Page 8 - Klinika nr 29-30 (34-35)/2020-2021
P. 8

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA KLINICZNEGO


             relacji między ludźmi” . Komunikowanie definiowane jest również   motywującą zwiększającą zaangażowanie oraz poprawiającą jakość
                             2
             jako „wymiana informacji i przekazywanie znaczeń” i jest ono   i wydajność pracy oraz kontrolną formalną odnoszącą się do usta-
             „podstawą systemu społecznego, czyli organizacji. Wyjścia ener-  lonych reguł postępowania i procedur, a także kontrolną niefor-
                                                                                                                14
             gii fizycznej uzależnione są od informacji o niej, a wejścia energii   malną realizowaną poprzez bezpośredni kontakt z pracownikami .
             ludzkiej są możliwe dzięki aktom komunikowania się. Podobnie   Pełna realizacja tych funkcji związana jest bezpośrednio z prawi-
             przekształcenie energii (wykonanie pracy) zależy od komunika-  dłowym komunikowaniem się wewnątrz wszystkich organizacji,
             cji między członkami każdego z podsystemów organizacyjnych   do których można zaliczyć także studenckie poradnie prawne.
             i od komunikacji między członkami każdego z podsystemów or-  Nie budzi wątpliwości, że komunikacja pełni rolę kluczową w spo-
             ganizacyjnych i od komunikacji między podsystemami” . Z kolei   łeczeństwie, zaś w kontekście podjętych w niniejszym tekście roz-
                                                       3
             E. Masłyk zwraca uwagę na możliwość ujęcia tego procesu dwojako.   ważań – zasadniczą rolę podczas pracy w grupie. Praca w studenc-
             Proponuje ona po pierwsze ujęcie jakościowe (przedmiotowe, po-  kiej poradni prawnej jest typowym przykładem pracy zespołowej.
             znawcze, czyli dotyczące podejmowania decyzji i wartościujące),   Poza problemami, jakie związane są z pracą w grupie, także komu-
             po drugie ‒ ujęcie ilościowe (łącznościowe – dla celów sterowania,   nikacja werbalna w tej organizacji może stawiać wyzwania. Jed-
             rzeczowe, tj. człowiek – maszyna, maszyna – człowiek oraz abs-  nocześnie ma ona w ramach organizacji, jaką jest klinika prawa,
             trakcyjne) . Philip I. Morgan podkreśla natomiast, że „komunika-  zasadnicze znaczenie. Po pierwsze w komunikacji zewnętrznej,
                    4
                                                             5
             cja polega na transmisji informacji od jednej osoby do drugiej” .   gdzie ważne jest zrozumienie problemu klienta poprzez zdekodo-
             Choć przytoczone wyżej definicje różnią się od siebie, to wszyst-  wanie informacji przez niego nadesłanej, a następnie postawienie
             kie kładą nacisk na istotę tego procesu, jaką jest przekazanie okre-  właściwych pytań. Po drugie w komunikacji wewnętrznej, która
             ślonych informacji przez nadawcę komunikatu – jego odbiorcy.   ma istotne znaczenie dla procesu nauczania. By proces ten prze-
             Z tego też względu przyjmuje się powszechnie, że schemat pro-  biegał właściwie, konieczne jest prawidłowe formułowanie komu-
             cesu komunikacji jest następujący: nadawca (źródło) – kodowa-  nikatów, a także ich należyte dekodowanie przez odbiorcę. Dotyczy
             nie – kanał komunikacji (komunikat) – dekodowanie – odbiorca .   to nie tylko komunikacji na linii opiekun ‒ student (komunikacja
                                                             6
             Nadawcą jest osoba rozpoczynająca proces komunikacji, odbiorcą   pozioma), lecz także student ‒ student (komunikacja równoległa).
             zaś ten, do którego komunikat jest skierowany. Kodowanie z kolei   Należy się zatem zastanowić, jak powinna wyglądać komunikacja
             to przełożenie informacji, która ma być przekazana przez nadawcę,   w ramach wirtualnej studenckiej poradni prawnej. Jakie mogą być
             na różne symbole  – porozumiewanie się za pomocą odpowiednio   modele takiej komunikacji oraz jakie są zalety i wady komunikacji
                          7
             dobranych słów czy gestów. Dekodowanie natomiast jest „proce-  w formie ustnej, a jakie pisemnej, ze szczególnym uwzględnieniem
             sem, w którym występuje interpretacja i przełożenie komunikatu   pracy w zespole rozproszonym (a takim są obecnie wirtualne po-
             na zrozumiałą treść” . Ten element procesu komunikacji jest bar-  radnie prawne).
                            8
             dzo istotny, gdyż na prawidłowy odbiór komunikatu wpływa szereg
             zmiennych, m.in.: doświadczenie odbiorcy, podobieństwo znaczeń,   Modele komunikacji werbalnej w wirtualnej klinice
             oczekiwania, ocena symboli przez odbiorcę . Kanałem komunika-  Spoglądając na przebieg procesu komunikacji online pomiędzy stu-
                                             9
             cji jest zaś droga przekazu wiadomości od nadawcy do odbiorcy   dentami, a także pomiędzy studentami a opiekunem kliniki oraz
             i w tym elemencie może wystąpić tzw. szum, czyli wszystko to,   narzędzia komunikacji na odległość, które do tego mogą posłużyć,
             co zakłóca, ogranicza, przeszkadza i zniekształca proces komu-  można – w naszej ocenie – wyróżnić trzy zasadnicze modele. Kry-
             nikacji . Z uwagi na dwukierunkowość procesu komunikowania   terium ich wyróżnienia stanowi poziom relacji pomiędzy formą
                  10
             się  istotnym elementem procesu komunikacji interpersonalnej   ustną a pisemną komunikacji werbalnej, oczywiście przy zachowa-
               11
             jest także sprzężenie zwrotne, tj. reakcja odbiorcy na komunikat   niu elektronicznych środków komunikacji online. Modele te mogą
             przekazany mu przez nadawcę .                       dotyczyć zarówno komunikacji zewnętrznej (poradnia ‒ klient),
                                   12
             Komunikacja interpersonalna pełni szereg istotnych funkcji. Mając   jak i wewnętrznej (opiekunowie ‒ studenci, studenci ‒ studenci).
             na uwadze przedmiot niniejszego artykułu, należy zwrócić uwagę   Bez względu bowiem na narzędzie, z którego ośrodek akademicki
             tylko na niektóre z nich . Przyjmując podział dokonany przez   korzysta (MS Teams, Zoom, Google Classroom, Moodle), komuni-
                               13
             W. Scotta i T. Mitchella, trzeba wyróżnić cztery podstawowe funk-  kacja werbalna online może przybrać formę pisemną (tj. wspólna
             cje: informacyjną odnoszącą się do przekazywania niezbędnych da-  praca nad dokumentem, pozostawianie w dokumencie komenta-
             nych, wyrażania uczuć służącą zaspokajaniu potrzeb społecznych,   rzy, wymiana korespondencji mailowej, czat) albo ustną (tj. wide-
                                                                 okonferencje). Mając zatem na uwadze poziom udziału w pracach
             2   E. Karpowicz, Komunikacja w nowej roli [w:] Szkice z zarządzania zasobami ludz-  studenckiej poradni prawnej online poszczególnych form komu-
              kimi, H. Król (red.), Warszawa 2002, s. 151; N.J. Adler, International Dimensions   nikacji werbalnej online, możemy wyróżnić następujące modele:
              of Organizational Behavior, Boston 1986, s. 51.    1)  model komunikacji werbalnej online z przewagą formy
             3   D. Katz, R. Kahn, Społeczna psychologia organizacji, Warszawa 1979, s. 346.
             4   E. Masłyk-Musiał, System informacji w przedsiębiorstwie przemysłowym, Wro-  pisemnej,
              cław 1975, s. 12.                                  2)  model komunikacji werbalnej online z zachowaną równowagą
             5   P.I. Morgan, Organizational Behavior and Management, Dubuque 1989, s. 8.
             6   J. Stoner, R. Freeman, D. Gilbert, Kierowanie, Warszawa 1999, s. 509; A. Pocztowski,   pomiędzy formą pisemną a ustną,
              Zarządzanie zasobami ludzkimi, Warszawa 2007, s. 112–113; J. Szczupaczyński,   3)  model komunikacji werbalnej online z przewagą formy ustnej.
              Anatomia zarządzania organizacją, Warszawa 2002, s. 142–143.  W pierwszym modelu główny ciężar komunikacji elektronicznej
             7   B.A. Sypniewska, Rola i znaczenie komunikacji w organizacji – raport z badań, Ze-
              szyty Naukowe PWSZ w Płocku Nauki Ekonomiczne 2013, t. XVIII, s. 82.  opiera się na pisemnej jej formie. Stanowi ona główny sposób wy-
             8   Ibidem, s. 82.                                  miany informacji zarówno pomiędzy studentami, jak i studentami
             9   Ibidem, s. 82.                                  a opiekunem kliniki, np. poszczególni członkowie studenckiej po-
             10   J. Stoner, R. Freeman, D. Gilbert, Kierowanie, s. 509–511; A. Frączek, Komunikacja
              interpersonalna, Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość 2012, t. IX, s. 120.  radni prawnej pracują za pośrednictwem wspólnego dokumentu,
             11   Z. Nęcki, Komunikacja międzyludzka, Kraków 1996, s. 109.
             12   B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie publiczne i polityczne, Warszawa 2006,
              s. 64–67.                                          14   W.G. Scott, T.R. Mitchell, Organization Theory: A Structural and Behavioral Ana-
             13   Więcej na ten temat zob.: A. Frączek, Komunikacja, s. 121.  lysis, Homewood, IL: Irwin 1976, s. 192–203.

             4  KLINIKA Nr 29-30 (34-35)/2021                                                      www.fupp.org.pl



        Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd   4                                                                14.06.2021   13:08
                                                                                                               14.06.2021   13:08
        Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd   4
   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13