Page 19 - Klinika nr 29-30 (34-35)/2020-2021
P. 19

DOROBEK PORADNI

                               Możliwość udziału



                               studenta jako obrońcy


                               obwinionego studenta lub


             dr Anna Zientara*
                               doktoranta w postępowaniu


                               dyscyplinarnym w ramach



                               nauczania klinicznego






                                 Inspiracją do napisania niniejszego opracowania był artykuł A. Domasata pt. „Poradnictwo klinicz-
                                 ne a prawo do obrony w postępowaniu karnym”, opublikowany w czasopiśmie „Klinika” 2019,
                                 Nr 26(31). Autor trafnie stwierdza w nim, że studenci w ramach działalności uniwersyteckich kli-
                                 nik prawa nie mogą świadczyć klientom pomocy w formie obrony formalnej w ramach postępowa-
                                 nia karnego dotyczącego podejrzenia popełnienia przestępstwa i w tego typu sprawach możliwa
                                 jest jedynie pomoc w ramach tzw. obrony materialnej. Warto jednak zwrócić uwagę, że istnieje
                                 postępowanie, w którym student może występować jako obrońca, świadcząc pomoc w formie
                                 obrony formalnej. Jest to postępowanie dyscyplinarne związane z podejrzeniem dokonania przez
                                 studenta lub doktoranta przewinienia dyscyplinarnego, które jest obecnie uregulowane w usta-
                                 wie z 20.7.2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce .
                                                                                 1



             Podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej           Odpowiedzialność dyscyplinarna i karna są od siebie niezależne.
             studentów                                           Stwierdza to wyraźnie art. 314 ust. 2 PrSzkolWyżN: „wymie-
             Obecnie obowiązująca ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i na-  rzenie studentowi za ten sam czyn kary w postępowaniu kar-
             uce w art. 307 stanowi, że odpowiedzialność dyscyplinarna stu-  nym lub w postępowaniu w sprawach o wykroczenia nie stanowi
             dentów przewidziana jest za naruszenie przepisów obowiązujących   przeszkody do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego”. Inne
                                                     2
             w uczelni oraz za czyn uchybiający godności studenta . Są to dwie   są bowiem cele obu postępowań. Istotą odpowiedzialności dyscy-
             niezależne podstawy odpowiedzialności , które mogą, ale nie mu-  plinarnej nie jest odpłata za popełniony czyn, ale kształtowanie
                                           3
                             4
             szą zachodzić łącznie . Bardzo problematyczna jest interpretacja   odpowiednich postaw zarówno u obwinionego, jak i pozostałych
                                                                                                               10
             pojęcia „czyn uchybiający godności studenta”, gdyż jest ono niedo-  studentów . Pierwszeństwo ma zatem funkcja wychowawcza .
                                                                         9
             określone i wymaga zastosowania ocen etycznych. Następuje tutaj   Ponad 10 lat temu na Uniwersytecie Warszawskim przeprowa-
             odwołanie do dobrych obyczajów obowiązujących społeczność aka-  dzono badania akt postępowań dyscyplinarnych studentów z lat
                                                       6
                   5
             demicką , zasad współżycia i zwyczajów uniwersyteckich . Przy tej   2000–2005, które wykazało, że w tym okresie do najczęstszych
             ocenie bierze się pod uwagę m.in. tekst ślubowania  i obowiązujące
                                                   7
             na danej uczelni kodeksy etyki .
                                    8
             *  Wydział Prawa i Administracji UW, Katedra Prawa Karnego
             1   T.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 85 ze zm.             9   T. Sroka, Przestępstwo jako przewinienie dyscyplinarne w perspektywie celów po-
             2   Identyczne podstawy wskazane były w nieobowiązującym już art. 211 ustawy   stępowania dyscyplinarnego wobec studentów, CzPKiNP 2011, z. 1, s. 144. Por.
               z 27.7.2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2183 ze zm.).   też wyr. TK z 27.2.2001 r., K 22/00, OTK 2001, Nr 3, poz. 48, w którego uza-
             3   P. Wojciechowski, [w:] J. Woźnicki (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.   sadnieniu stwierdzono: „deontologia postępowania dyscyplinarnego jest inna niż
               Komentarz, Warszawa 2019, s. 851.                   postępowania karnego. Łączy się ona przede wszystkim ze szczególnym charakte-
             4   E. Ura, [w:] W. Sanetra, M. Wierzbowski (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym. Ko-  rem niektórych zawodów oraz zasadami funkcjonowania konkretnych korporacji
               mentarz, Warszawa 2013, s. 479.                     zawodowych. Ukształtowane w ich ramach reguły deontologiczne ukierunkowane
             5   Wyrok NSA z 15.12.2017 r., I OSK 1408/17, Legalis.  są przede wszystkim na obronę honoru i dobra zawodu. Stąd też odpowiedzial-
             6   Wyrok WSA w Krakowie z 24.9.2008 r., III SA/Kr 449/07, Legalis.  ność dyscyplinarna związana może być z czynami, które nie podlegają odpowie-
             7   M. Gałązka, [w:] M. Pyter (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, War-  dzialności karnej. Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania
               szawa 2012, s. 1021; T. Sroka, Przestępstwo jako przewinienie dyscyplinarne   karnego nie oznacza, że postępowanie dyscyplinarne staje się postępowaniem
               w perspektywie celów postępowania dyscyplinarnego wobec studentów, CzPKiNP   karnym”.
               2011, z. 1, s. 143.                               10   B. Janusz-Pohl, O modelu postępowania dyscyplinarnego w sprawach studenckich,
             8   Wyrok WSA w Gliwicach z 19.1.2015 r., IV SA/Gl 170/14, Legalis.  RPEiS 2013, Nr 2, s. 90.
             www.edukacjaprawnicza.pl                                                  2(176) rok akademicki 2020/2021  15



                                                                                                               14.06.2021   13:08
        Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd   15                                                               14.06.2021   13:08
        Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd   15
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24