Page 16 - Klinika Nr 31–32 (36–37)/2021–2022

NAUCZANIE KLINICZNE

stanowią dokumenty tzw. prawa miękkiego (soft law), na które są podejmowane w celu zwalczania epidemii COVID-19” . Ko-
11
składają się deklaracje, rekomendacje oraz rezolucje organów ONZ, lejnym przykładem jest rozporządzenie Rady Ministrów z 14.1.
5
UNESCO, Rady Europy oraz Unii Europejskiej . 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia okreś-
W związku z globalną pandemią COVID-19 Światowa Organizacja lonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem
Zdrowia ogłosiła, że nastąpił bezprecedensowy kryzys zdrowotny . stanu epidemii , w którym mowa m.in. o warunkach rehabilita-
12
6
Zgodnie z treścią programu Unii Europejskiej dla zdrowia na lata cji leczniczej w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicz-
7
2021–2027 Europa powinna nadać wyższy priorytet zdrowiu, nego albo stanu epidemii. Ponadto w obszarze prawa medycznego
posiadać systemy opieki zdrowotnej gotowe do zapewnienia no- warto przytoczyć przykład ustawy z 14.8.2020 r. o zmianie nie-
woczesnej opieki oraz być przygotowana na wypadek epidemii których ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdro-
i innych nieprzewidzianych zagrożeń zdrowia. Program ten, z za- wia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu , ustawy
13
łożenia dynamiczny i elastyczny, tak aby mógł szybko być dostoso- z 27.11.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia
wywany do pojawiających się nowych wyzwań oraz dobrze służyć w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu
UE i państwom członkowskim w kontekście ich zmieniających się epidemii kadr medycznych oraz ustawy z 10.12.2020 r. o zmianie
14
potrzeb i priorytetów, dotyczy przede wszystkim ochrony ludności ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środ-
w Unii przed poważnymi, transgranicznymi zagrożeniami zdrowia, ków publicznych oraz niektórych innych ustaw .
15
a także ma na celu podniesienie ogólnego poziomu zdrowia pu-
blicznego, poprawę dostępności wyrobów medycznych, wdrażanie Sprawy przed i po pandemii
najlepszych praktyk oraz wymiany e-danych. Jego realizacja wy- Sprawy, z którymi klienci zwracali się w przeszłości do studenckiej
maga reformy systemów opieki zdrowotnej we wszystkich unij- poradni prawnej, oraz sprawy, które w ocenie Autorki mogą wpły-
nych krajach członkowskich. wać w najbliższym czasie do klinik prawa, dotyczą m.in. błędów
Wydane w Polsce, w konsekwencji jego realizacji, rekomenda- medycznych. Doktryna dyscypliny, jaką stało się prawo medyczne,
cje Instytutu Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju INNOWO, wiele uwagi poświęca problemowi błędu medycznego i odpowie-
Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych IN- dzialności z nim związanej. W piśmiennictwie pod dostatkiem jest
FARMA oraz Pracodawców RP przewidują, że priorytetem w dzia- opracowań odnoszących się do zakresu rodzajów i wykładni błędu
łaniach rządu w zakresie związanych z pandemią COVID-19 zmian medycznego, toteż wydaje się, że zbędna będzie ich multiplikacja
w polskim systemie ochrony zdrowia, powinny być te zmiany, które w niniejszym artykule . Jedynie w ramach sygnalizacji Autorka
16
mają na celu poprawę dostępu pacjentów do świadczeń medycz- wskazuje, że błąd medyczny jest to postępowanie (działanie lub
nych, gdyż możliwy do osiągnięcia najlepszy stan zdrowia społe- zaniechanie) wbrew podstawowym, powszechnie uznanym za-
czeństwa stanowi podstawowy warunek zrównoważonego rozwoju sadom współczesnej (aktualnej) wiedzy medycznej . W orzecz-
17
społeczno-gospodarczego i stabilnego funkcjonowania państwa . nictwie podkreślono, że błędem medycznym jest postępowanie
8
Jak już wspomniano, w okresie pandemii zauważalna była ogromna sprzeczne z zasadami wiedzy i nauki medycznej w zakresie dostęp-
dynamika rozwoju prawa medycznego, co wynikało z nowej rzeczy- nym dla lekarza . Jak wskazano w innym orzeczeniu, istotne jest
18
wistości, w której się znaleźliśmy, i związanych z tym dotąd niespo- odróżnienie błędu medycznego od np. powikłań pooperacyjnych
tykanych problemów i potrzeb. decydujących o niepowodzeniu medycznym. Powikłania stanowią
Jako przykład ww. dynamiki warto wskazać ustawę z 28.10.2020 r. określoną, często niedającą się przewidzieć albo rzadko zdarzającą
9
o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sy- się, niekiedy atypową reakcję organizmu pacjenta na prawidłowo
10
tuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 podjęty i przeprowadzony zespół czynności leczniczych. Natomiast
wprowadzającą w art. 24 klauzulę dobrego Samarytanina. W za- błędy medyczne są rozumiane jako odstępstwa od wzorca i zasad
łożeniu projektodawców ustawa ta wprowadziła m.in. rozwiązania należytego postępowania z uwzględnieniem profesjonalnego cha-
19
chroniące osoby wykonujące zawody medyczne przed odpowie- rakteru działalności sprawcy .
dzialnością karną za niektóre czyny popełnione w trakcie trwania
epidemii COVID-19, z uwagi na wyższe ryzyko spowodowania
błędu medycznego w tej szczególnej sytuacji. Jak czytamy w uza- 11 IX kadencja, druk sejm. 683, s. 42.
12 Dz.U. z 2021 r. poz. 91.
sadnieniu do przedmiotowej ustawy: „W czasie stanu zagrożenia 13 Dz.U. z 2020 r. poz. 1493 ze zm.
epidemicznego lub stanu epidemii powinno następować wyłą- 14 Dz.U. z 2020 r. poz. 2401 ze zm.
czenie odpowiedzialności karnej za określone czyny, popełniane 15 Dz.U. z 2020 r. poz. 2345 ze zm.
16 P. Brzezicki, Błąd medyczny i niezachowanie należytej staranności w procesie dia-
przez osoby wykonujące zawód medyczny, gdy działania lecznicze gnostyczno-leczniczym – studium wybranych przypadków, które znalazły epilog
na sali sądowej, [w:] D. Rydlichowska, K. Pachnik (red.), Monografia Pokonferen-
cyjna. I Konferencja Naukowa Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku, Prawo
5 E. Zielińska, Prawo miękkie międzynarodowe, [w:] E. Zielińska (red.), System Prawa Medyczne i Farmaceutyczne, Warszawa 2016, s. 15 i n.
Medycznego. Pojęcie, źródła i zakres prawa medycznego, t. I, Warszawa 2018, 17 Szerzej nt. błędu medycznego, [w:] A. Liszewska, M. Serwach, Pojęcie i rodzaje
s. 111 i n. błędu medycznego, [w:] E. Zielińska, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska (red.), Sys-
6 M.A. Paulińska, Prawa pacjenta w Polsce i w regulacjach prawa międzynarodowego tem Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czyn-
w dobie pandemii, Pal. 2021, Nr 1–2, s. 81. nościami medycznymi, Warszawa 2021, s. 77 i n.; M. Białkowski, Poglądy dok-
7 Zob. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia tryny prawa cywilnego i orzecznictwa na pojęcie błędu medycznego, Adam Mic-
programów działań Unii w sprawie zdrowia na lata 2021–2027 oraz uchylenie kiewicz University Law Review 2013, vol. 2; A. Dąbek, Rozważania nad przydat-
rozporządzenia (UE) Nr 282/2014 („Program UE dla zdrowia”), Komisja Europej- nością pojęcia błędu medycznego dla ustalenia odpowiedzialności karnej lekarza
ska, Bruksela, 28.5.2020, dokument 52020PC 0405, https://eur-lex.europa.eu/ za negatywne skutki dla życia i zdrowia pacjenta powstałe w procesie leczenia
legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX:52020PC0405 (dostęp: 3.12.2021 r.). na gruncie polskiej literatury i orzecznictwa, Acta Universitatis Lodziensis Folia
8 Zob. https://pracodawcyrp.pl/upload/files/2021/01/rekomendacje-zmian- Iuridica 2016, Nr 77; M. Godycki-Ćwirko, M. Koziarska-Rościszewska, K. Kosiek,
w-polskim-systemie-ochrony-zdrowia-poprawiajace-dostep-do-swiadczen- Błędy medyczne – próba oceny semantyki i taksonomii oraz danych statystycz-
medycznych-dla-pacjentow.pdf (dostęp: 3.12.2021 r.). nych, Orzecznictwo Lekarskie 2009, Nr 6; A. Liszewska, Odpowiedzialność karna
9 Autorka subiektywnie wskazuje najważniejsze akty prawne, które zostały zmie- za błąd w sztuce lekarskiej, Kraków 1998; M. Nesterowicz, Prawo medyczne,
nione w czasach COVID-19 w obszarze prawa medycznego. Szczegółowe informa- Toruń 2013.
cje w zakresie aktywności ustawodawcy znajdują się na stronie www.sejm.gov.pl. 18 Wyr. SO w Poznaniu z 31.1.2020 r., XIV C 428/19, Legalis.
10 Dz.U. z 2020 r. poz. 2112 ze zm. 19 Wyr. SA w Szczecinie z 12.4.2017 r., I ACa 6/17, Legalis.

edukacjaprawnicza.pl KLINIKA Nr 31-32 (36-37)/2021-2022 15

17.12.2021 11:33
Klinika 31-32(36-37) 2021-2022.indb 15 17.12.2021 11:33
Klinika 31-32(36-37) 2021-2022.indb 15