Page 28 - KLINIKA-16-20-2014
P. 28
DEBATA ŚRODOWISKOWA
Zakres poufności i podstawowe obowiązki procesowe członka towanych ustawach oraz zbiorach deontologii zawodowej . Za-
profesji prawniczych – udzielającego bezpłatnej porady prawnej tem, przywołując wskazany już wyżej przykład Centrum Pro Bono
O ile czytelne ustalenie matrycy prawidłowych postaw w zakresie działającego pod auspicjami Fundacji Uniwersyteckich Poradni
obowiązku zeznawania kierowanego do studenta nie wiązał się ze Prawnych, jest oczywiste, że adwokaci i radcowie prawni akredy-
szczególnymi trudnościami, o tyle w przypadku opiekuna nauko- towani przy Centrum i udzielający bezpłatnych porad prawnych
wego pełniącego czynności pracownika naukowego jest to kwestia chronią poufność informacji uzyskanych od klientów instytucją
bardziej złożona. Jeśli opiekun naukowy nie jest radcą prawnym tajemnicy zawodowej. Tymczasem istnieje uzasadniona wątpli-
albo adwokatem, wówczas podlega, w ocenie piszącej, identycz- wość co do statusu opiekunów naukowych klinik prawa mających
nym obowiązkom, jakie opisane zostały powyżej. Nie ma powodu, równocześnie status radców prawnych lub adwokatów. Powsta-
by uważać, że zachodzą którekolwiek z okoliczności uprawniają- je wówczas pytanie, jak oceniać ich aktywność w zakresie asysty
cych go do odmowy zeznań albo odmowy odpowiedzi na pytanie, prawnej. Istotą roli opiekuna akademickiego bowiem jest to, że
w którejkolwiek z procedur, o ile nie może skutecznie przywołać pośrednio uczestniczy w procesie doradzania klientowi w klinice
mechanizmu ochrony poufności instrumentami tajemnicy zawo- prawa. Choć nie styka się bezpośrednio z klientem, to poznaje stan
dowej. W przypadku analizowanego przykładu klinik prawa, dzia- faktyczny z relacji studenta, zna dokumenty dostarczone przez
łających jako podmioty w ramach akademii wyższych, problem jest klienta, a nadto opinia prawna, jako efekt asysty, czyli bezpłat-
jednak bardziej złożony. Nie ma bowiem pewności co do tego, nej pomocy prawnej świadczonej klientowi, jest wytwarzana pod
czy opiekun naukowy będący jednocześnie radcą prawnym jego nadzorem i on odpowiada za jej ostateczny kształt. Jednak,
albo adwokatem korzysta z ochrony zapewnionej przepisami czyniąc tak szczególną asystę prawną, nie posługuje się tytułem
ustaw korporacyjnych. Taka wątpliwość oczywiście nie zachodzi radcy prawnego, adwokata, ale doktora nauk prawnych, adiunkta.
w sytuacji, gdy radca prawny albo adwokat jest wolontariuszem Również w zakresie stosunku pracy nawiązanego z akademią nie
w biurze porad prawnych i obywatelskich albo świadczy tego ro- ma wskazanych czynności zawodowych radcy prawnego czy adwo-
dzaju bezpłatną pomoc prawną w innej zorganizowanej formie kata, ale pracownika naukowo-dydaktycznego. Powracając zatem
pomocy prawnej, używając przy czynnościach wolontariatu tytu- do problematyki oceny asysty takiego szczególnego podmiotu,
łu radcy prawnego albo adwokata. Używając tytułu zawodowego zachodzi wątpliwość, w jakim charakterze to czyni i czy korzysta
w relacji z klientem równocześnie rozciąga tym samym swój szcze- wówczas również ze statusu „podwójnego” zawodowego, czyli pra-
gólny status na podmiot, któremu udziela bezpłatnej porady praw- cownika naukowego i radcy prawnego albo adwokata. W ocenie pi-
nej. Korzyści w takiej sytuacji są niebagatelne, bowiem i klient, szącej uprawniona jest teza, że zarówno radca prawny, jak i adwo-
i radca prawny albo adwokat zyskują ochronę poufności ich relacji. kat powinni ponosić podwójny ciężar obowiązków zawodowych,
Uzasadniona wątpliwość natomiast, o której mowa w kontekście jakie na siebie, w związku ze świadczeniem pomocy prawnej w kli-
klinik prawa, dotyczy zatem klarownej linii podziału co do tego, nice, przyjmują. Gdyby tezę tę przyjąć za zasadną, oznaczałoby to,
jak kształtuje się status relacji poufności, w zależności od tego, kim że istnieje możliwość przypisania obowiązków deontologii zawo-
jest podmiot udzielający bezpłatnej pomocy prawnej i obywatel- dowej radcy prawnego i adwokata również w zakresie obowiązków
skiej oraz w jakim reżimie organizacyjnym ją świadczy. Jeśli bo- opiekuna w klinice prawa. Uzasadnieniem tego twierdzenia jest
wiem jest nim wolontariusz – radca prawny, adwokat – wówczas treść przepisów regulujących zakres i sposób pełnienia obowiąz-
nie powinno budzić wątpliwości ustalenie, że posiłkowanie się ków zawodowych przez przedstawicieli zaufania publicznego.
wprost w relacji z klientem tytułem podlejącym ochronie prawnej
rodzi ochronę relacji poufności z taką osobą. Radca prawny bo- Odpowiednio zatem przyjąć należy, że ani radcą praw-
wiem zawdzięcza taki szczególny status decyzji ustawodawcy, któ- nym, ani adwokatem nie przestaje się być z chwilą, gdy nie
ry poprzez koncepcje zawodów zaufania publicznego oraz kształt w celu zarobkowym, związanym z prowadzoną kancelarią
rozwiązań normatywnych samorządów zawodowych zagwaranto- albo pracą w celu zarobkowym dla klienta, przestaje się
wał ich przedstawicielom ochronę relacji poufności. Identycznie pełnić te obowiązki.
problematykę tę uregulował ustawodawca w stosunku do adwo-
5
katów. Skoro zatem, przykładowo, klient korzysta z bezpłatnej Wprost przeciwnie, wziąwszy za przykład zapis § 14 KEA , któ-
porady prawnej świadczonej w reżimie Fundacji Uniwersyteckich ry stanowi, że adwokat odpowiada za formę i treść pism proceso-
Poradni Prawnych poprzez aktywność Centrum Pro Bono, wów- wych przez niego zredagowanych, nawet jeżeli nie zostały przez
czas poufność chroniona jest w najszerszym z możliwych zakre- niego podpisane, wydaje się, że tym bardziej teza ta jest słuszna.
sów, poprzez niżej opisane instrumenty prawne. Jeśli natomiast Równocześnie w stosunku do radców prawnych Krajowa Rada
w ramach tego samego podmiotu prawnego, czyli Fundacji Uni- Radców Prawnych stosuje stały apel o szersze angażowanie ➜
wersyteckich Poradni Prawnych, poprzez działania kliniki prawa
student udziela pomocy prawnej, wówczas klient nie może liczyć 5 Ukonstytuowane one zostały na podstawie uchwały nr 52/2011 NRA z 19.11.2011 r.
na przedmiotowe, procesowe przywileje poufności. poprzez ogłoszenie jednolitego tekstu „Zbioru zasad etyki adwokackiej i godności
Na podstawie informacji wskazanych wyżej można postawić tezę, zawodu” (Kodeksu etyki adwokackiej, dalej KEA), a uchwalonego przez Naczelną
że radca prawny lub adwokat, niezależnie od sposobu świad- Radę Adwokacką 10.10.1998 r. (uchwała nr 2/XVIII/98) ze zmianami wprowa-
dzonymi uchwałą Naczelnej Rady Adwokackiej nr 32/2005 z 19.11.2005 r. oraz
czenia pomocy prawnej, podlega regułom wskazanym w cy- uchwałami Naczelnej Rady Adwokackiej nr 33/2011–54/2011 z 19.11.2011 r.
Projekt „Opracowanie kompleksowych i trwałych mechanizmów wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 27
Zakres poufności i podstawowe obowiązki procesowe członka towanych ustawach oraz zbiorach deontologii zawodowej . Za-
profesji prawniczych – udzielającego bezpłatnej porady prawnej tem, przywołując wskazany już wyżej przykład Centrum Pro Bono
O ile czytelne ustalenie matrycy prawidłowych postaw w zakresie działającego pod auspicjami Fundacji Uniwersyteckich Poradni
obowiązku zeznawania kierowanego do studenta nie wiązał się ze Prawnych, jest oczywiste, że adwokaci i radcowie prawni akredy-
szczególnymi trudnościami, o tyle w przypadku opiekuna nauko- towani przy Centrum i udzielający bezpłatnych porad prawnych
wego pełniącego czynności pracownika naukowego jest to kwestia chronią poufność informacji uzyskanych od klientów instytucją
bardziej złożona. Jeśli opiekun naukowy nie jest radcą prawnym tajemnicy zawodowej. Tymczasem istnieje uzasadniona wątpli-
albo adwokatem, wówczas podlega, w ocenie piszącej, identycz- wość co do statusu opiekunów naukowych klinik prawa mających
nym obowiązkom, jakie opisane zostały powyżej. Nie ma powodu, równocześnie status radców prawnych lub adwokatów. Powsta-
by uważać, że zachodzą którekolwiek z okoliczności uprawniają- je wówczas pytanie, jak oceniać ich aktywność w zakresie asysty
cych go do odmowy zeznań albo odmowy odpowiedzi na pytanie, prawnej. Istotą roli opiekuna akademickiego bowiem jest to, że
w którejkolwiek z procedur, o ile nie może skutecznie przywołać pośrednio uczestniczy w procesie doradzania klientowi w klinice
mechanizmu ochrony poufności instrumentami tajemnicy zawo- prawa. Choć nie styka się bezpośrednio z klientem, to poznaje stan
dowej. W przypadku analizowanego przykładu klinik prawa, dzia- faktyczny z relacji studenta, zna dokumenty dostarczone przez
łających jako podmioty w ramach akademii wyższych, problem jest klienta, a nadto opinia prawna, jako efekt asysty, czyli bezpłat-
jednak bardziej złożony. Nie ma bowiem pewności co do tego, nej pomocy prawnej świadczonej klientowi, jest wytwarzana pod
czy opiekun naukowy będący jednocześnie radcą prawnym jego nadzorem i on odpowiada za jej ostateczny kształt. Jednak,
albo adwokatem korzysta z ochrony zapewnionej przepisami czyniąc tak szczególną asystę prawną, nie posługuje się tytułem
ustaw korporacyjnych. Taka wątpliwość oczywiście nie zachodzi radcy prawnego, adwokata, ale doktora nauk prawnych, adiunkta.
w sytuacji, gdy radca prawny albo adwokat jest wolontariuszem Również w zakresie stosunku pracy nawiązanego z akademią nie
w biurze porad prawnych i obywatelskich albo świadczy tego ro- ma wskazanych czynności zawodowych radcy prawnego czy adwo-
dzaju bezpłatną pomoc prawną w innej zorganizowanej formie kata, ale pracownika naukowo-dydaktycznego. Powracając zatem
pomocy prawnej, używając przy czynnościach wolontariatu tytu- do problematyki oceny asysty takiego szczególnego podmiotu,
łu radcy prawnego albo adwokata. Używając tytułu zawodowego zachodzi wątpliwość, w jakim charakterze to czyni i czy korzysta
w relacji z klientem równocześnie rozciąga tym samym swój szcze- wówczas również ze statusu „podwójnego” zawodowego, czyli pra-
gólny status na podmiot, któremu udziela bezpłatnej porady praw- cownika naukowego i radcy prawnego albo adwokata. W ocenie pi-
nej. Korzyści w takiej sytuacji są niebagatelne, bowiem i klient, szącej uprawniona jest teza, że zarówno radca prawny, jak i adwo-
i radca prawny albo adwokat zyskują ochronę poufności ich relacji. kat powinni ponosić podwójny ciężar obowiązków zawodowych,
Uzasadniona wątpliwość natomiast, o której mowa w kontekście jakie na siebie, w związku ze świadczeniem pomocy prawnej w kli-
klinik prawa, dotyczy zatem klarownej linii podziału co do tego, nice, przyjmują. Gdyby tezę tę przyjąć za zasadną, oznaczałoby to,
jak kształtuje się status relacji poufności, w zależności od tego, kim że istnieje możliwość przypisania obowiązków deontologii zawo-
jest podmiot udzielający bezpłatnej pomocy prawnej i obywatel- dowej radcy prawnego i adwokata również w zakresie obowiązków
skiej oraz w jakim reżimie organizacyjnym ją świadczy. Jeśli bo- opiekuna w klinice prawa. Uzasadnieniem tego twierdzenia jest
wiem jest nim wolontariusz – radca prawny, adwokat – wówczas treść przepisów regulujących zakres i sposób pełnienia obowiąz-
nie powinno budzić wątpliwości ustalenie, że posiłkowanie się ków zawodowych przez przedstawicieli zaufania publicznego.
wprost w relacji z klientem tytułem podlejącym ochronie prawnej
rodzi ochronę relacji poufności z taką osobą. Radca prawny bo- Odpowiednio zatem przyjąć należy, że ani radcą praw-
wiem zawdzięcza taki szczególny status decyzji ustawodawcy, któ- nym, ani adwokatem nie przestaje się być z chwilą, gdy nie
ry poprzez koncepcje zawodów zaufania publicznego oraz kształt w celu zarobkowym, związanym z prowadzoną kancelarią
rozwiązań normatywnych samorządów zawodowych zagwaranto- albo pracą w celu zarobkowym dla klienta, przestaje się
wał ich przedstawicielom ochronę relacji poufności. Identycznie pełnić te obowiązki.
problematykę tę uregulował ustawodawca w stosunku do adwo-
5
katów. Skoro zatem, przykładowo, klient korzysta z bezpłatnej Wprost przeciwnie, wziąwszy za przykład zapis § 14 KEA , któ-
porady prawnej świadczonej w reżimie Fundacji Uniwersyteckich ry stanowi, że adwokat odpowiada za formę i treść pism proceso-
Poradni Prawnych poprzez aktywność Centrum Pro Bono, wów- wych przez niego zredagowanych, nawet jeżeli nie zostały przez
czas poufność chroniona jest w najszerszym z możliwych zakre- niego podpisane, wydaje się, że tym bardziej teza ta jest słuszna.
sów, poprzez niżej opisane instrumenty prawne. Jeśli natomiast Równocześnie w stosunku do radców prawnych Krajowa Rada
w ramach tego samego podmiotu prawnego, czyli Fundacji Uni- Radców Prawnych stosuje stały apel o szersze angażowanie ➜
wersyteckich Poradni Prawnych, poprzez działania kliniki prawa
student udziela pomocy prawnej, wówczas klient nie może liczyć 5 Ukonstytuowane one zostały na podstawie uchwały nr 52/2011 NRA z 19.11.2011 r.
na przedmiotowe, procesowe przywileje poufności. poprzez ogłoszenie jednolitego tekstu „Zbioru zasad etyki adwokackiej i godności
Na podstawie informacji wskazanych wyżej można postawić tezę, zawodu” (Kodeksu etyki adwokackiej, dalej KEA), a uchwalonego przez Naczelną
że radca prawny lub adwokat, niezależnie od sposobu świad- Radę Adwokacką 10.10.1998 r. (uchwała nr 2/XVIII/98) ze zmianami wprowa-
dzonymi uchwałą Naczelnej Rady Adwokackiej nr 32/2005 z 19.11.2005 r. oraz
czenia pomocy prawnej, podlega regułom wskazanym w cy- uchwałami Naczelnej Rady Adwokackiej nr 33/2011–54/2011 z 19.11.2011 r.
Projekt „Opracowanie kompleksowych i trwałych mechanizmów wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 27
