Page 31 - Klinika nr 22 (27)/2017

debata środowiskowa

Zarządca dróg krajowych i jego obowiązki tytułu, czego przykład zaprezentowany jest wyżej. Łatwo zauwa-
Zgodnie z art. 2a DrPublU właścicielem dróg krajowych jest Skarb żyć, że wśród wymienionych zadań zarządcy dróg krajowych nie
Państwa. Natomiast właściwym organem zajmującym się spra- odnajdziemy obowiązku usuwania zanieczyszczeń, piasku czy od-
wami z nimi związanymi jest, zgodnie z art. 18 DrPublU, Gene- padów, a jedynie wykonywanie robót konserwacyjnych, porząd-
ralny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. Jak podkreśla WSA, kowych i innych czynności zmierzających do zwiększenia bezpie-
„art. 19 ust. 5 DrPublU wyłącza zarząd drogami krajowymi znaj- czeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie
dującymi się w granicach miast powiatowych spod kompetencji śliskości zimowej. Należy się zastanowić, co może z tego wynikać.
Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad na rzecz pre-
zydenta danego miasta. Nie oznacza to jednak, że dotychczasowy Odpowiedzialność cywilnoprawna zarządcy dróg
zarządca staje się zarządcą niewłaściwym. Brak jest w przepisach krajowych
ustawy o drogach publicznych regulacji, z których można by wy- W tym miejscu można wyobrazić sobie następującą sytuację. W wy-
wnioskować, że wcześniej ustalony trwały zarząd na nieruchomo- niku nieutrzymania nawierzchni drogi we właściwym stanie tech-
ści znajdującej się na obszarze miasta przechodzi obligatoryjnie nicznym poruszający się po drodze krajowej samochód osobowy
na podstawie tej ustawy na rzecz prezydenta danego miasta” . wpada w dziurę, powodując uszkodzenie koła pojazdu. Podobna
3
Do zadań Generalnego Dyrektora należy przede wszystkim wy- sytuacja będzie miała miejsce w przypadku doznania uszczerbku
konywanie zadań zarządcy dróg krajowych i realizacja budżetu na zdrowiu w trakcie poruszania się chodnikiem. Warto wiedzieć,
państwa w zakresie dróg krajowych. Organem, za pomocą którego że w zaistniałej sytuacji podstawą prawną, z której należy korzy-
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad wykonuje swo- stać przy wystąpieniu z roszczeniem w stosunku do zarządcy dróg
je zadania, jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. krajowych, będzie art. 415 KC. Oznacza to, że wspomniany pod-
Wykonuje ona także zadania związane z zarządem dróg krajo- miot będzie odpowiadał za szkody wyrządzone innym osobom
wych. Zgodnie z art. 20 DrPublU do zadań Generalnego Dyrektora w sposób zawiniony, jeżeli nastąpiły na skutek takiego działania
Dróg Krajowych i Autostrad należy także utrzymanie nawierzchni lub zaniechania zarządcy, które naruszają przepisy ustawy. Zatem,
drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń co wydaje się oczywiste, organ ten nie będzie odpowiadał za naru-
zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, szenie mienia bądź zdrowia, jeżeli działał zgodnie z treścią przepi-
z wyjątkiem części pasa drogowego w celu budowy, przebudowy sów, a do zdarzenia doszło wyłącznie z naszej winy.
i remontu wiat przystankowych lub innych urządzeń służących Podsumowując: aby możliwe było ubieganie się o odszkodowa-
do obsługi podróżnych, a także przeprowadzanie okresowych kon- nie, konieczne jest wystąpienie łącznie następujących przesłanek.
troli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw Pierwszą z nich, co także wydaje się oczywiste, jest powstanie
promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan szkody (złamanie nogi, zniszczenie elementu samochodu). Dru-
bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikacja cech i wska- gą przesłanką będzie ustalenie winy po stronie podmiotu od-
zanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub napraw- powiedzialnego, czego przykładem może być niewłaściwe utrzy-
czych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Warto manie stanu technicznego dróg (obowiązek ten uregulowano
wspomnieć, że od zasady wskazującej właściwego zarządcę dróg w art. 20 pkt 4 DrPublU), wyłącznie z przyczyn leżących po stro-
publicznych, poza przykładem przedstawionym wyżej, możemy nie zarządcy. Ostatnią przesłanką jest udowodnienie, że istnieje
znaleźć jeszcze kilka wyjątków. Jednym z nich będzie przejaw pro- związek przyczynowy między zaistniałą szkodą a określonym
cesu prywatyzacji zadań publicznych, kiedy to zadania należące działaniem bądź zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego.
do zarządcy drogi publicznej będą wykonywane przez podmioty Oznacza to obowiązek wykazania, że upadek, który był przyczy-
z obszarów wychodzących poza strukturę administracji publicznej. ną złamania ręki, spowodowany został niedostosowaniem się
Prawodawca przewidział także w przepisach ustawy o drogach przez zarządcę do obowiązujących przepisów. Jako przykład zo-
publicznych możliwość przekazania obowiązku zarządzania mię- stał w tym miejscu przytoczony fragment uzasadnienia SN, zgod-
dzy zarządcami dróg publicznych, co wynika z brzmienia art. 19 nie z którym „dokonane w sprawie ustalenia faktyczne wskazują
ust. 4 DrPublU. Przekazanie takie może nastąpić wyłącznie w dro- na to, że przydrożna akacja nie wykazywała cech zewnętrznych,
dze porozumienia administracyjnego. Najważniejszym powodem które mogłyby usprawiedliwiać objęcie jej tzw. planem wyrębu,
takiego działania organów zawierających to porozumienie będzie przewidzianym w § 16 i 17 rozporządzenia z 1986 r. Drzewo nie
przeniesienie określonych zadań publicznych na podmiot wyraża- było pochylone w kierunku drogi w chwili wypadku. Nie ustalono
jący chęć pełnienia funkcji zarządcy. Porozumienie będzie miało też szczególnych warunków klimatycznych mogących spowodo-
formę zbliżoną do umowy cywilnoprawnej, jednak skutek praw- wać złamanie się gałęzi akacji. Nie znaczy to jednak, że przy ustala-
ny wywołuje przede wszystkim w sferze prawa publicznego. „Nie niu tego, czy pozwany zarządca drogi publicznej dopuścił się czynu
można wykluczyć, że porozumienie administracyjne (…) będzie niedozwolonego, należałoby ograniczać się tylko do wykazywania
oddziaływać na sferę praw i obowiązków cywilnoprawnych. Przy- podstaw do dokonania tzw. planu wyrębu drzew i krzewów lub
kładowo za szkody wyrządzone złym stanem drogi odpowiedzial- niezbędności ich usunięcia poza planem (§ 16 i 18 rozporządze-
ność będzie ponosił zarządca wskazany w treści porozumienia jako nia z 1986 r.). Nieobjęcie wspomnianym planem odpowiednich
przejmujący. Nie ulega jednak wątpliwości, że skutkiem przekaza- drzew i krzewów i ich nieusunięcie we właściwym czasie oznacza
nia zadania nie jest przeniesienie prawa własności nieruchomości na pewno naruszenie obowiązków wynikających z omawianych
drogowej na ten podmiot, który wyraził zgodę na wykonywanie przepisów. Ale takie zaniechanie zarządcy nie wyczerpuje sytuacji,
4
zadania” . w których można by mu postawić zarzut bezprawności zaniecha-
Zarządca, który zdecydował się przejąć konkretne zadanie, musi nia w zakresie zapewnienia stanu bezpieczeństwa drogi publicznej
się także liczyć z ponoszeniem wszelkich konsekwencji z tego w związku z koniecznością utrzymywania i porządkowania stanu
5
zadrzewiania i roślinności pasów drogowych” .
3 Wyr. WSA w Warszawie z 14.3.2012 r., I SA/Wa 1692/11, Legalis.
4 W. Maciejko, P. Zaborniak, Komentarz do art. 19 ustawy o drogach publicznych,
teza 7, System Informacji Prawnej Lex 2010. 5 Wyr. SN z 10.6. 2005 r., II CK 719/04, Legalis.

www.edukacjaprawnicza.pl 3(168) rok akademicki 2016/2017 27

KLINIKA-22(27)-2016.indd 27 24.05.2017 11:05