Page 17 - Klinika Nr 31–32 (36–37)/2021–2022

NAUCZANIE KLINICZNE

Jak podkreśla się w piśmiennictwie, odpowiedzialność za błędy nie implikuje przypisania pozostałych . Poniżej zostaną przedsta-
23
medyczne w czasie pandemii należy przeanalizować w trzech płasz- wione rekomendowane przez Autorkę kierunki analizy prawnej.
czyznach: dostępności do zasobów niezbędnych do prawidłowego Zawsze ich wskazaniu towarzyszy informacja, że należy brać pod
wykonywania leczenia, sposobu udzielanych świadczeń oraz zagad- uwagę potrzebę dostosowania dostarczanej informacji do konkret-
nienia kolejności w dostępie do ograniczonych zasobów lub w do- nego stanu faktycznego i oczekiwań danego klienta. W grę może
20
stępie do właściwie wykonywanej usługi medycznej . wychodzić:
Kolejnym obszarem skarg, z którymi klienci będą zwracali się 1) odpowiedzialność cywilna;
do studenckich poradni prawnych, są prawa pacjenta. Jak zauwa- 2) odpowiedzialność karna;
żył Rzecznik Praw Pacjenta (RPP), mamy do czynienia z najtrud- 3) odpowiedzialność zawodowa;
niejszym okresem w systemie ochrony zdrowia dodając, że pande- 4) postępowanie przed wojewódzką komisją ds. zdarzeń medycz-
mia uświadomiła równocześnie opinii publicznej całego świata, jak nych;
ważną częścią gospodarki i życia społecznego jest zdrowie . 5) postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta.
21
Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na informacje RPP, które Odpowiedzialność cywilna jest, jak wykazuje dotychczasowe do-
dają obraz liczbowy i jakościowy nieprawidłowości w systemie świadczenie Autorki, najczęściej wybierana przez klientów stu-
ochrony zdrowia, które najczęściej występowały i nadal wy- denckich poradni prawnych ze względu na jej walor kompensa-
stępują podczas pandemii. Ze sprawozdania RPP pt. Problemy cyjny. Warto jednak uwrażliwić studentów, którzy przygotowują
pacjentów w obliczu epidemii COVID-19 wynika, że w okresie opinię prawną w tym obszarze, na wielość aspektów, które
od stycznia do września 2020 r., w zestawieniu z analogicznym z tzw. ostrożności procesowej powinni wskazać klientowi. Jak
okresem w roku poprzednim, nastąpił wzrost wpływu skarg słusznie zauważył Z. Banaszczyk, stosownie do treści art. 361 KC
24
i wniosków indywidualnych o ok. 60%. Oznacza to, że można w każdym z przyjętych reżimów odpowiedzialności cywilnej, czyli
spodziewać się także wzrostu liczby klientów zwracających się zarówno ex delicto, jak i ex contractu, powinny zostać spełnione na-
do klinik prawa z problemami z zakresu prawa medycznego. stępujące przesłanki:
Informacje RPP wskazują też na problemy, z którymi studenci a) zdarzenie szkodzące, z którym określony przepis prawa łączy
mogą się stykać w klinice prawa. Sygnalizowane przez RPP nie- obowiązek naprawienia przez inny podmiot niźli poszkodo-
prawidłowości w przeważającej części dotyczyły braku lub ogra- wany,
niczenia dostępności do świadczeń zdrowotnych, a także wątpli- b) szkoda będąca wynikiem tego zachowania się oraz
wości pacjentów, co do zachowania należytej staranności przez c) normalny związek przyczynowy łączący oba wymienione po-
lekarza w udzielonej teleporadzie. Wiele skarg wiązało się też przednio elementy. Powołany przepis ma charakter ramy,
z tym, że w wielu podmiotach leczniczych doszło do znacznego która dopiero wymaga wypełnienia treścią przez sięgnięcie
25
ograniczenia, a nawet zakazu wstępu osoby towarzyszącej pacjen- do konkretnej podstawy odpowiedzialności . Osoba korzy-
towi na teren placówki oraz zakazu odwiedzin pacjentów w szpi- stająca z pomocy studenckiej poradni prawnej powinna każ-
talach przez osoby bliskie, przy czym, jak podkreślano wprowa- dorazowo uzyskać informacje, że w celu dochodzenia roszczeń
dzając te restrykcje w zakresie praw pacjenta, podmiot leczniczy na drodze cywilnej niezbędne jest złożenie pozwu. Informacji
nie dokonywał aktualnej oceny stopnia zagrożenia epidemiolo- tej powinno towarzyszyć uświadomienie klientowi innych wa-
gicznego, lecz np. zakaz odwiedzin był wprowadzany automatycz- runków dopuszczalności dochodzenia roszczeń w tym trybie
nie, a ponadto bez próby poszukiwania możliwości innych form (np. odnośnie do przedawnienia, zalet i wad takiej formy od-
kontaktów pacjenta z rodziną. powiedzialności oraz związanego z nią ryzyka, np. wysokości
Sytuacja odnośnie do napływu skarg, jak wskazują dane staty- wpisu i opłat sądowych oraz innych kosztów, np. pełnomoc-
styczne, nie uległa zmianie w 2021 r. W dniu 23.6.2021 r. na stro- nika ze wskazaniem możliwości ubiegania się o pełnomocnika
nie RPP pojawiła się informacja, że od 1 stycznia do 15.6.2021 r. z urzędu). Należy także zaznaczyć, na kim spoczywa ciężar
wpłynęło ponad 71 tys. zgłoszeń, z czego ponad 20 tys. dotyczy dowodu, czyli obowiązek udowodnienia faktów mających zna-
podstawowej opieki zdrowotnej. Pacjenci zwracali uwagę przede czenie dla rozstrzygnięcia sprawy cywilnej, przytaczając treść
wszystkim na brak możliwości zarejestrowania się do lekarza lub art. 6 KC. Można również wskazać na orzecznictwo, które
22
na zabieg, a także problemy z umówieniem wizyty domowej . przyjmuje, że w sprawach medycznych powód musi wykazać
wyrządzenie szkody przez personel medyczny, zawinione dzia-
Kierunki analizy prawnej sprawy z zakresu prawa łanie lub zaniechanie tego personelu, normalny związek przy-
medycznego czynowy pomiędzy tym działaniem lub zaniechaniem a wy-
Jak już wspomniano, sprawy, które mogą trafić do studenckich rządzoną szkodą . Jak już wspomniano, odpowiedzialność
26
poradni prawnych z zakresu prawa medycznego, mogą dotyczyć cywilna ma kompensacyjny charakter, w związku z tym należy
różnych zagadnień. Zawsze jednak zmierzają do ustalenia nastę- poinformować klienta, za co może domagać się odszkodowa-
pujących kwestii: czy doszło do nieprawidłowości i kto oraz jaką nia i zadośćuczynienia, a także uświadomić mu, że wyliczenie
może ponieść za to odpowiedzialność. Poszczególne rodzaje od- i określenie w pozwie kwot, których będzie dochodził z tych
powiedzialności prawnej różnią się zarówno funkcjami, jak i prze- tytułów, należy do niego. W szczególności należy poinformo-
słankami oraz są od siebie logicznie niezależne, tzn. żadna z nich wać go, że określenie tych sum powinno być dokonane przy
uwzględnieniu wszystkich okoliczności konkretnej sprawy,
J. Witkowski, Lekarze mogą być teraz zwolnieni z odpowiedzialności za pomyłki, P. Konieczniak, Relacje między różnymi reżimami prawnymi odpowiedzialności,
20 23
https://www.prawo.pl/zdrowie/zwolnienie-lekarza-z-odpowiedzialnosci-za-blad- [w:] E. Zielińska (red.), System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność
medyczny-w-czasie,499325.html (dostęp: 3.12.2021 r.). prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszew-
21 Zob. https://www.gov.pl/web/rpp/rada-ekspertow-potrzebujemy-zmian- ska (red.), Warszawa 2021, s. 54.
systemowych-na-wielu-plaszczyznach (dostęp: 3.12.2021 r.). 24 Ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.
22 https://www.gov.pl/web/rpp/problemy-z-dostepnoscia-do-leczenia-najczestsza- 25 Ibidem.
przyczyna-skarg-pacjentow (dostęp: 3.12.2021 r.). 26 Wyr. SA w Warszawie z 3.6.2014 r., I ACa 1494/13, Legalis.

16 KLINIKA Nr 31-32 (36-37)/2021-2022 fupp.org.pl

Klinika 31-32(36-37) 2021-2022.indb 16 17.12.2021 11:33
17.12.2021 11:33
Klinika 31-32(36-37) 2021-2022.indb 16