Page 19 - Klinika nr 29-30 (34-35)/2020-2021

DOROBEK PORADNI

Możliwość udziału

studenta jako obrońcy

obwinionego studenta lub

dr Anna Zientara*
doktoranta w postępowaniu

dyscyplinarnym w ramach

nauczania klinicznego

Inspiracją do napisania niniejszego opracowania był artykuł A. Domasata pt. „Poradnictwo klinicz-
ne a prawo do obrony w postępowaniu karnym”, opublikowany w czasopiśmie „Klinika” 2019,
Nr 26(31). Autor trafnie stwierdza w nim, że studenci w ramach działalności uniwersyteckich kli-
nik prawa nie mogą świadczyć klientom pomocy w formie obrony formalnej w ramach postępowa-
nia karnego dotyczącego podejrzenia popełnienia przestępstwa i w tego typu sprawach możliwa
jest jedynie pomoc w ramach tzw. obrony materialnej. Warto jednak zwrócić uwagę, że istnieje
postępowanie, w którym student może występować jako obrońca, świadcząc pomoc w formie
obrony formalnej. Jest to postępowanie dyscyplinarne związane z podejrzeniem dokonania przez
studenta lub doktoranta przewinienia dyscyplinarnego, które jest obecnie uregulowane w usta-
wie z 20.7.2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce .
1

Podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej Odpowiedzialność dyscyplinarna i karna są od siebie niezależne.
studentów Stwierdza to wyraźnie art. 314 ust. 2 PrSzkolWyżN: „wymie-
Obecnie obowiązująca ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i na- rzenie studentowi za ten sam czyn kary w postępowaniu kar-
uce w art. 307 stanowi, że odpowiedzialność dyscyplinarna stu- nym lub w postępowaniu w sprawach o wykroczenia nie stanowi
dentów przewidziana jest za naruszenie przepisów obowiązujących przeszkody do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego”. Inne
2
w uczelni oraz za czyn uchybiający godności studenta . Są to dwie są bowiem cele obu postępowań. Istotą odpowiedzialności dyscy-
niezależne podstawy odpowiedzialności , które mogą, ale nie mu- plinarnej nie jest odpłata za popełniony czyn, ale kształtowanie
3
4
szą zachodzić łącznie . Bardzo problematyczna jest interpretacja odpowiednich postaw zarówno u obwinionego, jak i pozostałych
10
pojęcia „czyn uchybiający godności studenta”, gdyż jest ono niedo- studentów . Pierwszeństwo ma zatem funkcja wychowawcza .
9
określone i wymaga zastosowania ocen etycznych. Następuje tutaj Ponad 10 lat temu na Uniwersytecie Warszawskim przeprowa-
odwołanie do dobrych obyczajów obowiązujących społeczność aka- dzono badania akt postępowań dyscyplinarnych studentów z lat
6
5
demicką , zasad współżycia i zwyczajów uniwersyteckich . Przy tej 2000–2005, które wykazało, że w tym okresie do najczęstszych
ocenie bierze się pod uwagę m.in. tekst ślubowania i obowiązujące
7
na danej uczelni kodeksy etyki .
8
* Wydział Prawa i Administracji UW, Katedra Prawa Karnego
1 T.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 85 ze zm. 9 T. Sroka, Przestępstwo jako przewinienie dyscyplinarne w perspektywie celów po-
2 Identyczne podstawy wskazane były w nieobowiązującym już art. 211 ustawy stępowania dyscyplinarnego wobec studentów, CzPKiNP 2011, z. 1, s. 144. Por.
z 27.7.2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2183 ze zm.). też wyr. TK z 27.2.2001 r., K 22/00, OTK 2001, Nr 3, poz. 48, w którego uza-
3 P. Wojciechowski, [w:] J. Woźnicki (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. sadnieniu stwierdzono: „deontologia postępowania dyscyplinarnego jest inna niż
Komentarz, Warszawa 2019, s. 851. postępowania karnego. Łączy się ona przede wszystkim ze szczególnym charakte-
4 E. Ura, [w:] W. Sanetra, M. Wierzbowski (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym. Ko- rem niektórych zawodów oraz zasadami funkcjonowania konkretnych korporacji
mentarz, Warszawa 2013, s. 479. zawodowych. Ukształtowane w ich ramach reguły deontologiczne ukierunkowane
5 Wyrok NSA z 15.12.2017 r., I OSK 1408/17, Legalis. są przede wszystkim na obronę honoru i dobra zawodu. Stąd też odpowiedzial-
6 Wyrok WSA w Krakowie z 24.9.2008 r., III SA/Kr 449/07, Legalis. ność dyscyplinarna związana może być z czynami, które nie podlegają odpowie-
7 M. Gałązka, [w:] M. Pyter (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, War- dzialności karnej. Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania
szawa 2012, s. 1021; T. Sroka, Przestępstwo jako przewinienie dyscyplinarne karnego nie oznacza, że postępowanie dyscyplinarne staje się postępowaniem
w perspektywie celów postępowania dyscyplinarnego wobec studentów, CzPKiNP karnym”.
2011, z. 1, s. 143. 10 B. Janusz-Pohl, O modelu postępowania dyscyplinarnego w sprawach studenckich,
8 Wyrok WSA w Gliwicach z 19.1.2015 r., IV SA/Gl 170/14, Legalis. RPEiS 2013, Nr 2, s. 90.
www.edukacjaprawnicza.pl 2(176) rok akademicki 2020/2021 15

14.06.2021 13:08
Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd 15 14.06.2021 13:08
Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd 15