Page 18 - Klinika nr 27-28(32-33) 2019-2020

DEBATA ŚRODOWISKOWA

9
nieruchomości Skarbu Państwa, województwa lub powiatu, prze- realizujący cel publiczny . Katalog celów publicznych w rozumie-
znaczone w planach miejscowych pod budownictwo mieszka- niu ustawy o gospodarce nieruchomościami został zawarty w jej
niowe oraz na realizację związanych z tym budownictwem urzą- art. 6, z tym, że art. 6 pkt 10 GospNierU wskazuje, że celami pu-
dzeń infrastruktury technicznej, przekazuje się gminie, w drodze blicznymi są inne cele publiczne, niż wymienione w art. 6 pkt 1–9
darowizny, na jej wniosek, jeżeli przemawia za tym ważny interes GospNierU, określone w odrębnych ustawach. Warto podkreślić,
gminy i jeżeli cele te nie są lub nie mogą być realizowane odpo- że katalog celów publicznych wymienionych w art. 6 GospNierU
wiednio przez Skarb Państwa, województwo lub powiat. Ponadto uważa się za posiadający charakter zamknięty w tym znaczeniu,
zgodnie z art. 14 ust. 2 GospNierU nieruchomości stanowiące że „inne cele”, o których mowa w art. 6 pkt 10 GospNierU ozna-
10
własność Skarbu Państwa mogą być nieodpłatnie obciążane czają cele publiczne określone w odrębnych ustawach . W każdym
na rzecz jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi pra- razie brak możliwości dokonania darowizny nieruchomości na cele
wami rzeczowymi, a nieruchomości stanowiące własność jedno- publiczne z przeznaczeniem na cele niewymienione w ustawie
stek samorządu terytorialnego mogą być nieodpłatnie obciążane o gospodarce nieruchomościami bądź w odrębnej ustawie z uza-
na rzecz Skarbu Państwa lub innych jednostek samorządu tery- sadnieniem, że publiczny charakter tych celów przyjmowany jest
torialnego ograniczonymi prawami rzeczowymi. w wyniku wykładni.
We wszystkich powyższych przypadkach mamy do czynienia z da- Darowizna na rzecz przedsiębiorcy musi spełniać wymogi okre-
rowizną. Zgodnie z art. 888 § 1 KC przez umowę darowizny dar- ślone w art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europej-
czyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obda- skiej . Zgodnie z tym przepisem z zastrzeżeniem innych postano-
11
rowanego kosztem swego majątku. Świadczenie to może polegać wień przewidzianych w traktatach, wszelka pomoc przyznawana
między innymi na przeniesieniu własności nieruchomości (dotyczy przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwo-
to darowizny, o której mowa w art. 13 ust. 2 GospNierU, art. 59 wych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem
ust. 1 w zw. z art. 68 ust. 1 pkt 2 GospNierU, w art. 59 ust. 5 konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom
GospNierU oraz art. 22 ust. 1 GospNierU), czy na ustanowieniu lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem we-
ograniczonego prawa rzeczowego (co dotyczy darowizny, o której wnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową
5
mowa w art. 14 ust. 2 GospNierU). między państwami członkowskimi.
Należy także zwrócić uwagę na uznawanie w literaturze za daro- Darowiźnie nieruchomości na cele publiczne ustawodawca prze-
wiznę umowy o oddanie nieruchomości Skarbu Państwa bądź jed- ciwstawia darowiznę nieruchomości dokonywaną między Skar-
nostki samorządu terytorialnego w użytkowanie wieczyste na pod- bem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego, a także mię-
stawie art. 14 ust. 1 GospNierU w jego poprzednim brzmieniu . dzy tymi jednostkami. W obu tych przypadkach niezbędne jest
6
Konieczne jest więc rozważenie, czy pogląd ten zachowuje aktual- określenie w umowie darowizny celu, na który nieruchomość jest
ność w obecnym stanie prawnym. Niektórzy autorzy dostrzegają darowana (przy czym w pierwszym może chodzić jedynie o cele
darowiznę także w przypadku sprzedaży nieruchomości stanowią- publiczne), a w razie jej niewykorzystania na ten cel darowizna
cych przedmiot własności Skarbu Państwa bądź jednostek samo- podlega odwołaniu (art. 13 ust. 2 GospNierU).
rządu terytorialnego za cenę niższą niż wartość rynkowa nierucho- Oprócz darowizny na cele publiczne ustawodawca zezwala na do-
mości (art. 14 ust. 1 GospNierU) . Przedmiotem rozważań będzie konanie darowizn nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa
7
zatem analiza, czy w owych przypadkach mamy do czynienia na rzecz fundacji oraz organizacji pożytku publicznego, prowadzą-
z darowizną. Już teraz należy bowiem zasygnalizować, że w razie cych działalność, o której mowa w art. 68 ust. 1 pkt 2 GospNierU,
tzw. negotium mixtum cum donatione opowiedzenie się za tzw. teorią na jej cele statutowe (art. 59 ust. 1 w zw. z art. 68 ust. 1 pkt 2 w zw.
rzeczywistego podziału pozwala przyjąć, że została zawarta umowa z art. 13 ust. 2 GospNierU). Dopuszczalna jest więc darowizna nie-
odpłatna i darowizna . ruchomości Skarbu Państwa na rzecz fundacji i organizacji pożytku
8
publicznego, które prowadzą działalność charytatywną, opiekuń-
Darowizna nieruchomości Skarbu Państwa czą, kulturalną, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwo-
i jednostek samorządu terytorialnego jową, wychowawczą, sportową lub turystyczną, bądź działalność
Przechodząc do bardziej szczegółowej analizy należy wskazać, pożytku publicznego, na jej cele statutowe. W literaturze wskazuje
że ustawodawca zezwala na darowiznę nieruchomości na cele się, że chodzi o darowizny na rzecz fundacji założonych przez in-
publiczne (art. 13 ust. 2 zd. 1 GospNierU). Brak określenia kry- nych fundatorów niż Skarb Państwa . Z poglądem tym należy
12
teriów podmiotowych dotyczących obdarowanego, co prowadzi się zgodzić, ponieważ w art. 52 GospNierU ustawodawca oprócz
do wniosku, że może być nim każdy podmiot prawa cywilnego, wyposażenia, przewiduje także doposażenie państwowej osoby
prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej. W każdym ra-
zie w art. 59 ust. 1 GospNierU ustawodawca odróżnia dokonanie
darowizny od wyposażenia fundacji przez Ministra właściwego ds.
5 Tak m.in. S. Grzybowski, [w:] S. Grzybowski (red.), System prawa cywilnego, t. III, budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego
cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, Wrocław–Warszawa–Kraków– oraz mieszkalnictwa. W takiej umowie darowizny niezbędne jest
Gdańsk 1976, s. 228; L. Stecki, Umowa darowizny, Warszawa–Poznań 1974, s. 21;
idem, Darowizna, Toruń 1998, s. 47; M. Safjan, [w:] K. Pietrzykowski (red.), Ko- określenie celu, na jaki darowana jest nieruchomość, będącego
deks cywilny, Tom II, Komentarz do artykułów 450–1088, Warszawa 2005, s. 768;
S. Dmowski, [w:] G. Bieniek (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga trzecia.
Zobowiązania, tom 2, Warszawa 2006, wyd. 6, s. 706 i n.; J. Jezioro, [w:] E. Gnie- 9 A. Tułodziecki, [w:] J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa o go-
wek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2016, s. 1590; spodarce nieruchomościami, Komentarz, Warszawa 2017, s. 130; E. Bończak-Ku-
R. Trzaskowski, [w:] J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Tom V, Zobo- charczyk, Ustawa o gospodarce nieruchomościami, Komentarz, Warszawa 2018,
wiązania, Część szczegółowa, Warszawa 2017, s. 592; M. Tenenbaum-Kulig, Daro- s. 176.
wizna w polskim prawie zobowiązań, w druku. 10 Tak: wyr. NSA w Krakowie z 10.10.2000 r., II SA/Kr 1010/00, ONSA 2001, Nr 4,
6 Tak: E. Gniewek, Obrót…, s. 341. poz. 186; uchw. SN z 17.7.2003 r., III CZP 46/03, OSNC 2004, Nr 10, poz. 153.
7 Tak: Ibidem, s. 344 i n. 11 Dz. Urz. UE C 326, s. 47.
8 M. Safjan, [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny…, s. 768. Zob. szerzej: M. Te- 12 M. Wolanin, Ustawa o gospodarce nieruchomościami, Komentarz, Warszawa 1998,
nenbaum-Kulig, Darowizna…, w druku. s. 192; E. Gniewek, Obrót…, s. 321.

www.edukacjaprawnicza.pl 1(175) rok akademicki 2019/2020 17