Page 19 - Klinika nr 24 (29)/2018

DEBATA ŚRODOWISKOWA

a prawo do tego mają rodzice nawet wtedy, gdy władzy rodziciel- na zagrożeniu nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej .
14
15
skiej zostali pozbawieni. Dla dalszej analizy szczególnego podkre- Z regulacji art. 598 KPC może skorzystać także strona, która dys-
ślenia wymaga również, że kontakty z rodzicem są prawem dziecka ponuje postanowieniem tymczasowym wydanym w postępowaniu
i mają służyć jego dobru. Nie jest trudno wyobrazić sobie, jak ne- zabezpieczającym. Tymczasowy charakter tego postanowienia nie
gatywny wpływ na psychikę dziecka ma pozbawienie go kontaktu stanowi bowiem przeszkody do dochodzenia roszczenia w oparciu
z rodzicem. Jeżeli zaś stan ten trwa długo, powoduje stopniowe o wskazany przepis. Natomiast istotne jest, że orzeczenie jest wy-
osłabianie relacji łączącej dziecko z rodzicem i może ostatecznie konalne. Sąd orzeka o zagrożeniu nakazaniem zapłaty oznaczonej
doprowadzić do całkowitego zerwania więzi, co dziecko może ode- sumy pieniężnej w formie postanowienia, które jest zaskarżalne
15
brać jako porzucenie. zażaleniem (art. 598 § 3 KPC). Warto nadmienić, że sąd przy
Należy zauważyć, że to na rodzicach ciąży obowiązek prawi- określaniu wysokości tej kwoty będzie uwzględniał sytuację ma-
dłowego wykonywania orzeczenia w przedmiocie kontak- jątkową osoby zobowiązanej do wydania dziecka na spotkanie.
tów. Małoletni nie są uczestnikami postępowania o wykonywanie W przypadku zatem żądania za wysokiej kwoty, mając na uwadze
kontaktów. Na problem związany z egzekucją kontaktów zwróciło majątek osoby zobowiązanej, sąd może dokonać jej zmiarkowania.
uwagę Ministerstwo Sprawiedliwości , wskazując, że temat kon- W sytuacji jednak, gdy osoba, której sąd zagroził nakazaniem za-
12
taktów rodzica niepełniącego wiodącej roli w wychowaniu dziecka płaty oznaczonej sumy pieniężnej, w dalszym ciągu nie wypełnia
jest niezwykle konfliktorodny i wokół niego ogniskuje się główny swojego obowiązku, osoba uprawniona do kontaktów może sko-
spór walczących rodziców, służący pozornie do wykazywania za- rzystać z drugiego etapu postępowania wykonawczego, tj. regulacji
16
angażowania rodzicielskiego przy dyskwalifikowaniu drugiego ro- zawartej w art. 598 KPC, i złożyć wniosek o nakazanie zapłaty
dzica. Jednocześnie zauważono, że dzieje się to zwykle kosztem należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do licz-
dziecka, które jest włączane w sposób bezpośredni lub pośredni by naruszeń. Postępowanie dotyczące nałożenia obowiązku zapła-
w spór rodziców, co zakłóca zarówno jego funkcjonowanie psycho- ty określonej sumy pieniężnej nie jest zatem samodzielnym postę-
społeczne, jak i więzi łączące je z każdym z rodziców. Dzieje się tak powaniem, ale kontynuacją wszczętego wcześniej postępowania
15
na skutek konfliktu lojalnościowego, w który uwikłane jest mało- wykonawczego . W przepisie tym bowiem użyto sformułowania
letnie dziecko. Wskutek tego konfliktu i w zależności od jego nasi- „nie wypełnia nadal swego obowiązku”, a zatem chodzi o te same
lenia dziecko wchodzi „w koalicję” z jednym z rodziców przeciwko obowiązki, których dotyczyło postanowienie zagrażające nakaza-
drugiemu. Zachowanie dziecka przybiera wówczas różne formy: niem zapłaty . Na postanowienie o nakazaniu zapłaty sumy pie-
16
od subtelnego okazywania niechęci czy unikania kontaktu poprzez niężnej sądu przysługuje zażalenie. Prawomocne postanowienie
wyraźną odmowę po podważenie zdania rodzica dyskredytowane- sądu, w którym nakazano zapłatę należnej sumy pieniężnej, jest
go, co jest zarazem spójne z postawą rodzica wiodącego. tytułem wykonawczym bez potrzeby nadawania mu klauzuli wy-
konalności.
W obecnym stanie prawnym w przypadku utrudniania kon- Nadmienić można, że postępowanie o wykonywanie kontak-
taktów z małoletnimi dziećmi można skorzystać z regula- tów jest ograniczone wyłącznie do ustalenia kwestii istot-
cji zawartych w przepisach art. 598 –598 KPC. Wskazać nych z punktu widzenia postępowania wykonawczego. W ra-
15
22
przy tym trzeba, że postępowanie dotyczące wykonywania mach postępowania wykonawczego nie należy przeprowadzać
kontaktów z dzieckiem utraciło swój charakter egzekucyj- dowodów czy ustalać okoliczności mających znaczenie dla samego
ny i stało się jednym z postępowań opiekuńczych. Jest ono ustalenia kontaktów bądź ewentualnej zmiany tego sposobu orze-
sui generis postępowaniem rozpoznawczym, ograniczonym czonego prawomocnym postanowieniem. W postępowaniu o wy-
jednak do fazy wykonawczej. Przywołane powyżej przepi- konywanie kontaktów sąd bada zachowanie rodzica sprawującego
sy prawne zostały bowiem dodane 13.8.2011 r. na mocy na co dzień opiekę nad dzieckiem i ustala, czy należycie wywiązu-
ustawy z 26.5.2011 r. o zmianie ustawy ‒ Kodeks postępo- je się z nałożonych na niego obowiązków dotyczących kontaktów
wania cywilnego . Celem nowelizacji było wprowadzenie dziecka z drugim rodzicem. Istotne jest, że to na rodzicu, przy któ-
13
rozwiązań pozwalających na skuteczną realizację orzeczo- rym dzieci pozostają, spoczywa obowiązek odpowiedniego przy-
nych przez sąd kontaktów z dzieckiem w ramach szczegól- gotowania do kontaktów. To rodzic, przy którym dzieci pozostają,
nego postępowania i wyłączenie w tym zakresie przepisów ma bowiem obowiązek zachęcić i odpowiednio nastawić dziecko
postępowania egzekucyjnego, w tym postępowania klau- do kontaktów z drugim rodzicem.
zulowego. Należy zwrócić uwagę, że powyższe uregulowanie kwestii wyko-
nywania kontaktów w Kodeksie postępowania cywilnego nie jest
Zgodnie z art. 598 KPC rodzic uprawniony do kontaktu może w pełni skuteczne, a przepisy prawa w tym obszarze wciąż wyma-
15
złożyć w sądzie opiekuńczym (rejonowym) miejsca zamieszkania gają udoskonalenia. Zarówno pierwszy etap postępowania wy-
lub pobytu małoletniego wniosek o zagrożenie drugiemu rodzico- konawczego, tj. postępowanie o zagrożenie nakazaniem zapłaty
wi nakazaniem zapłaty na jego rzecz oznaczonej sumy pieniężnej oznaczonej sumy pieniężnej, jak i drugi etap postępowania wy-
za każde naruszenie obowiązku wynikającego z orzeczenia albo konawczego, tj. o nakazanie zapłaty sumy pieniężnej, mogą trwać
ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmio- miesiącami, a w tym czasie z uwagi na nasilenie złej woli jedne-
cie kontaktów dzieckiem, podnosząc, że drugi rodzic nie wyko- go z rodziców może nadal nie dochodzić do wykonywania orze-
nuje albo niewłaściwie wykonuje te obowiązki. Podkreślić trzeba, czenia sądu w przedmiocie kontaktów, co w konsekwencji będzie
że art. 598 KPC reguluje pierwszy etap postępowania mające- prowadzić do osłabienia relacji z dzieckiem, a w ostrzejszych przy-
15
go na celu wykonanie orzeczenia lub ugody dotyczących kontak- padkach także do całkowitego zerwania więzi. Nawet gdy strona
tu z dzieckiem. Ten etap postępowania wykonawczego polega
15
14 A. Jakubecki, Art. 598 ,[w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktuali-
12 Pismo Ministra Sprawiedliwości do Marszałka Sejmu z 30.5.2017 r., http://petycja. zowany. Tom I. Art. 1‒729, System Informacji Prawnej LEX, 2018.
eu/wp-content/uploads/2017/07/DSRiN-II-052-23_17.pdf, dostęp: 14.4.2018 r. 15 Ibidem.
13 Dz.U. z 2011 r. Nr 144, poz. 854. 16 A. Jakubecki, op. cit.

www.edukacjaprawnicza.pl 2(170) rok akademicki 2017/2018 17

KLINIKA 24(29) 2018.indd 17 16.05.2018 11:05