pieniężnego nie bę-
zu zapłaty wynika bowiem z tego, że jest on szczególnego rodzaju dzie wymagał udowodnienia dokumentem, tak jak to ma zawsze
orzeczeniem merytorycznym o charakterze warunkowym, które miejsce w przypadku roszczenia głównego pozwu. Praktyka ta jest
stwarza domniemanie zgodności z prawdą twierdzeń i żądań po- konsekwencją akcesoryjnego charakteru roszczenia o zapłatę od-
woda w zakresie dochodzonego przez niego roszczenia oraz oko- setek − jeśli udowodnione dokumentem roszczenie główne pozwu
liczności z tym związanych. Jest to jednak domniemanie wzru- jest zdaniem sądu zasadne, to będą od niego należne również od-
szalne, ponieważ pozwany po doręczeniu mu nakazu zapłaty może setki ustawowe bądź umowne.
je skutecznie zakwestionować, wnosząc we właściwym czasie Jak wskazał Sąd Najwyższy, wynika to z brzmienia art. 481 § 1 KC,
5
zarzuty (art. 491 KPC, art. 493 KPC, art. 495 KPC) . Z kolei na- który przyznaje wierzycielowi możliwość żądania odsetek, cho-
kaz zapłaty, od którego zarzuty nie zostały wniesione, nie różni ciażby nie poniósł on żadnej szkody i opóźnienie było następ-
się pod względem skuteczności od wyroku i po uprawomocnieniu stwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialno-
10
się nie może zostać wzruszony w drodze zwykłych środków od- ści . Wystarczy zatem udowodnić zasadność samego roszczenia
woławczych ani zmieniony na skutek zmiany okoliczności sprawy głównego (w postępowaniu nakazowym będzie nim roszczenie
(na marginesie warto dodać, że jest to dopuszczalne w niektórych o zapłatę), aby sąd uwzględnił wniosek o zasądzenie odsetek usta-
przypadkach w postępowaniu nieprocesowym ). wowych za opóźnienie. Należy jednak pamiętać, że sąd nie może
6
wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani
Przesłanki prowadzenia postępowania nakazowego zasądzić ponad żądanie zamieszczone w powództwie. Wyraża się
Postępowanie nakazowe jest dobrowolne, co oznacza, że spełnie- to w tym, że kwota roszczenia głównego wskazana w pozwie bę-
nie przesłanek pozwalających na jego prowadzenie nie przesądza dzie dla sądu wiążąca − sąd nie będzie mógł zasądzić kwoty prze-
o istnieniu obowiązku skorzystania z takiej właśnie drogi docho- kraczającej wysokość żądania głównego pozwu, tak samo jak nie
dzenia swoich praw przez powoda . Jednak decydując się na wnie- będzie mógł zasądzić odsetek od roszczenia głównego, jeśli powód
7
sienie pozwu w postępowaniu nakazowym, należy się w pierwszej nie sformułuje w pozwie stosownego wniosku o ich zasądzenie
kolejności upewnić, czy rzeczywiście spełnione zostały wszystkie (art. 321 § 1 KPC, art. 481 KC).
jurydyczne przesłanki wydania nakazu zapłaty w postępowaniu Powyższy katalog dokumentów ma charakter zamknięty, co ozna-
nakazowym. cza, że niemożliwe jest prowadzenie postępowania, gdy roszczenie
udowodnione jest za pomocą innego dokumentu niż wymieniony
Sąd wyda nakaz zapłaty, jeśli okoliczności uzasadniające w art. 485 KPC. Innymi słowy, postępowanie nakazowe służy
dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do po- dochodzeniu roszczeń ewidentnych, oczywistych, a więc ta-
zwu dokumentem urzędowym, zaakceptowanym przez kich, które potwierdzone są dokumentem niebudzącym wąt-
dłużnika rachunkiem, wezwaniem dłużnika do zapłaty pliwości (np. fakturą, rachunkiem, pisemnym uznaniem długu
i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu czy lub innym dokumentem, o którym mowa w art. 485 KPC). Sama
też zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zaś ocena takiego dokumentu podlega ogólnym i szczególnym re-
zwróconym przez bank i niezapłaconym z powodu braku gułom dowodowym, przewidzianym dla postępowania zwykłego.
środków na rachunku bankowym. Powyższy katalog doku- Sąd z urzędu zbada zarówno poprawność formalną dokumentu,
mentów należy uzupełnić o zobowiązanie z weksla, czeku, jak i jego wartość pod względem merytorycznym . W przypadku
11
warrantu lub rewersu (należycie wypełnionego, którego dokumentu urzędowego zakresem badania objęte będzie jego wy-
prawdziwość i treść nie budzą wątpliwości), umowę, do- stawienie w poprawnej formie i przez upoważniony do tego organ.
wód spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego Nie będą jednak stanowić podstawy do wydania nakazu zapłaty
oraz dowód doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku wszelkie dokumenty niebędące urzędowymi, a mające jedynie moc
(art. 485 KPC). dowodową dokumentów urzędowych (np. dokumenty notarialne,
bankowe oraz niektóre dokumenty pocztowe) .
12
Należy zatem podkreślić, że samo wszczęcie postępowania nakazo- Należy dodać, że niezależnie od podstawy materialnoprawnego
wego charakteryzuje odmienność procesowa, jaką jest ograniczo- żądania pozwu roszczenie z niego wynikające musi być wymagal-
ny wyłącznie do ww. dokumentów katalog środków dowodowych . ne, aby sąd uwzględnił powództwo i wydał nakaz zapłaty. Stanowi
8
Zgodnie z ugruntowanym poglądem doktryny i orzecznictwa to konsekwencje dyspozycji art. 455 KC, która nakłada na powo-
w przedmiocie omawianej kwestii „zaakceptowanym przez da obowiązek wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia pod
rygorem oddalenia powództwa, jeżeli termin jego spełnienia nie
5 S. Dalka, [w:] K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom
II, Warszawa 2006, s. 281.
6 Zob. M. Plebanek, Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym, LEX 9 Zob.: A. Jakubecki (red.), Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania cy-
2012; art. 3982 §1 KPC, art. 399 KPC, art. 5191 KPC, art. 524 KPC. wilnego, LEX 2015.
7 Zob. M. Manowska, Postępowania odrębne w procesie cywilnym, Warszawa 2003, 10 Zob.: uchw. SN z 28.7.1993 r., III CZP 99/93, OSNC 1994, Nr 3, poz. 54.
s. 159. 11 Zob. M. Manowska, Postępowania odrębne..., op. cit., s. 160 i n.
8 Zob.: ibidem, s. 159. 12 Ibidem.

20 KliniKa nr 22 (27)/2017 www.fupp.org.pl

KLINIKA-22(27)-2016.indd 20 24.05.2017 11:05