Page 33 - KLINIKA-16-20-2014
P. 33
DEBATA ŚRODOWISKOWA
uzyskał w związku z wykonywaniem czynności służbowych, a któ- wniosku przez pokrzywdzonego) możliwości wszczęcia postępo-
rej ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony interes, wania z urzędu w stosunku do podmiotu naruszającego tajemnicę
i wówczas podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Ściganie zawodową. Co istotne, stosowny wniosek nie jest już wymagany na
przestępstwa określonego w § 1 następuje na wniosek pokrzyw- etapie wszczynania postępowania dyscyplinarnego – wystarczają-
dzonego. W piśmiennictwie przedmiotu nie ma wątpliwości, że ca jest w tym zakresie już choćby sygnalizacja sądu albo powzięcie
przedmiotem ochrony jest poufność informacji, stosunek zaufania z urzędu przez rzecznika dyscyplinarnego wiadomości o nieetycz-
pomiędzy dysponentem a depozytariuszem informacji, który jest nej w zakresie tajemnicy zawodowej postawie profesjonalisty.
warunkiem prawidłowości wykonywania określonych zawodów, peł-
nienia funkcji czy prowadzenia pewnych działalności, zatem ochroną Mechanizmy ochrony poufności w zakresie relacji po-
w tym przepisie objęty będzie także interes prywatny (sfera prywat- między podmiotem udzielającym porady prawnej i oby-
ności), jak też inne interesy, w które godzi ujawnienie tajemnicy służ- watelskiej niebędącym adwokatem lub radcą prawnym
7
bowej . P. Kozłowska-Kalisz podziela pogląd W. Wróbla , że ustalenie a klientem
obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej może wynikać wprost Opisanymi wyżej mechanizmami ochrony poufności, uregulowa-
z przepisów regulujących tryb i zasady wykonywania określonych za- nymi wprost i dającymi się w oczywisty sposób implementować
wodów bądź z przyjęcia na siebie zobowiązania co do nieujawniania do treści stosunku prawnego pomiędzy podmiotem udzielającym
faktów poznanych w związku z wykonywaną pracą zawodową, zaś porady prawnej i obywatelskiej a klientem, podmiot udzielający
wskazane regulacje stanowią „normę sankcjonującą w stosunku do porady prawnej i obywatelskiej niebędący adwokatem lub radcą
tych wszystkich naruszeń tajemnicy zawodowej, w których przepi- prawnym nie dysponuje. Co prawda, ustawa z 24.4.2003 r. o dzia-
13
sy nakładające obowiązek jej dochowania stanowią normę niezabez- łalności pożytku publicznego i o wolontariacie zastrzega dwa me-
pieczoną, tj. nie przewidują wprost sankcji karnych za naruszenie chanizmy ochrony poufności, jednak mają one skutek inter partes,
8
obowiązku tajemnicy , albo mogącą mieć zastosowanie tam, gdzie a nie erga omnes.
przepisy wprawdzie nie przewidują wprost ustawowego obowiąz-
ku zachowania tajemnicy, natomiast charakter wykonywanego za- Dlatego na podstawie art. 44 PożPubWolontU pomiędzy
wodu czy prowadzonej działalności pozwala na wejście w posiada- organizacją pożytku publicznego a wolontariuszem za-
nie informacji poufnych i z reguły dotyczących życia prywatnego wrzeć można porozumienie, a w jego treści zastrzec po-
jednostki (np. nauczyciele, pracownicy szkół wyższych)” . Oznacza ufność i zobowiązać wolontariusza do przestrzegania
9
to, że źródłem obowiązku zachowania tajemnicy jest bądź konkret- standardów wewnętrznych w zakresie ochrony informacji
ny przepis prawa, bądź umowa pomiędzy dysponentem informacji i danych osobowych, przyjętych w danym podmiocie.
i depozytariuszem, której treścią jest przyjęcie zobowiązania dys-
krecji. W orzecznictwie odnaleźć można pogląd, zgodnie z którym Ponadto na podstawie art. 43 PożPubWolontU wolontariusz powi-
„wykorzystanie informacji to wszelkie działania podejmowane przez nien posiadać kwalifi kacje i spełniać wymagania odpowiednie do
sprawcę, dla których znajomość informacji stanowiła podstawowy rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek po-
impuls działania nakierowanego na uzyskanie określonej korzyści siadania takich kwalifi kacji i spełniania stosownych wymagań wy-
dla siebie lub innego podmiotu. O wykorzystaniu informacji można nika z odrębnych przepisów. Zatem w tym szczególnym zakresie
mówić, gdy sprawca po zapoznaniu się z nią podjął określone decy- istnieje mechanizm wzmocnienia związania tajemnicą radcy praw-
zje, działania, czynności” . nego i adwokata wobec podmiotów kwalifi kowanych udzielających
10
A. Barczak z kolei wskazała, co do znamion tego przestępstwa, że bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich. Nadal jednak pamię-
tajemnicę ujawnić można tylko wobec kogoś. W jej ocenie przeka- tać należy, że stopień związania poufnością uzależniony będzie od
zanie aktów czy dokumentów, które zawierają podlegającą ochro- „pierwotnych regulacji”, którym podlega dany specjalista, zaś re-
nie informację w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi, jest gulacje prawa o wolontariacie i o działalności pożytku publicznego
dopiero usiłowaniem, i to nie tylko ze względu na fakt, że osoba w ogóle nie odnoszą się do tych kluczowych kwestii.
trzecia mogła zapoznać się z informacją dopiero w tym momencie, W stosunku do podmiotów świadczących usługę w sieci bez-
ale ze względu na nieznajomość osoby, która de facto stanie się od- płatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego nie pozo-
biorcą informacji . staje nic innego jak poszukiwanie rozwiązań poprzez np. treść
11
S. Hoc zauważa natomiast, że nie jest ujawnianiem „powtarzanie,
przekazywanie czy rozpowszechnianie tajemnicy państwowej, P. Kozłowska-Kalisz, Komentarz aktualizowany do kodeksu karnego, SIP Lex.
7
która została wcześniej ujawniona przez kogo innego. Ujawnienie 8 Na przykład: Prawo o adwokaturze w stosunku do tajemnicy adwokackiej albo
jest bowiem jednorazowe, a następuje wtedy, gdy sprawca »wydo- ustawa z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, tekst jedn.: Dz.U.
z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 ze zm. w stosunku do tajemnicy lekarskiej.
bywa« jakąś tajną wiadomość i czyni ją jawną” . 9 Ibidem.
12
Jak z powyższego wynika, identycznie pojmowana jak w zakresie 10 Wyr. SA w Białymstoku z 12.2.2013 r., II AKa 2/13, 12.02.2013 r., www.orzecze-
nia.ms.gov.pl.
deontologii zawodowych jest tajemnica, o której mowa w analizo- 11 A. Barczak , Prawnokarna ochrona tajemnicy gospodarczej. Próba analizy prawno-
wanym przepisie. Skoro tak, nasuwa się wniosek, że prócz mecha- 12 porównawczej, CzPKiNP 2000, Nr 1, s. 277.
nizmów kontroli dyscyplinarnej również poufność strzeżona jest S. Hoc, Niektóre aspekty ochrony tajemnicy państwowej i służbowej, WPP 1998,
z. 3–4, s. 45.
przez ustawodawcę poprzez (pod warunkiem złożenia stosownego 13 Tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r Nr 234, poz. 1536 ze zm., dalej jako: PożPubWolontU.
Projekt „Opracowanie kompleksowych i trwałych mechanizmów wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce”
32 współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
uzyskał w związku z wykonywaniem czynności służbowych, a któ- wniosku przez pokrzywdzonego) możliwości wszczęcia postępo-
rej ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony interes, wania z urzędu w stosunku do podmiotu naruszającego tajemnicę
i wówczas podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Ściganie zawodową. Co istotne, stosowny wniosek nie jest już wymagany na
przestępstwa określonego w § 1 następuje na wniosek pokrzyw- etapie wszczynania postępowania dyscyplinarnego – wystarczają-
dzonego. W piśmiennictwie przedmiotu nie ma wątpliwości, że ca jest w tym zakresie już choćby sygnalizacja sądu albo powzięcie
przedmiotem ochrony jest poufność informacji, stosunek zaufania z urzędu przez rzecznika dyscyplinarnego wiadomości o nieetycz-
pomiędzy dysponentem a depozytariuszem informacji, który jest nej w zakresie tajemnicy zawodowej postawie profesjonalisty.
warunkiem prawidłowości wykonywania określonych zawodów, peł-
nienia funkcji czy prowadzenia pewnych działalności, zatem ochroną Mechanizmy ochrony poufności w zakresie relacji po-
w tym przepisie objęty będzie także interes prywatny (sfera prywat- między podmiotem udzielającym porady prawnej i oby-
ności), jak też inne interesy, w które godzi ujawnienie tajemnicy służ- watelskiej niebędącym adwokatem lub radcą prawnym
7
bowej . P. Kozłowska-Kalisz podziela pogląd W. Wróbla , że ustalenie a klientem
obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej może wynikać wprost Opisanymi wyżej mechanizmami ochrony poufności, uregulowa-
z przepisów regulujących tryb i zasady wykonywania określonych za- nymi wprost i dającymi się w oczywisty sposób implementować
wodów bądź z przyjęcia na siebie zobowiązania co do nieujawniania do treści stosunku prawnego pomiędzy podmiotem udzielającym
faktów poznanych w związku z wykonywaną pracą zawodową, zaś porady prawnej i obywatelskiej a klientem, podmiot udzielający
wskazane regulacje stanowią „normę sankcjonującą w stosunku do porady prawnej i obywatelskiej niebędący adwokatem lub radcą
tych wszystkich naruszeń tajemnicy zawodowej, w których przepi- prawnym nie dysponuje. Co prawda, ustawa z 24.4.2003 r. o dzia-
13
sy nakładające obowiązek jej dochowania stanowią normę niezabez- łalności pożytku publicznego i o wolontariacie zastrzega dwa me-
pieczoną, tj. nie przewidują wprost sankcji karnych za naruszenie chanizmy ochrony poufności, jednak mają one skutek inter partes,
8
obowiązku tajemnicy , albo mogącą mieć zastosowanie tam, gdzie a nie erga omnes.
przepisy wprawdzie nie przewidują wprost ustawowego obowiąz-
ku zachowania tajemnicy, natomiast charakter wykonywanego za- Dlatego na podstawie art. 44 PożPubWolontU pomiędzy
wodu czy prowadzonej działalności pozwala na wejście w posiada- organizacją pożytku publicznego a wolontariuszem za-
nie informacji poufnych i z reguły dotyczących życia prywatnego wrzeć można porozumienie, a w jego treści zastrzec po-
jednostki (np. nauczyciele, pracownicy szkół wyższych)” . Oznacza ufność i zobowiązać wolontariusza do przestrzegania
9
to, że źródłem obowiązku zachowania tajemnicy jest bądź konkret- standardów wewnętrznych w zakresie ochrony informacji
ny przepis prawa, bądź umowa pomiędzy dysponentem informacji i danych osobowych, przyjętych w danym podmiocie.
i depozytariuszem, której treścią jest przyjęcie zobowiązania dys-
krecji. W orzecznictwie odnaleźć można pogląd, zgodnie z którym Ponadto na podstawie art. 43 PożPubWolontU wolontariusz powi-
„wykorzystanie informacji to wszelkie działania podejmowane przez nien posiadać kwalifi kacje i spełniać wymagania odpowiednie do
sprawcę, dla których znajomość informacji stanowiła podstawowy rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek po-
impuls działania nakierowanego na uzyskanie określonej korzyści siadania takich kwalifi kacji i spełniania stosownych wymagań wy-
dla siebie lub innego podmiotu. O wykorzystaniu informacji można nika z odrębnych przepisów. Zatem w tym szczególnym zakresie
mówić, gdy sprawca po zapoznaniu się z nią podjął określone decy- istnieje mechanizm wzmocnienia związania tajemnicą radcy praw-
zje, działania, czynności” . nego i adwokata wobec podmiotów kwalifi kowanych udzielających
10
A. Barczak z kolei wskazała, co do znamion tego przestępstwa, że bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich. Nadal jednak pamię-
tajemnicę ujawnić można tylko wobec kogoś. W jej ocenie przeka- tać należy, że stopień związania poufnością uzależniony będzie od
zanie aktów czy dokumentów, które zawierają podlegającą ochro- „pierwotnych regulacji”, którym podlega dany specjalista, zaś re-
nie informację w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi, jest gulacje prawa o wolontariacie i o działalności pożytku publicznego
dopiero usiłowaniem, i to nie tylko ze względu na fakt, że osoba w ogóle nie odnoszą się do tych kluczowych kwestii.
trzecia mogła zapoznać się z informacją dopiero w tym momencie, W stosunku do podmiotów świadczących usługę w sieci bez-
ale ze względu na nieznajomość osoby, która de facto stanie się od- płatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego nie pozo-
biorcą informacji . staje nic innego jak poszukiwanie rozwiązań poprzez np. treść
11
S. Hoc zauważa natomiast, że nie jest ujawnianiem „powtarzanie,
przekazywanie czy rozpowszechnianie tajemnicy państwowej, P. Kozłowska-Kalisz, Komentarz aktualizowany do kodeksu karnego, SIP Lex.
7
która została wcześniej ujawniona przez kogo innego. Ujawnienie 8 Na przykład: Prawo o adwokaturze w stosunku do tajemnicy adwokackiej albo
jest bowiem jednorazowe, a następuje wtedy, gdy sprawca »wydo- ustawa z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, tekst jedn.: Dz.U.
z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 ze zm. w stosunku do tajemnicy lekarskiej.
bywa« jakąś tajną wiadomość i czyni ją jawną” . 9 Ibidem.
12
Jak z powyższego wynika, identycznie pojmowana jak w zakresie 10 Wyr. SA w Białymstoku z 12.2.2013 r., II AKa 2/13, 12.02.2013 r., www.orzecze-
nia.ms.gov.pl.
deontologii zawodowych jest tajemnica, o której mowa w analizo- 11 A. Barczak , Prawnokarna ochrona tajemnicy gospodarczej. Próba analizy prawno-
wanym przepisie. Skoro tak, nasuwa się wniosek, że prócz mecha- 12 porównawczej, CzPKiNP 2000, Nr 1, s. 277.
nizmów kontroli dyscyplinarnej również poufność strzeżona jest S. Hoc, Niektóre aspekty ochrony tajemnicy państwowej i służbowej, WPP 1998,
z. 3–4, s. 45.
przez ustawodawcę poprzez (pod warunkiem złożenia stosownego 13 Tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r Nr 234, poz. 1536 ze zm., dalej jako: PożPubWolontU.
Projekt „Opracowanie kompleksowych i trwałych mechanizmów wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce”
32 współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
