Page 27 - Klinika Nr 31–32 (36–37)/2021–2022

SZTUCZNA INTELIGENCJA A WYZWANIA W PRAWIE

Próby zdefiniowania pojęcia „sztuczna inteligencja” (SI) Jednak obecnie możliwości te nie istnieją. Drugą z tych cech jest
Obecny szybki rozwój SI stawia nieznane dotąd badaczom wyzwa- operowanie na nieprzetwarzalnych dla człowieka bazach danych
nia w tak podstawowym obszarze regulacji, jakim jest stworzenie oraz stworzenie własnych algorytmów umożliwiających wyciąganie
jednolitej definicji sztucznej inteligencji. W zależności od przy- wniosków z zinterpretowanych danych.
jętych w niej rozwiązań będzie zasadna interpretacja wszystkich Jak zauważono, w obu tych definicjach, obecny poziom wiedzy
rozwiązań prawnych i innych dotyczących sfery rozwoju SI oraz oraz rozumienia SI jest na początkowym etapie, a sama sztuczna
ochrony zarówno jej samej, jak i społeczeństwa oraz gospodarki inteligencja jest w tym momencie warunkowana przez ograni-
potencjalnie narażonej na jej wpływ. Stąd tak ważne jest stworze- czenia techniczne i technologiczne. Jednak obserwowany obec-
nie definicji na tyle wąskiej, aby wyeliminować wszelkie niejasności nie rozwój technologiczny w praktycznie każdej dziedzinie nauki,
interpretacyjne, lecz także na tyle szerokiej, aby objąć nią wszyst- w wykładniczy sposób potęgujący stopień zaawansowania cywili-
kie obecnie znane aspekty podstawy działania SI, samego rdzenia zacyjnego, może dać nadzieję na niewyobrażalne obecnie tempo
tego, czym sztuczna inteligencja jest. rozwoju SI na świecie. Zgodnie z prawem Moore’a , które jest pew-
7
3
Grupa ekspertów wysokiego szczebla UE określiła SI następująco: nego rodzaju wyznacznikiem postępu technologicznego, co 2 lata
„Systemy sztucznej inteligencji (AI) to oprogramowanie (i ewen- podwaja się ilość tranzystorów w układach scalonych. Oznacza to,
tualnie również sprzęt komputerowy) zaprojektowane przez iż m.in. rozwój SI będzie się wykładniczo zwiększał na przestrzeni
człowieka, które – aby osiągnąć złożony cel – działa w wymiarze stosunkowo krótkiego czasu. Zjawisko uczenia maszynowego
fizycznym lub cyfrowym, postrzegając swoje środowisko przez po- otwiera nową możliwość uzyskania niespotykanej dotąd skali ko-
zyskiwanie danych, interpretując zgromadzone dane (ustruktury- rzyści gospodarczych oraz tych w dziedzinie innowacyjności przy
zowane lub nie), wyciągając wnioski na podstawie tych danych lub jednoczesnym wyzwaniu, jakim jest zapewnienie niedyskrymina-
przetwarzając informacje, których źródłem są te dane, oraz podej- cji, należytego postępowania, zrozumiałości i przejrzystości proce-
8
mując decyzje w sprawie najlepszych działań, jakie należy podjąć, sów podejmowania decyzji .
aby zrealizować ten cel. Systemy sztucznej inteligencji mogą wy- Analizując współczesne ustawodawstwo państw na świecie, można
korzystywać zasady symboliczne albo uczyć się na podstawie mo- zauważyć, iż w systemach prawnych niektórych państw zostały
delu numerycznego i mogą również dostosować swoje zachowanie ustanowione pierwsze uregulowania dotyczące sfery regulacji
przez analizę wpływu ich wcześniejszych działań na środowisko” . i wykorzystania SI, np. w USA, Japonii, Chinach czy też Korei Po-
4
Definicja ta jest punktem wyjścia dla określenia strategii politycz- łudniowej. Także niektóre państwa Starego Kontynentu rozpoczy-
nych wszystkich państw Unii Europejskiej w obszarze SI. nają proces tworzenia ram norm prawnych regulujących powyższe
Polska także podjęła działania w kierunku rozwoju SI. W tym celu aspekty. Warto także zauważyć, że zarówno Polska, jak i Unia Euro-
ówczesne Ministerstwo Cyfryzacji, którego to urzędu kompetencje pejska mogą wyrosnąć na światowych liderów w dziedzinie SI oraz
obecnie wypełnia Prezes Rady Ministrów za pośrednictwem Kan- robotyki. W tym celu ważne jest ustanowienie spójnej, przejrzystej
celarii Prezesa Rady Ministrów, 12.1.2021 r. ukończyło proces pu- i skutecznej regulacji ww. obszarów na poziomie wspólnotowym.
blikacji uchwały Rady Ministrów z 28.12.2020 r. w sprawie ustano- Rozwój ten powinien być spójny z zastosowaniem przyświecają-
wienia Polityki dla rozwoju Sztucznej Inteligencji w Polsce od roku cych twórcom nadrzędnych zasad, tzw. praw Asimova .
9
2020. W tym dokumencie strategicznym SI określono następująco: Obecnie największym problemem związanym z branżą technolo-
„Sztuczną inteligencję (ang. Artificial Intelligence – AI) próbuje się giczną jest docieranie do granic wydajności możliwości procesorów
definiować jako dziedzinę wiedzy obejmującą m.in. sieci neuro- opartych na architekturze krzemowej. Stopień zaawansowania
nowe, robotykę i tworzenie modeli zachowań inteligentnych oraz technologicznego sprawił, że uczenidotarli do krańcowych możli-
programów komputerowych symulujących te zachowania, włącza- wości „upakowania” ilości tranzystorów na płytce krzemu. Dalszy
jąc w to również uczenie maszynowe (ang. machine learning), głę- rozwój wydajności procesorów, na których podstawie funkcjonują
bokie uczenie (ang. deep learning) oraz uczenie wzmocnione (ang. SI, będzie możliwy w wyniku zastosowania nowych technologii, bę-
enforsement learning) . dących elastyczniejszą wersją obecnej stałej i trwałej architektury
5
W przedmiotowych definicjach na pierwszy plan wysuwają się opartej na krzemie. W tym momencie trwają prace nad dwiema
jednoznaczne cechy wspólne SI. Pierwszą z tych cech jest uczenie koncepcjami: pierwszą opartą na kodowaniu danych w programo-
10
maszynowe, rozumiane jako constant wykładniczy przyrost wiedzy walnym ciekłym metalu oraz drugą, związaną z zaprogramowa-
i umiejętności SI wynikający z niezdolności ponownego popełnie- niem komórek lub DNA i jego zmiany w pożądanym kierunku .
11
nia tego samego błędu. Niezdolność ta jest obecnie rozumiana jako Otwiera to nowe drogi do rozwoju technologii programowania
wynikająca z zerojedynkowego funkcjonowania algorytmów zapro- materii, która może zmieniać kształt. Może stworzyć to punkt
jektowanych na jak najszybsze lub najefektywniejsze rozwiązanie wyjścia dla obleczenia SI w humanoidalną formę i stworzenia
problemu postawionego przez SI. Oznacza to jednak, że SI może czegoś na wzór człowieka. Stąd tak ważne jest baczne obserwo-
„pójść drogą” nieprzewidzianą przez swoich twórców i dzięki zja- wanie zachodzących przemian, ich odpowiedni nadzór i kontrola.
wisku „przewrotnej sztucznej inteligencji” . W przyszłości możliwe
6
będzie takie połączenie biotechnologii z neuroprogramowaniem 7 8 Moore’s Law Definition (investopedia.com) (dostęp: 23.1.2021 r.).
Parlament Europejski, op.cit., s. 2.
i w wyniku tych działań SI zyska możliwość świadomego i kontro- 9 Robot nie może skrzywdzić człowieka ani przez zaniechanie działania dopuścić,
lowanego popełniania błędów oraz wyciągania z nich wniosków. aby człowiek doznał krzywdy. (2) Robot musi być posłuszny rozkazom człowieka,
chyba że stoją one w sprzeczności z Pierwszym Prawem. (3) Robot musi chronić
sam siebie, jeśli tylko nie stoi to w sprzeczności z Pierwszym lub Drugim Pra-
3 Zob. Ethics-guidelines-AI_PL.pdf (europa.eu) (dostęp: 6.4.2021 r.). wem (zob. „Zabawa w berka” (ang. Runaround), I. Asimov, 1943 r.) oraz (0) Robot
4 Niezależna Grupa Ekspertów Wysokiego Szczebla ds. Sztucznej Inteligencji, COM nie może skrzywdzić ludzkości lub przez zaniechanie działania doprowadzić
2018, Nr 237 final, s. 1, Komisja Europejska, Belgia 2019. do uszczerbku dla ludzkości.
5 Uchwała Rady Ministrów z 28.12.2020 r. w sprawie ustanowienia „Polityki dla 10 Scientists Have Created Shape Shifting Liquid Metal That Can Be Programmed
rozwoju Sztucznej Inteligencji w Polsce od roku 2020”, Monitor Polski 2021 r. (interestingengineering.com) (dostęp: 23.1.2021 r.).
poz. 23. 11 Targeted genome regulation via synthetic programmable transcriptional regula-
6 Termin: „Przewrotna sztuczna inteligencja” został pierwszy raz użyty przez N. Bo- tors – PubMed (nih.gov) Numerical operations in living cells by programmable
stroma, Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia, Warszawa 2021. RNA devices | Science Advances (sciencemag.org) (dostęp: 23.1.2021 r.).

26 KLINIKA Nr 31-32 (36-37)/2021-2022 fupp.org.pl

17.12.2021 11:33
Klinika 31-32(36-37) 2021-2022.indb 26
Klinika 31-32(36-37) 2021-2022.indb 26 17.12.2021 11:33