Page 10 - "Klinika" Nr 37-38 (42-43) 2024

WPŁYW KLINIK NA PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZNĄ

niszczenia informacji, niewłaściwego lub nieautoryzowanego wy- się na nauczaniu praktykowania prawa ze wszystkimi jego aspek-
korzystania danych oraz przekazywania danych nieupoważnionym tami, w tym szczególnie na krytycznej analizie prawa, nie wydaje
osobom. się – na razie – aby jakakolwiek aplikacja komputerowa lub opro-
Unijny prawodawca wziął powyższe pod uwagę i zgodnie z treścią gramowanie mogło przekazywać taką wiedzę osobom studiują-
Aktu o AI systemy sztucznej inteligencji zidentyfikowane jako sys- cym na uczelniach wyższych i tym samym stać się elektronicznym
temy wysokiego ryzyka, dotyczące m.in. administrowania wymia- opiekunem.
rem sprawiedliwości , podlegają rygorystycznym obowiązkom, Warto jednak wskazać, że możliwym już teraz zagrożeniem, jakie
43
co jest niezwykle istotne pod kątem zagrożeń, które zostały ziden- stwarza AI w ramach edukacji prawniczej i pewnie w ramach każdej
tyfikowane w niniejszym tekście. Stajemy zatem przed nowymi edukacji może stać się uzależnienie osób studenckich od korzysta-
wyzwaniami, gdzie precyzja technologii i ochrona danych osobo- nia z AI w każdym zakresie pracy nad sprawą. Sztuczna inteligen-
44
wych są kluczowe . Jak już wspomniano, przepisy Aktu o AI będą cja bowiem wykonuje zlecone zadania błyskawicznie, co może być
obowiązywać po upływie 24 miesięcy od jego ogłoszenia, jednak kuszące dla osób studenckich i prowadzić do sytuacji bezrefleksyj-
w przypadku części przepisów te terminy to kolejno 6, 12 i 36 mie- nego zlecania zadań przez studentów/ki, a następnie bezkrytycz-
sięcy. Już w lutym 2025 r. mocy nabiorą przepisy zakazujące sto- nego przyjmowania wyników ich opracowania, w sytuacji gdy tylko
sowania w całej Unii szczególnie niebezpiecznych systemów AI. samodzielna praca koncepcyjna nad sprawą klienta/klientki kliniki
Następnie, w sierpniu 2025 r. w życie wejdą przepisy kluczowe prawa jest źródłem kształcenia umiejętności prawniczych, dających
dla nadzoru nad sztuczną inteligencją dotyczące m.in. określenia możliwość własnego zawodowego rozwoju, co jednak wymaga po-
organu nadzoru rynku i organu notyfikującego modeli AI ogól- święcenia – nie rzadko – ogromnej ilości czasu.
nego przeznaczenia, jak również te dotyczące kar za naruszenia
przepisów zawartych w Akcie. Jako ostatnie zaczną obowiązywać Podsumowanie
przepisy, które odnoszą się do systemów AI wysokiego ryzyka Sztuczna inteligencja to szybko rozwijająca się grupa technologii,
oraz związanych z nimi obowiązków. Ich wejście w życie nastąpi która przyczynia się do wielu różnych korzyści społecznych, eko-
w sierpniu 2026 r. oraz w przypadku niektórych systemów wyso- nomicznych, środowiskowych prawdopodobnie we wszystkich
kiego ryzyka będących elementem produktów podlegających osob- obszarach działalności społecznej. Za sprawą internetu powstało
45
nym normom, w sierpniu 2027 r. nowe globalne społeczeństwo, które otrzymuje miano „siecio-
Opracowane powyżej rozważania w odniesieniu do wprowadzania wego”, „społeczeństwa wiedzy” czy „społeczeństwa kreatywne-
systemów, mających na celu poprawę funkcjonowania wymiaru go” . Wobec wszystkich tych procesów prawo nie pozostaje obo-
48
sprawiedliwości i stanowiące część problemów, z jakimi przyjdzie jętne, a co więcej, występuje w ścisłej i wzajemnej relacji. Rozwój
nam się zmierzyć w sytuacji wprowadzania sztucznej inteligencji technologii cyfrowych będzie wpływać na zmianę istniejących
do procesu orzekania – pokazują, że pojawia się obszar, w ramach paradygmatów. Pojawiają się więc pytania, jaki wpływ może mieć
którego konieczne będzie rozszerzanie pola działalności klinik sztuczna inteligencja na proces nauczania klinicznego i jak można
prawa. Konieczne będzie np. rozważenie redefinicji zakresu pro- ją skutecznie wykorzystywać w procesie kształcenia przyszłych
wadzonych na początku każdego roku akademickiego szkoleń. Wy- prawników i prawniczek.
daje się bowiem, że ogólna wiedza z zakresu prawa do prywatności W naszej ocenie należy pracować nad pogłębianiem krytycznej re-
i ochrony danych osobowych nie będzie już wystarczająca. Zapo- fleksji dotyczącej wzajemnych relacji prawa i sztucznej inteligencji
49
znanie wszystkich osób studenckich każdego roku z treścią prawa (jako technologii) a zarządzaniem zasobami ludzkimi , w tym my-
krajowego oraz prawa unijnego, a jednocześnie z funkcjonowaniem śleniem o sposobie nauczania przyszłych prawników i prawniczek
programów sztucznej inteligencji i ich zaletami oraz zagrożeniami w sposób holistyczny, adresujący nie tylko edukację w dyscyplinie
będzie – wydaje się – obowiązkiem każdej poradni. nauk prawnych, ale także w zakresie nauk komputerowych. Czło-
W związku z powyższym będziemy świadkami tego, jak Akt wiek w erze AI albo wzmocni swoją pozycję kształtowania rzeczy-
o AI działać będzie w praktyce. Przed legislatorami oraz admini- wistości albo ją utraci na rzecz sztucznej inteligencji . W ramach
50
stratorami czuwającymi nad procesami przetwarzania danych edukacji prawniczej w klinikach prawa, wzmocnienie tej pozycji
osobowych pojawia się wyzwanie, aby nadążyć ze stworzeniem należy rozumieć jako wykorzystanie potencjału sztucznej inteli-
mechanizmów pozwalających zapewnić odpowiedni poziom bez- gencji do nabywania umiejętności kreatywnej i krytycznej analizy
pieczeństwa danych osobowych . prawnej, co oznacza, że korzystanie z AI powinno być każdorazowo
46 47
Wszystkie wyzwania dla nauczania klinicznego w związku z roz- poddawane refleksji i ocenie, czemu ma służyć i jakie ma znaczenie
wojem AI, a przede wszystkim dla koordynatorów i koordynato- w kontekście momentu pracy nad sprawą klienta/klientki w stu-
rek pracujących od lat w klinikach prawa wiodą do wniosku, że – denckiej poradni prawnej.
wydaje się – brak jest zagrożenia w rozwoju sztucznej inteligencji
w taki sposób, żeby AI mogła zastąpić człowieka-nauczyciela aka- Streszczenie
demickiego. W związku z tym, że nauczanie kliniczne koncentruje W niniejszym artykule Autorki podjęły się próby rozpoczęcia dys-
kusji dotyczącej wykorzystania w przyszłości sztucznej inteligen-
43 https://digital-strategy.ec.europa.eu/pl/policies/regulatory-framework-ai, dostęp cji w poradniach prawnych oraz w procesie efektywnego uczenia
27.10.2024 r. przyszłych prawników i prawniczek. Postawione pytanie badawcze
44 https://lexdigital.pl/sztuczna-inteligencja, dostęp 27.10.2024 r.
45 https://www.gov.pl/web/ai/rewolucja-w-regulacji-wchodzi-w-zycie-akt-o-ai, do- brzmi: jakie – już teraz – można sformułować przyszłe możliwości
stęp 27.10.2024 r.
46 G. Kolasa, Sztuczna inteligencja (AI) vs. ochrona danych osobowych (RODO), Acta
Iuridica Resoviensia 2024, Nr 1(44), s.129. 48 Z. Brodecki, Prolog [w:] Z. Brodecki, K. Malinowska, M. Polkowska (red.), Nowa
47 Warto w tym kontekście zawrócić uwagę, że w lutym 2024 r. powstał Europejski cywilizacja kosmiczna. Satelity w służbie Ziemi, Warszawa 2019, s. 14.
Urząd ds. Sztucznej Inteligencji, w ramach Komisji, który nadzoruje wraz z pań- 49 A. Labuhn, Prawo w erze sztucznej inteligencji, Ad Astra. Program badań nad
stwami członkowskimi egzekwowanie i wdrażanie aktu w sprawie sztucznej in- astropolityką i prawem kosmicznym 2021, Nr 2, s. 32 i n.
teligencji, zob. https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/ai-office, dostęp 50 Z. Brodecki, Epilog [w:] Z. Brodecki, A. Nawrot, Świątynia w cyberkulturze. Tech-
27.10.2024 r. nologie cyfrowe i prawo w społeczeństwie wiedzy, Gdańsk 2007, s. 100.

edukacjaprawnicza.pl KLINIKA Nr 37–38 (42–43)/2024 9