Page 37 - Klinika nr 22 (27)/2017
P. 37
debata środowiskowa
Dla kwestii związku pomiędzy AWG i RECs istotne są postanowie- Środkowoafrykańskich (Economic Community of Central African Sta-
nia Traktatu z Abudży, choć należy podkreślić, że same Wspólno- tes, ECCAS), Wspólnota Gospodarcza Państw Zachodnioafrykań-
ty nie są jego stronami. Przede wszystkim wspomniany już art. 6 skich (Economic Community of West African States, ECOWAS), Mię-
ustanowił słynny, podzielony na sześć etapów program, którego dzyrządowa Władza ds. Rozwoju (Intergovernmental Authority on
23
zwieńczeniem ma być pełna integracja gospodarcza i monetarna Development, IGAD) oraz Wspólnota Rozwoju Południowej Afryki
Afryki (tj. na poziomie kontynentu). Przewidziano jego realizację (Southern African Development Community, SADC).
w ciągu 34 lat, wobec czego planowane osiągnięcie celów wypada Założone przez RECs cele mają być osiągane w następujących
na 2028 r. Co istotne, przewidziano w nim kluczową rolę Regio- po sobie – zasadniczo zgodnych z linearnym modelem integracji
nalnych Wspólnot Gospodarczych. Integracja odbywać ma się aż gospodarczej – etapach: od strefy wolnego handlu poprzez unię
do czwartego etapu na poziomie regionu, w obrębie pięciu RECs celną i wspólny rynek do unii gospodarczej . Pod względem postę-
24
przypisanych do pięciu regionów, tj. północnej, zachodniej, cen- pów w integracji gospodarczej K. Czernichowski w pracy z 2010 r.
18
tralnej, wschodniej i południowej Afryki . Dopiero wtedy będące przyporządkował uznane RECs do następujących typów: strefa
już uniami celnymi Wspólnoty mają podjąć między sobą integra- preferencyjnego i wolnego handlu: ECCAS, SADC; strefa wolne-
cję, która doprowadzi do ich połączenia. Poza tym wątek relacji go handlu w fazie tworzenia: ECOWAS, CEN-SAD; unia celna:
AWG–RECs podejmuje głównie art. 88 Traktatu. Wynika z niego, COMESA; wspólny rynek: EAC; inny blok: AMU, IGAD . Należy
25
że Afrykańska Wspólnota Gospodarcza ma zostać osiągnięta głów- dodać, że ECOWAS czyni obecnie postępy na drodze ku unii cel-
nie poprzez koordynację, harmonizację i postępującą integrację nej . Tymczasem AMU, IGAD oraz CEN-SAD wciąż nie osiągnęły
26
działań RECs, a państwa członkowskie zobowiązane są do zorien- poziomu strefy wolnego handlu . Co się tyczy natomiast unii cel-
27
towania Regionalnych Wspólnot Gospodarczych na ostateczne jej nej COMESA oraz strefy wolnego handlu ECCAS, to próby uczy-
założenie. Wobec tego AWG ma dokonywać koordynacji, harmo- nienia ich rzeczywistością spotkały się z problemami . Należy do-
28
nizacji i oceny działań Wspólnot . Ponadto państwa członkow- dać, że RECs działają także w innych niż gospodarka sferach, jak
19
skie zobowiązane są koordynować i harmonizować, poprzez utrzymanie bezpieczeństwa czy ochrona praw człowieka.
RECs, działania organizacji subregionalnych, mając wzgląd Zacznę od opisu czterech uznanych RECs, które zdaniem R. Op-
na racjonalizację integracji na poziomie regionu. ponga charakteryzuje bardzo mały postęp w zakresie integracji
Podsumowując powyższe rozważania, można stwierdzić, że AWG gospodarczej . Do tego grona należy Unia Maghrebu Arabskie-
29
stanowi, by powtórzyć słowa R. Kouassiego, „gospodarcze skrzy- go (AMU), założona w 1989 r. przez Traktat ustanawiający Unię
dło Unii Afrykańskiej” (economic wing of the African Union) , na- Maghrebu Arabskiego . Co istotne, AMU – jako jedyna z uzna-
30
20
tomiast RECs zdają się być w tej układance podmiotami podpo- nych RECs – nie jest sygnatariuszem Protokołu dotyczącego sto-
rządkowanymi projektowi zjednoczenia w ramach Afrykańskiej sunków pomiędzy Regionalnymi Wspólnotami Gospodarczymi
Wspólnoty Gospodarczej. W istocie jednak relacje te nie są jed- a Unią Afrykańską. Jej państwa członkowskie to Algieria, Libia,
noznaczne i istnieją wątpliwości, czy realne jest wyegzekwowanie Maroko, Mauretania i Tunezja. W ramach struktury organizacji
części powyżej opisanych postanowień. Kwestia ta zostanie poru- znajdują się natomiast: Rada Prezydencka, Spotkanie Premierów,
szona w dalszej części artykułu. Rada Ministrów Spraw Zagranicznych, Komisja Monitorująca,
Wyspecjalizowane Komitety Ministerialne, Sekretariat Generalny,
Uznane RECs, ich struktury i postępy w integracji Rada Konsultacyjna, Instancja Sądowa , Bank Inwestycji i Handlu
31
32
W Afryce działa kilkanaście organizacji regionalnych, których ce- Zagranicznego Maghrebu oraz Uniwersytet Maghrebu . Dzia-
lem jest integracja gospodarcza, jednak nie wobec wszystkich z nich łalność AMU przez dłuższy czas znajdowała się w stanie uśpie-
przewiduje się rolę „klocków” (building blocks), z których wzniesiona nia, która to sytuacja zdaje się ulegać w ostatnim czasie zmia-
zostanie Afrykańska Wspólnota Gospodarcza. Przyjęta przez Zgro- nie . Kolejną Wspólnotą, która poczyniła niewielki postęp, jest
33
madzenie Unii w 2006 r. decyzja określiła osiem uznanych przez UA
22
21
Wspólnot . Należą do nich: Unia Maghrebu Arabskiego (AMU) ,
23 Nazwa organizacji bywa tłumaczona jako Międzyrządowa Organizacja do spraw
Wspólny Rynek Afryki Wschodniej i Południowej (Common Mar- Rozwoju.
ket for Eastern and Southern Africa, COMESA), Wspólnota Państw 24 R. Oppong, Legal Aspects…, op. cit., s. 2.
Sahelu i Sahary (CEN-SAD), Wspólnota Wschodnioafrykańska 25 26 K. Czernichowski, op. cit., rozdział 4.
ECOWAS − Trade and Market Integration, http://www.uneca.org/oria/pages/eco-
(East African Community, EAC), Wspólnota Gospodarcza Państw was-trade-and-market-integration, dostęp: 11.3.2017 r.
27 AMU − Trade and Market Integration, http://www.uneca.org/oria/pages/amu-
18 Definicję regionu określa art. 1(d) Traktatu z Abudży. Wynikające z tego aktu za- -trade-and-market-integration, dostęp: 11.3.2017 r.; IGAD − Trade and Market
łożenie o działaniu w ramach pięciu RECs nie jest dzisiaj przestrzegane. Zob. też Integration, http://www.uneca.org/oria/pages/igad-trade-and-market-integration,
definicję subregionu z art. 1(e). dostęp: 11.3.2017 r.; CEN-SAD − Trade and Market Integration, www.uneca.org/
19 Jak się zdaje, wobec art. 3(l) Aktu założycielskiego UA w związku z jego art. 33(2) oria/pages/cen-sad-trade-and-market-integration, dostęp: 11.3.2017 r.
AWG utraciła wynikające z art. 88(3) Traktatu z Abudży uprawnienia w zakresie 28 COMESA − Trade and Market Integration, www.uneca.org/oria/pages/comesa-
koordynacji i harmonizacji działań RECs. W każdym razie nie ma to na razie zna- -trade-and-market-integration, dostęp: 11.3.2017 r.; ECCAS − Trade and Market
czenia dla praktyki, gdyż i tak jej kompetencje wykonywane są przez organy UA. Integration, http://www.uneca.org/oria/pages/eccas-trade-and-market-integra-
20 R. Kouassi, The Itinerary of the African Integration Process: An Overview of tion, dostęp: 11.3.2017 r.
the Historical Landmarks [w:] „African Integration Review” 2007, t. 1, Nr. 2, s. 6. 29 R. Oppong, Legal Aspects…, op. cit., s. 11, przypis 19. Ghański badacz nie uwzględ-
21 Decyzja w sprawie moratorium dotyczącego uznawalności Regionalnych Wspól- nił ich wobec tego w swoim studium.
not Gospodarczych, DOC. EX.CL/278(IX), Assembly/AU/Dec.112 (VII), [w:] As- 30 Traktat ustanawiający Unię Maghrebu Arabskiego, http://www.wipo.int/wipolex/
sembly/AU/Dec.111 − 132 (VII). Zgromadzenie Unii Afrykańskiej. Siódma Sesja en/regeco_treaties/text.jsp?file_id=201318, dostęp: 11.3.2017 r. Jest to tłuma-
Zwyczajna. 1−2 lipca 2006 r. Bandżul, Gambia, https://issafrica.org/uploads/AS- czenie, a nie tekst autentyczny.
SEMBLY-AU-DEC.PDF, dostęp: 11.3.2017 r. 31 Zob. Instance Judiciaire of the Arab Maghreb Union, www.aict-ctia.org/courts_
22 Traktaty założycielskie COMESA, EAC, ECCAS, ECOWAS, IGAD oraz SADC subreg/amu/amu_home.html, dostęp: 11.3.2017 r. Nie jest to bynajmniej wpły-
posiadają anglojęzyczne wersje autentyczne, wobec czego w nawiasie podawane wowy organ.
są nazwy tych traktatów oraz samych organizacji, a także ich organów w języku 32 Por. AMU − Arab Maghreb Union, http://www.uneca.org/oria/pages/amu-arab-
angielskim. Nie są natomiast podawane w nawiasie nazwy autentyczne dotyczące -maghreb-union, dostęp: 11.3.2017 r.
AMU oraz CEN-SAD. Językiem autentycznym umowy założycielskiej AMU jest 33 Komisja Gospodarcza Narodów Zjednoczonych ds. Afryki, Reviving the Arab Ma-
jedynie język arabski, do traktatu drugiej z wymienionych Wspólnot nie mam na- ghreb Union is necessary to strengthen growth, http://www.uneca.org/stories/
tomiast dostępu. reviving-arab-maghreb-union-necessary-strengthen-growth, dostęp: 11.3.2017 r.
www.edukacjaprawnicza.pl 3(168) rok akademicki 2016/2017 33
KLINIKA-22(27)-2016.indd 33 24.05.2017 11:05