Page 8 - Klinika nr 27-28(32-33) 2019-2020

DEBATA ŚRODOWISKOWA

Celowość klasyfikacji

osadzonych jako

niebezpiecznych

Karolina Pasoń*
w polskim systemie

penitencjarnym

Początkujący adepci prawa, rozpoczynając swoją działalność w ruchu Uniwersyteckich Poradni
Prawnych, niejednokrotnie po raz pierwszy mają okazję spotkać się z prawem w praktyce. W trak-
cie rozwiązywania problemów prawnych, dokonywania subsumcji najróżniejszych stanów faktycz-
nych pod stosowane przepisy, w umysłach młodych jurystów pojawiają się pierwsze wątpliwości
dotyczące sensu i funkcji niektórych instytucji prawnych. Nierzadko bywa, że – choć twórcom
pewnych koncepcji prawnych przyświecają szczytne idee – praktyka stosowania prawa niekiedy
dość brutalnie rozprawia się z idyllicznymi założeniami. Ten rozdźwięk wydaje się najbardziej wi-
doczny na gruncie szeroko rozumianego prawa karnego, które w umysłach polityków jawi się jako
narzędzie do walki z negatywnymi zjawiskami społecznymi. Podobne wątpliwości rodzą niektóre
instytucje prawa karnego wykonawczego, z którymi studenci mają styczność w ramach programu
Street Law skierowanego do osadzonych w zakładach karnych. Wśród nich moją uwagę przykuła
grupa osadzonych niebezpiecznych.

Osadzeni niebezpieczni w polskim systemie systemie penitencjarnym klasyfikacja osadzonych jako niebez-
penitencjarnym piecznych, a w dalszej kolejności udzielenie odpowiedzi, czy są one
Skazani stwarzający poważne zagrożenie społeczne albo poważne skutecznie realizowane.
zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu karnego, odbywający karę
1
w wyznaczonym oddziale lub celi zakładu karnego , stanowią nie- Przesłanki klasyfikacji osadzonych jako
wątpliwie szczególną grupę osadzonych. O wyjątkowości niebez- niebezpiecznych
piecznych świadczy nie tylko krzykliwy, czerwony lub pomarań- Zgodnie z art. 88a § 1 KKW za stwarzającego poważne zagrożenie
2
czowy kolor więziennego drelichu, który muszą nosić , ale przede społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu
wszystkim stopień izolacji, w jakim przyszło im odbywać karę po- można uznać skazanego, który popełnił przestępstwo o bardzo
zbawienia wolności . Ich udział w populacji więziennej jest stosun- wysokim stopniu społecznej szkodliwości. Ustawodawca doko-
3
5
kowo niewielki , jednak odwrotnie proporcjonalny do zaintereso- nuje przykładowego wyliczenia czynów karalnych, które charak-
4
wania i kontrowersji, jakie wzbudzają. Tym samym uprawnione teryzują się „bardzo wysokim stopniem społecznej szkodliwości”,
wydaje się postawienie pytania o cele, jakie spełniać ma w polskim jednocześnie dzieląc je na trzy grupy: a) przestępstwa stwarzające
zagrożenie społeczne, b) przestępstwa zagrażające bezpieczeństwu
* Studentka V roku jednolitych magisterskich Stacjonarnych Studiów Prawa na Wy- zakładu oraz c) przestępstwa popełnione w zorganizowanej grupie
dziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego
Artykuł 88a § 1 ustawy z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (t.j.: Dz.U.
1 albo związku mających na celu popełnianie przestępstw, zwłasz-
z 2019 r. poz. 676 ze zm., dalej jako: KKW). cza z uwagi na kierowniczą lub znaczącą rolę sprawcy w grupie lub
Załącznik Nr 1 do Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie warun-
2
ków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. związku. Dla przykładu, należy wskazać, że do pierwszej grupy
z 2016 r. poz. 2224). ustawodawca zaliczył przestępstwa takie jak zamach na niepod-
3 Warunki odbywania kary przez osadzonych „niebezpiecznych” określone zostały ległość lub integralność Rzeczypospolitej Polskiej, przestępstwa
w art. 88b § 1 KKW.
4 W sierpniu 2019 r. w polskich jednostkach penitencjarnych przebywało 138 popełnione ze szczególnym okrucieństwem lub z użyciem broni
osadzonych „niebezpiecznych”, co w odniesieniu do ogólnej liczby osadzonych
we wskazanym miesiącu, tj. 74 515 osób, daje procentowy wynik 0,19% (Statystki
Służby Więziennej dostępne na stronie: https://sw.gov.pl/strona/statystyka--mie- 5 S. Lelental, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2017, Ko-
sieczna (dostęp z dnia 10 listopada 2019 roku). mentarz do art. 88a KKW, Legalis, dostęp z dnia 10 listopada 2019 roku.
www.edukacjaprawnicza.pl 1(175) rok akademicki 2019/2020 7