Page 20 - Klinika nr 29-30 (34-35)/2020-2021

DOROBEK PORADNI

przewinień należało ściąganie podczas egzaminów, różnego ro- 14 dni od dnia doręczenia studentowi zawiadomienia o ukaraniu
dzaju fałszerstwa oraz plagiaty . (art. 312 ust. 2 PrSzkolWyżN).
11
Powszechnie uważa się, że odpowiedzialność dyscyplinarna, analo- Komisja dyscyplinarna to organ, który w świetle art. 311 PrSzkol-
12
gicznie jak karna, uzależniona jest od zawinienia . Kara powinna WyżN orzeka w składzie złożonym z przewodniczącego będącego
być zatem współmierna do stopnia winy , a w razie np. niepoczy- nauczycielem akademickim oraz w równej liczbie z nauczycieli aka-
13
talności studenta w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu po- demickich i studentów . Oznacza to, że w składzie komisji zawsze
17
stępowanie powinno być umorzone . przewagę liczebną nad studentami mają nauczyciele.
14
Karami dyscyplinarnymi przewidzianymi wobec studentów Jeśli rzecznik dyscyplinarny skieruje wniosek o ukaranie do ko-
są: upomnienie, nagana, nagana z ostrzeżeniem, zawieszenie misji dyscyplinarnej, to w kompetencji komisji jest wszczęcie po-
w określonych prawach studenta na okres do roku oraz wydalenie stępowania, które ustawa nazywa dyscyplinarnym. W § 13 rozpo-
z uczelni (art. 308 PrSzkolWyżN). rządzenia wskazano, że komisja może również odmówić wszczęcia
postępowania w razie zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 17
Charakterystyka postępowania wyjaśniającego § 1 KPK albo zwrócić wniosek o ukaranie rzecznikowi dyscyplinar-
i dyscyplinarnego nemu w celu uzupełnienia postępowania wyjaśniającego. Na po-
Postępowanie w sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej studen- stanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przysługuje za-
tów zostało uregulowane w art. 307–321 PrSzkolWyżN oraz w roz- żalenie rzecznikowi dyscyplinarnemu, obwinionemu studentowi
18
porządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 28.9.2018 r. i jego obrońcy, pokrzywdzonemu oraz osobie, która zawiadomiła
w sprawie szczegółowego trybu postępowania wyjaśniającego i dys- o popełnieniu czynu mającego znamiona przewinienia dyscyplinar-
cyplinarnego w sprawach studentów, a także sposobu wykonywa- nego (art. 13 ust. 3 rozporządzenia).
nia kar dyscyplinarnych i ich zatarcia . Ponadto zgodnie z art. 320 Po wszczęciu postępowania komisja dyscyplinarna wyznacza ter-
15
PrSzkolWyżN w sprawach nieuregulowanych do postępowania wy- min rozprawy, która co do zasady ma charakter jawny (wyłączenie
jaśniającego i dyscyplinarnego stosuje się odpowiednio KPK. jawności możliwe jest w sytuacjach wskazanych w art. 316 ust. 2
Postępowanie w sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej stu- PrSzkolWyżN). Odwołanie od orzeczenia komisji dyscyplinarnej
dentów jest wyraźnie dwuetapowe ‒ składa się z wyjaśniającego wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia do od-
i dyscyplinarnego. Postępowanie wyjaśniające prowadzi rzecznik woławczej komisji dyscyplinarnej. Natomiast od prawomocnego
dyscyplinarny, którym jest nauczyciel akademicki powołany przez orzeczenia odwoławczej komisji dyscyplinarnej przysługuje skarga
rektora. Postępowanie wyjaśniające wszczynane jest tylko na pole- do sądu administracyjnego (art. 318 PrSzkolWyżN).
cenie rektora . Zgodnie z art. 313 ust. 2 PrSzkolWyżN może się Analogicznie wygląda postępowanie w sprawie odpowiedzialności
16
ono skończyć na jeden z trzech sposobów: wnioskiem do rektora doktorantów, z tą różnicą, że ich sprawę rozstrzyga komisja dys-
o wymierzenie kary upomnienia, skierowaniem sprawy do komi- cyplinarna w składzie złożonym z przewodniczącego będącego
sji dyscyplinarnej lub umorzeniem postępowania. Postanowienie nauczycielem akademickim albo pracownikiem naukowym oraz
rzecznika dyscyplinarnego o umorzeniu postępowania wymaga w równej liczbie z doktorantów i nauczycieli akademickich albo
zatwierdzenia przez rektora. Jeśli rektor odmówi zatwierdzenia pracowników naukowych (art. 322 ust. 2 PrSzkolWyżN). Studenci
postanowienia o umorzeniu, musi skierować sprawę do innego nie biorą zatem udziału w pracach komisji dyscyplinarnej, która
rzecznika. Jeśli ponownie dojdzie do umorzenia postępowania, rozstrzyga sprawę doktoranta.
to drugie postanowienie jest ostateczne (art. 313 ust. 3 PrSzkol-
WyżN). Wymierzenie kary upomnienia (jest to najłagodniejsza Obrońca w postępowaniu wyjaśniającym
z kar dyscyplinarnych) możliwe jest tylko za przewinienie mniej- i dyscyplinarnym
szej wagi. W przypadku wykorzystania tej możliwości przez rek- Jak już wyżej wskazano, art. 320 PrSzkolWyżN stanowi, że w spra-
tora, niezależnie czy następuje to na wniosek rzecznika dyscypli- wach nieuregulowanych do postępowania wyjaśniającego i dys-
narnego, czy z własnej inicjatywy rektora, studentowi przysługuje cyplinarnego stosuje się odpowiednio KPK. Przepis ten zawiera
odwołanie do komisji dyscyplinarnej, które wnosi się w terminie jednak wyraźne wyłączenie dotyczące art. 82 KPK. Ten ostatni
przepis wskazuje, że „obrońcą może być jedynie osoba uprawniona
do obrony według przepisów o ustroju adwokatury lub ustawy
11 D. Orłowska, M. Tomkiewicz, Materialnoprawne podstawy odpowiedzialności dys- o radcach prawnych”. Wynika z tego, że obrońcą z wyboru obwi-
cyplinarnej studentów [w:] P. Skuczyński, P. Zawadzki (red.), Odpowiedzialność nionego studenta może być każda osoba , nawet nieposiadająca
19
dyscyplinarna. Podstawy, procedura i orzecznictwo w sprawach studentów Uni-
wersytetu Warszawskiego 2000–2005, Warszawa 2008, s. 57. wykształcenia prawniczego, w tym student.
12 M. Gałązka, [w:] M. Pyter (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, War- W postępowaniu w sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej stu-
szawa 2012, s. 1023; E. Ura, [w:] W. Sanetra, M. Wierzbowski (red.), Prawo o szkol- dentów i doktorantów pomoc obrońcy możliwa jest jeszcze przed
nictwie wyższym. Komentarz, Warszawa 2013, s. 479–480; R. Giętkowski, Pro-
blem studentów z zaburzeniami, Forum Akademickie 2011, Nr 6, s. 6.
13 E. Ura, [w:] W. Sanetra, M. Wierzbowski (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym. Ko- 17 Ustawa nie wskazuje jakichkolwiek wymagań, jakie mieliby spełniać studen-
mentarz, Warszawa 2013, s. 479–480. ci zasiadający w komisji dyscyplinarnej i odwoławczej komisji dyscyplinarnej,
14 R. Giętkowski, Problem studentów z zaburzeniami, Forum Akademickie 2011, np. co do kierunku czy roku studiów. W literaturze słusznie podnosi się, że człon-
Nr 6, s. 6. kowie komisji sami nie powinni być osobami ukaranymi karą dyscyplinarną –
15 Dz.U. poz. 1882. zob. P. Wojciechowski, [w:] J. Woźnicki (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
16 Rzecznik dyscyplinarny nie może działać z własnej inicjatywy. Informację o moż- Komentarz, Warszawa 2019, s. 863. Wymóg taki nie został wskazany wprost
liwości dopuszczenia się przez studenta przewinienia dyscyplinarnego należy w ustawie, ale wynika z konieczności zapewnienia powagi działalności komisji.
zgłosić rektorowi, który jako pierwszy dokonuje oceny, czy zachowanie opisane 18 Rozporządzenie obwinionym nazywa studenta dopiero od wszczęcia postępowa-
w zawiadomieniu naruszyło przepisy obowiązujące na uczelni lub stanowiło czyn nia dyscyplinarnego przez komisję. W postępowaniu wyjaśniającym występuje
uchybiający godności studenta. Rektor, jeśli uzna, że nie doszło do przewinie- osoba zwana studentem, którego dotyczy postępowanie. W niniejszym opraco-
nia dyscyplinarnego, nie podejmuje żadnych kroków. Jeśli w jego ocenie doszło waniu dla ułatwienia będę stosować pojęcie „obwiniony” także na określenie tej
do przewinienia dyscyplinarnego, może albo skierować sprawę do rzecznika z po- osoby.
leceniem wszczęcia postępowania wyjaśniającego, albo ‒ jeśli było to przewinie- 19 P. Wojciechowski, [w:] J. Woźnicki (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
nie mniejszej wagi ‒ po wysłuchaniu studenta lub jego obrońcy sam wymierzyć Komentarz, Warszawa 2019, s. 916; M.J. Zieliński, [w:] H. Izdebski (red.), Prawo
studentowi karę upomnienia (art. 312 PrSzkolWyżN). o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, Warszawa 2019, s. 463.

16 KLINIKA Nr 29-30 (34-35)/2021 www.fupp.org.pl

14.06.2021 13:08
Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd 16 14.06.2021 13:08
Klinika 29-30(34-35) 2020-2021.indd 16