Page 14 - Klinika Nr 35–36 (40–41)/2023
P. 14
WPŁYW KLINIK NA PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZNĄ
Ustanowienie przedstawiciela skazanego W § 3 wprost wskazano, że przedstawiciel skazanego może zostać
Przedstawiciela co do zasady ustanawia prawomocnie skazany. dopuszczony do udziału w posiedzeniu na wniosek skazanego.
Mając jednakże na uwadze treść art. 242 KKW należy przyjąć, Gdy decyzję o dopuszczeniu przedstawiciela podejmuje prezes lub
że przedstawiciela może ustanowić także tymczasowo aresztowa- upoważniony sędzia, decyzja przybiera formę zarządzenia (art. 18
ny oraz osoba, wobec której zastosowano środek zabezpieczający § 2 KKW), a gdy dokonuje tego sąd w toku posiedzenia, wydawa-
(§ 1), a także ukarany karą orzeczoną za wykroczenie lub karą po- ne jest postanowienie (art. 18 § 1 KKW). W wyniku dopuszczenia
rządkową oraz osoba, wobec której zastosowano środek przymusu przedstawiciela skazanego do postępowania staje się on uczestni-
skutkujący pozbawieniem wolności (§ 1a). kiem postępowania.
Ustanowienie przedstawiciela wymaga zachowania formy pisem-
nej lub ustnej, zarówno przed podjęciem pierwszej czynności, jak Zakres uprawnień przedstawiciela
i w późniejszym czasie. Konieczna jest także zgoda osoby godnej W art. 42 § 2 KKW określono zakres działania przedstawiciela.
zaufania . J. Lachowski wskazuje, że należy w tym zakresie stoso- Może on działać jedynie w interesie skazanego i w tym celu może
16
17
wać per analogiam przepisy o pełnomocnictwie . podejmować czynności wyłącznie na korzyść skazanego. Sam
Przyjąć należy, że ustanowienie przedstawiciela skazanego powin- przedstawiciel nie ma uprawnień obrońcy ustanowionego w po-
no zawierać: stępowaniu wykonawczym, a pisma może składać jedynie w trybie
22
1) oznaczenie skazanego, art. 6 § 2 KKW . Ponadto, jak wskazuje orzecznictwo, przedsta-
2) dane identyfikujące przedstawiciela skazanego, wiciel skazanego nie ma prawa do wnoszenia zażaleń na zapadłe
3) dane umożliwiające ocenę, że ustanawiany przedstawiciel jest w pierwszej instancji postanowienia, bo nie jest wymieniony wśród
osobą godną zaufania publicznego w rozumieniu przepisów roz- podmiotów przewidzianych do roli obrońcy lub pełnomocnika .
23
porządzenia Prezesa Rady Ministrów z 28.12.2016 r. w sprawie Może on jednak składać w imieniu skazanego wnioski, skargi
współdziałania podmiotów w wykonywaniu kar, środków kar- i prośby oraz może być dopuszczony do udziału w postępowaniu
nych, kompensacyjnych, zabezpieczających, zapobiegawczych przed sądem, ale tylko do samej obecności na posiedzeniu . Przed-
24
oraz przepadku, a także społecznej kontroli nad ich wykona- stawiciel posiada uprawnienie do inicjowania postępowań incyden-
niem, talnych, z wyłączeniem postępowań sądowych .
25
4) podpis skazanego . Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że w postępowaniu
18
Samo ustanowienie przedstawiciela nie wymaga zgody sądu peni- wykonawczym uprawnienia przedstawiciela skazanego zostały
tencjarnego lub innego organu wykonawczego. Również ustawa określone szeroko, w sposób zbliżony do uprawnień skazanego.
nie określa liczby przedstawicieli, których można ustanowić. Na- Przedstawiciel skazanego został uprawniony do:
leży jednak podkreślić, że nie oznacza to możliwości ustanawiania 1) składania w imieniu skazanego wniosków, skarg i próśb do wła-
nieograniczonej liczby, gdyż przyczyniłoby się to do paraliżu postę- ściwych organów oraz instytucji, stowarzyszeń, fundacji, orga-
powania wykonawczego . W literaturze wskazuje się, że w drodze nizacji, kościołów i innych związków wyznaniowych w trybie
19
analogii do art. 8 § 1 KKW należy przyjąć, że skazany może mieć określonym w art. 6 § 2 KKW (art. 42 § 2 KKW);
maksymalnie do 3 przedstawicieli ustanowionych w trybie art. 42 2) udziału w postępowaniu na wniosek skazanego w wyniku
§ 1 KKW . Należy także przyjąć, że przedstawiciel skazanego nie dopuszczenia przez prezesa sądu, upoważnionego sędziego,
20
jest tożsamy z jego obrońcą czy pełnomocnikiem. Nie ma on prawa a w toku posiedzenia przez sąd (art. 42 § 3 KKW);
inicjowania postępowania sądowego. Za takim stanowiskiem prze- 3) składania w toku posiedzenia oświadczeń w formie ustnej i pi-
mawia między innymi treść art. 42 § 3 KKW, stanowiącego, że pre- semnej (art. 42 § 3 KKW w zw. z art. 91 KPK w zw. z art. 1 § 2
zes sądu lub upoważniony sędzia podejmuje decyzję co do dopusz- KKW) .
26
czenia przedstawiciela skazanego do udziału w posiedzeniu.
Obowiązkiem osoby wybranej jest jedynie wykazanie, że spełnia Współdziałanie instytucji z art. 38 KKW
ona kryteria wskazane w § 3 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Celem, wynikającym z regulacji zawartej w art. 38 KKW, jest,
Ministrów z 28.12.2016 r. w sprawie współdziałania podmiotów by wykonywanie środków reakcji na czyn zabroniony było jawne
27
w wykonywaniu kar, środków karnych, kompensacyjnych, zabez- i poddane ich kontroli społecznej . Artykuł 38 KKW przewiduje
pieczających, zapobiegawczych oraz przepadku, a także społecznej zakres współdziałania społeczeństwa w wykonywaniu kar, środków
kontroli nad ich wykonywaniem . karnych, kompensacyjnych, zabezpieczających i zapobiegawczych,
21
a uzależniony jest od istoty danej kary czy środka . W § 1a komen-
28
towanego przepisu wymaga się od podmiotów, o których mowa
16 J. Lachowski, Komentarz do art. 42 [w:] J. Lachowski (red.), Kodeks karny wyko- w § 1, aby podejmowały działania w celu zwiększenia efektywności
nawczy. Komentarz, Warszawa 2021. działania organów państwowych oraz wzmacniania ich praworząd-
17 J. Lachowski, Komentarz do art. 42, [w:] J. Lachowski (red.), Kodeks karny wyko-
nawczy. nego działania w zakresie zapobiegania przestępczości i readapta-
18 Tak: T. Przesławski, M. Rokosz, Komentarz do art. 42, w: T. Przesławski, W. Sych
(red.), Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, LEX/el. 2023, art. 42.
19 Tak wskazuje również J. Lachowski Praktyczne aspekty instytucji przedstawiciela 22 Takie stanowisko przyjmuje m.in. S. Lelental, Komentarz do art. 42, [w:] S. Lelen-
skazanego, s. 11. Natomiast K. Postulski, Komentarz do art. 42, [w:] K. Postulski, tal, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2020; J. Lachowski, Komen-
Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2017, wskazuje, że treść prze- tarz do art. 42, [w:] J. Lachowski (red.), Kodeks karny wykonawczy oraz M. Płatek,
pisu sugeruje na możliwość ustanowienia jednego przedstawiciela (użycie liczby Rola prawa karnego wykonawczego w zapobieganiu przestępczości, Studia Iuridi-
pojedynczej), jednak podkreśla, że w art. 8 § 1 KKW również używa się liczby po- ca 2000, t. XXXVIII, s. 125. Należy je uznać za trafne.
jedynczej, chociaż przecież skazany może mieć 3 obrońców, co wynika z art. 77 23 Post. SA w Krakowie z 9.3.2012 r., II AKzw 126/12, LEX nr 1147602.
KPK w zw. z art. 1 § 2 KKW. 24 K. Dąbkiewicz, Kodeks karny wykonawczy, 2018.
20 K. Postulski, [w:] K. Postulski, Kodeks karny wykonawczy, s. 265. Odmiennie 25 Tak m.in. J. Lachowski, Komentarz do art. 42, [w:] J. Lachowski (red.), Kodeks
uważa J. Lachowski, który stoi na stanowisku, że skazany może ustanowić większą karny wykonawczy.
liczbę przedstawicieli, byle tylko nie dochodziło do paraliżu postępowania (J. La- 26 A. Gerecka-Żołyńska, Komenatrz do art. 42, [w:] A. Gerecka-Żołyńska (red.), Kodeks
chowski, Praktyczne aspekty instytucji przedstawiciela skazanego, s. 11; tak także karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2023, s. 236–237.
K. Dąbkiewicz, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2018, s. 202. 27 S. Lelental, w: S. Lelental, Kodeks karny wykonawczy, art. 38.
21 Dz.U. z 2016 r. poz. 2305. 28 Ibidem.
edukacjaprawnicza.pl KLINIKA Nr 35–36 (40–41)/2023 13
Klinika 35-36(40-41) 2023.indb 13 11.07.2024 18:42
11.07.2024 18:42
Klinika 35-36(40-41) 2023.indb 13
