Page 8 - Klinika nr 29-30 (34-35)/2020-2021

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA KLINICZNEGO

relacji między ludźmi” . Komunikowanie definiowane jest również motywującą zwiększającą zaangażowanie oraz poprawiającą jakość
2
jako „wymiana informacji i przekazywanie znaczeń” i jest ono i wydajność pracy oraz kontrolną formalną odnoszącą się do usta-
„podstawą systemu społecznego, czyli organizacji. Wyjścia ener- lonych reguł postępowania i procedur, a także kontrolną niefor-
14
gii fizycznej uzależnione są od informacji o niej, a wejścia energii malną realizowaną poprzez bezpośredni kontakt z pracownikami .
ludzkiej są możliwe dzięki aktom komunikowania się. Podobnie Pełna realizacja tych funkcji związana jest bezpośrednio z prawi-
przekształcenie energii (wykonanie pracy) zależy od komunika- dłowym komunikowaniem się wewnątrz wszystkich organizacji,
cji między członkami każdego z podsystemów organizacyjnych do których można zaliczyć także studenckie poradnie prawne.
i od komunikacji między członkami każdego z podsystemów or- Nie budzi wątpliwości, że komunikacja pełni rolę kluczową w spo-
ganizacyjnych i od komunikacji między podsystemami” . Z kolei łeczeństwie, zaś w kontekście podjętych w niniejszym tekście roz-
3
E. Masłyk zwraca uwagę na możliwość ujęcia tego procesu dwojako. ważań – zasadniczą rolę podczas pracy w grupie. Praca w studenc-
Proponuje ona po pierwsze ujęcie jakościowe (przedmiotowe, po- kiej poradni prawnej jest typowym przykładem pracy zespołowej.
znawcze, czyli dotyczące podejmowania decyzji i wartościujące), Poza problemami, jakie związane są z pracą w grupie, także komu-
po drugie ‒ ujęcie ilościowe (łącznościowe – dla celów sterowania, nikacja werbalna w tej organizacji może stawiać wyzwania. Jed-
rzeczowe, tj. człowiek – maszyna, maszyna – człowiek oraz abs- nocześnie ma ona w ramach organizacji, jaką jest klinika prawa,
trakcyjne) . Philip I. Morgan podkreśla natomiast, że „komunika- zasadnicze znaczenie. Po pierwsze w komunikacji zewnętrznej,
4
5
cja polega na transmisji informacji od jednej osoby do drugiej” . gdzie ważne jest zrozumienie problemu klienta poprzez zdekodo-
Choć przytoczone wyżej definicje różnią się od siebie, to wszyst- wanie informacji przez niego nadesłanej, a następnie postawienie
kie kładą nacisk na istotę tego procesu, jaką jest przekazanie okre- właściwych pytań. Po drugie w komunikacji wewnętrznej, która
ślonych informacji przez nadawcę komunikatu – jego odbiorcy. ma istotne znaczenie dla procesu nauczania. By proces ten prze-
Z tego też względu przyjmuje się powszechnie, że schemat pro- biegał właściwie, konieczne jest prawidłowe formułowanie komu-
cesu komunikacji jest następujący: nadawca (źródło) – kodowa- nikatów, a także ich należyte dekodowanie przez odbiorcę. Dotyczy
nie – kanał komunikacji (komunikat) – dekodowanie – odbiorca . to nie tylko komunikacji na linii opiekun ‒ student (komunikacja
6
Nadawcą jest osoba rozpoczynająca proces komunikacji, odbiorcą pozioma), lecz także student ‒ student (komunikacja równoległa).
zaś ten, do którego komunikat jest skierowany. Kodowanie z kolei Należy się zatem zastanowić, jak powinna wyglądać komunikacja
to przełożenie informacji, która ma być przekazana przez nadawcę, w ramach wirtualnej studenckiej poradni prawnej. Jakie mogą być
na różne symbole – porozumiewanie się za pomocą odpowiednio modele takiej komunikacji oraz jakie są zalety i wady komunikacji
7
dobranych słów czy gestów. Dekodowanie natomiast jest „proce- w formie ustnej, a jakie pisemnej, ze szczególnym uwzględnieniem
sem, w którym występuje interpretacja i przełożenie komunikatu pracy w zespole rozproszonym (a takim są obecnie wirtualne po-
na zrozumiałą treść” . Ten element procesu komunikacji jest bar- radnie prawne).
8
dzo istotny, gdyż na prawidłowy odbiór komunikatu wpływa szereg
zmiennych, m.in.: doświadczenie odbiorcy, podobieństwo znaczeń, Modele komunikacji werbalnej w wirtualnej klinice
oczekiwania, ocena symboli przez odbiorcę . Kanałem komunika- Spoglądając na przebieg procesu komunikacji online pomiędzy stu-
9
cji jest zaś droga przekazu wiadomości od nadawcy do odbiorcy dentami, a także pomiędzy studentami a opiekunem kliniki oraz
i w tym elemencie może wystąpić tzw. szum, czyli wszystko to, narzędzia komunikacji na odległość, które do tego mogą posłużyć,
co zakłóca, ogranicza, przeszkadza i zniekształca proces komu- można – w naszej ocenie – wyróżnić trzy zasadnicze modele. Kry-
nikacji . Z uwagi na dwukierunkowość procesu komunikowania terium ich wyróżnienia stanowi poziom relacji pomiędzy formą
10
się istotnym elementem procesu komunikacji interpersonalnej ustną a pisemną komunikacji werbalnej, oczywiście przy zachowa-
11
jest także sprzężenie zwrotne, tj. reakcja odbiorcy na komunikat niu elektronicznych środków komunikacji online. Modele te mogą
przekazany mu przez nadawcę . dotyczyć zarówno komunikacji zewnętrznej (poradnia ‒ klient),
12
Komunikacja interpersonalna pełni szereg istotnych funkcji. Mając jak i wewnętrznej (opiekunowie ‒ studenci, studenci ‒ studenci).
na uwadze przedmiot niniejszego artykułu, należy zwrócić uwagę Bez względu bowiem na narzędzie, z którego ośrodek akademicki
tylko na niektóre z nich . Przyjmując podział dokonany przez korzysta (MS Teams, Zoom, Google Classroom, Moodle), komuni-
13
W. Scotta i T. Mitchella, trzeba wyróżnić cztery podstawowe funk- kacja werbalna online może przybrać formę pisemną (tj. wspólna
cje: informacyjną odnoszącą się do przekazywania niezbędnych da- praca nad dokumentem, pozostawianie w dokumencie komenta-
nych, wyrażania uczuć służącą zaspokajaniu potrzeb społecznych, rzy, wymiana korespondencji mailowej, czat) albo ustną (tj. wide-
okonferencje). Mając zatem na uwadze poziom udziału w pracach
2 E. Karpowicz, Komunikacja w nowej roli [w:] Szkice z zarządzania zasobami ludz- studenckiej poradni prawnej online poszczególnych form komu-
kimi, H. Król (red.), Warszawa 2002, s. 151; N.J. Adler, International Dimensions nikacji werbalnej online, możemy wyróżnić następujące modele:
of Organizational Behavior, Boston 1986, s. 51. 1) model komunikacji werbalnej online z przewagą formy
3 D. Katz, R. Kahn, Społeczna psychologia organizacji, Warszawa 1979, s. 346.
4 E. Masłyk-Musiał, System informacji w przedsiębiorstwie przemysłowym, Wro- pisemnej,
cław 1975, s. 12. 2) model komunikacji werbalnej online z zachowaną równowagą
5 P.I. Morgan, Organizational Behavior and Management, Dubuque 1989, s. 8.
6 J. Stoner, R. Freeman, D. Gilbert, Kierowanie, Warszawa 1999, s. 509; A. Pocztowski, pomiędzy formą pisemną a ustną,
Zarządzanie zasobami ludzkimi, Warszawa 2007, s. 112–113; J. Szczupaczyński, 3) model komunikacji werbalnej online z przewagą formy ustnej.
Anatomia zarządzania organizacją, Warszawa 2002, s. 142–143. W pierwszym modelu główny ciężar komunikacji elektronicznej
7 B.A. Sypniewska, Rola i znaczenie komunikacji w organizacji – raport z badań, Ze-
szyty Naukowe PWSZ w Płocku Nauki Ekonomiczne 2013, t. XVIII, s. 82. opiera się na pisemnej jej formie. Stanowi ona główny sposób wy-
8 Ibidem, s. 82. miany informacji zarówno pomiędzy studentami, jak i studentami
9 Ibidem, s. 82. a opiekunem kliniki, np. poszczególni członkowie studenckiej po-
10 J. Stoner, R. Freeman, D. Gilbert, Kierowanie, s. 509–511; A. Frączek, Komunikacja
interpersonalna, Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość 2012, t. IX, s. 120. radni prawnej pracują za pośrednictwem wspólnego dokumentu,
11 Z. Nęcki, Komunikacja międzyludzka, Kraków 1996, s. 109.
12 B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie publiczne i polityczne, Warszawa 2006,
s. 64–67. 14 W.G. Scott, T.R. Mitchell, Organization Theory: A Structural and Behavioral Ana-
13 Więcej na ten temat zob.: A. Frączek, Komunikacja, s. 121. lysis, Homewood, IL: Irwin 1976, s. 192–203.

4 KLINIKA Nr 29-30 (34-35)/2021 www.fupp.org.pl

Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd 4 14.06.2021 13:08
14.06.2021 13:08
Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd 4